Mọi người thường nghĩ rau thơm chỉ là thứ gia vị “trang điểm” thêm cho bữa ăn nhưng ít ai biết được tác dụng phòng và chữa bệnh của chúng... Xin giới thiệu một số cách dùng rau húng chanh, húng quế - loại gia vị rất quen thuộc nhưng cũng là cây thuốc thông dụng phòng trị nhiều bệnh.
Rau húng quế
Rau húng quế còn gọi là húng chó, húng giổi, é trắng. Tên khoa học là Ocimum basilicum L., họ hoa môi - Lamiaceae. Húng quế chứa tinh dầu thơm mùi chanh pha sả, chứa linalol, cineol, metylchavicol, estragol. Theo Đông y, húng quế vị cay, nóng, thơm dịu. Có tác dụng làm ra mồ hôi, giảm đau, lợi tiểu, lương huyết. Dùng làm thuốc trị viêm họng, cảm cúm, dị ứng, tiêu chảy và lợi sữa. Một số cách dùng húng quế làm thuốc:
Rau húng quế.
Chữa đau đầu, ho viêm họng, bồn chồn, đau đầu chóng mặt: lá và hoa khô hãm như chè, ngày uống 2 - 3 chén.
Dị ứng, mẩn ngứa: 3 - 6g hạt ngâm nước cho hạt nổi nhầy, giã với 20 - 30g lá, lọc lấy nước, thêm đường uống, bã xoa chỗ ngứa. Hoặc lá húng quế khô sắc nước uống (nếu kết hợp tắm nước lá khế đun sôi để nguội càng tốt).
Tăng tiết sữa ở các bà mẹ mới đẻ thiếu sữa: 10g lá sắc với 1.000ml nước, làm nước uống hằng ngày.
Hoặc sắc đặc lá húng quế súc miệng chữa đau răng.
Rối loạn tiêu hóa, đầy bụng, tiêu chảy: 15g cành lá tươi húng quế sắc uống.
Phòng cảm cúm, đau nhức chân tay: hằng ngày ăn rau húng quế.
Rau húng chanh
Húng chanh còn gọi là rau tần dày lá, rau thơm lông. Tên khoa học là Plectranthus amboinicus, họ hoa môi - Lamiaceae. Húng chanh có chứa tinh dầu giàu hợp chất phenol, salixylat eugenol và sắc tố đỏ colein, kháng sinh mạnh. Theo Đông y, húng chanh tính ấm vị cay thơm, hơi chua, thơm mùi chanh, có tác dụng lợi phế, trừ đờm, giải cảm, tiêu độc. Thường dùng làm thuốc chữa bệnh đường hô hấp, ho, viêm họng, hen suyễn, trị ong, kiến, bọ cạp đốt. Một số cách dùng húng chanh trị bệnh:
Ho, viêm họng, khản tiếng: húng chanh, kinh giới, tía tô, hẹ, gừng tươi mỗi thứ 8g sắc với 500ml nước, chia uống ngày 3 lần.
Húng chanh
Hoặc lá húng chanh rửa sạch, thêm chút muối, ngậm nuốt nước dần.
Hoặc húng chanh 10g giã ép nước cốt uống ngày 2 lần. Trẻ em thêm đường, hấp cách thủy uống.
Hen suyễn có đờm: húng chanh 10g, lá thuốc bỏng 10g ép nước uống khi đi ngủ.
Chữa cảm cúm: lá tươi nấu nước xông hoặc có kết hợp vài loại lá hương thơm khác.
Đau bụng: vài lá húng chanh thêm chút muối, nhai nuốt nước dần.
Giảm đau nhức do bị kiến độc đốt, rết, bọ cạp đốt: húng chanh 20g, muối ăn vài hạt, tất cả đem giã nhỏ hoặc nhai kỹ, nuốt nước, bã đắp vào chỗ ong đốt.
Lương y Đình Thuấn