Chữa bệnh cho thai nhi từ trong bụng mẹ, bước tiến của sản khoa Việt Nam

Có thể nói thành công này bước đầu nhưng rất đáng trân trọng của đội ngũ y bác sĩ BV Phụ sản Hà Nội. Bởi đây  được đánh giá là kỹ thuật cao nhất trong lĩnh vực sản khoa hiện nay và BV Phụ sản Hà Nội là BV công lập đầu tiên của cả nước tiên phong trong lĩnh vực này. Để tìm hiểu  kỹ hơn về kỹ thuật này cũng như định hướng trong tươi lai, phóng viên Suckhoedoisong.vn đã có cuộc trao đổi với PGS.TS Nguyễn Duy Ánh, Giám đốc BV Phụ sản Hà Nội xung quanh vấn đề này.

PV: Xin chúc mừng ông và bệnh viện khi vừa thực hiện can thiệp bào thai thành công cho thêm 5 ca nữa nâng tổng số ca can thiệp bào thai thành công tại BV thành 7 ca.  Việc thực hiện kỹ thuật được cho là cao nhất trong lĩnh vực sản khoa là do chính bác sĩ của BV thực hiện hay có sự hỗ trợ chuyên môn của các chuyên gia nước ngoài?.

PGS.TS Nguyễn Duy Ánh: Ở hai ca can thiệp đầu tiên chúng tôi có sự góp mặt của chuyên gia nước ngoài. Tuy nhiên, 5 ca sau này  thì các bác sĩ của Bv đã tự tin thực hiện. Cả 5 ca phẫu thuật đều được đánh giá là đã thành công, đã có 4  thai phụ được xuất viện. Còn một thai phụ mới được thực hiện can thiệp bào thai vào ngày 24/10, hiện sức khoẻ đã ổn định.

Thai phụ mang song thai có chung bánh nhau được can thiệp trong buồng ối thành công bởi các bác sĩ BV phụ sản Hà Nội

PV: Kỹ thuật can thiệp bào thai  được đánh giá là kỹ thuật khó nhất trong lĩnh vực sản khoa, vậy điều gì khiến ông cùng tập thể lãnh đạo bệnh viện tiên phong chọn lối đi khó này?

PGS.TS Nguyễn Duy Ánh: Đúng như bạn nói, đây là kỹ thuật cao nhất về sản khoa hiện nay trên thế giới. Trước hết nên hiểu can thiệp trong bào thai trong buồng tử cung là gì?. Hiểu đơn giản là chữa bệnh cho thai nhi từ trong bụng mẹ nhằm khắc phục những bệnh lý, bất thường của bào thai khi đã biết rõ những bệnh lý, bất thường này không thể chờ đợi đến khi trẻ chào đời, nếu tiếp tục chờ đợi, thai nhi sẽ tử vong trong tử cung hoặc chào đời với những dị tật, bất thường nặng hơn.

Vì thế, kỹ thuật này còn có ý nghĩa rất nhân văn. Trước đây, nếu không thực hiện kỹ thuật này thì những thai nhi không may mắn bị dị tật hoặc bất thường trong bụng mẹ bác sĩ có biết cũng không thể làm gì mà đành phải phó mặc cho số phận. Còn hiện tại, với kỹ thuật khoa học hiện đại, nếu phát hiện sớm các dị tật và bất thường của thai nhi thông qua khám sàng lọc, chúng ta có thể cứu chữa được thai nhi với tỷ lệ thành công tới 90%, trẻ sinh ra sẽ không còn bị dị tật hoặc tử vong. Bên cạnh đó, qua quá trình làm chuyên môn, chúng tôi gặp không ít các trường hợp như trên và bác sĩ cũng lắc đầu và an ủi thai phụ. Đặc biệt, những trường hợp này lại thường rơi vào những gia đình có hoàn cảnh khó khăn.

Chính vì thế, được sự quan tâm ủng hộ của lãnh đạo UBND thành phố Hà Nội, bệnh viện đã mạnh dạn đầu tư máy móc, cử bác sĩ đi học, tiếp cận những kiến thức mới để cứu sống những thai nhi không may mắc dị tật hoặc bất thường khi còn trong bụng mẹ.

Giám đốc BV Phụ sản Hà Nội Nguyễn Duy Ánh

PV:  Vậy, những dị tật, bất thương nào thì có chỉ định thực hiện kỹ thuật này?

Điều đầu tiên dị tật hoặc bất thường của thai phụ và thai nhi phải hoàn toàn có thể can thiệp được (nói như vậy bởi có những dị tật không thể can thiệp được). Thứ 2 là dị tật này nếu không can thiệp thì thai nhi sẽ chết trong bụng hoặc mang dị tật nặng nề sau sinh. Thứ 3 là sau khi can thiệp, kết quả thành công phải cao, tức là đứa trẻ có thể phát triển bình thường. Và thứ 4 là cơ sở y tế phải có đủ điều  kiện nguồn lực và con người để thực hiện kỹ thuật này.

Ví dụ, bất thường  dây xơ quấn chặt cổ tay hoặc cổ chân của thai nhi, khiến cổ chân hoặc cổ tay bị teo dần,  chỉ cần can thiệp trong bụng mẹ cắt dây sơ đó thì chân hoặc tay thai nhi sẽ hồng hào trở lại. Trước đây, những trường hợp như này rất khó xử lý hoặc có gia đình ra nước ngoài để can thiệp.

Kỹ thuật này mới chỉ xuất hiện cách đây 15 năm và Anh là nước đầu tiên thực hiện. Hiện nay có các nước Pháp, Bỉ, Mỹ, Hồng Kông đang thực hiện kỹ thuật này và thực hiện can thiệp được hầu hết các dị tật.

PV:  Hiện BV Phụ sản Hà Nội đã và sẽ thực hiện những can thiệp nào bằng kỹ thuật này, thưa ông?

PGS.TS Nguyễn Duy Ánh: Bệnh viện Phụ sản Hà Nội đang triển khai thực hiện 2 kỹ thuật mà có tỷ lệ thai nhi mắc nhiều nhất nhưng tỷ lệ thành công khi can thiệp lại cao nhất, đó là hội chứng song thai truyền máu cho nhau và dây xơ buồng ối.

Trong tương lai gần, bệnh viện tiến tới sẽ thực hiện các bệnh lý khác nhằm giúp thai nhi không may mắc các bệnh lý vẫn có thể phát triển tốt trong tử cung của người mẹ và chờ đến ngày chào đời. Các bệnh lý như thoát vị cơ hoành, ứ dịch màng phổi, ứ dịch thận, bệnh lý ở buồng tim và thoát vị não… là những bệnh mà nền y học hiện tại đã có thể xử lý được.

PV: Thưa ông, có thể nói, để thực hiện kỹ thuật này thành công, khám sàng lọc phát hiện dị tật bất thường của thai nhi là một trong những yếu tố rất quan trọng.  Theo ông, việc khám sàng lọc hiện nay ở tuyến dưới có thể giúp cho các thai phụ biết được những dị tật mà con mình mắc và cần phải được xử lý không?

PGS.TS Nguyễn Duy Ánh: Đúng, khâu khám sàng lọc rất quan trọng. Nếu để các dị tật, bất thường muộn quá thì không thể can thiệp được. Trước khi thực hiện can thiệp, các bác sĩ phải khám kỹ để nhận định dị tật, bất thường này có làm được không, nếu làm được thì tỷ lệ thành công là bao nhiêu, phải tư vấn trước với người nhà bệnh nhân.

Hiện nay, ở các tuyến, các cơ sở y tế có chuyên khoa sản, các dị tật, bất thường của thai nhi hoàn toàn có thể phát hiện sớm. Chúng tôi cũng có liên hệ với các bệnh viện tuyến dưới nếu trong quá trình khám sàng lọc nếu phát hiện hoặc nghi ngờ thai phụ nào có những bệnh lý nói trên sẽ gửi lên BV Phụ sản Hà Nội để chúng tôi thực hiện đánh giá tình trạng nếu có thể sẽ thực hiện can thiệp bào thai.

Ngoài ra, BV Phụ sản Hà Nội được công nhận là đơn vị tuyến cuối, nên trong kế hoạch đào tạo và hành động chúng tôi cũng sẽ đào tạo và cập nhật kiến thức sàng lọc phát hiện những dị tật, bất thường cho nhân viên y tế tuyến dưới.