Phát biểu tại phiên họp, đồng tình với đề xuất giảm thời gian đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) từ 20 năm xuống 15 năm để hưởng lương hưu, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị nghiên cứu để xác định trong Luật thời điểm chuyển xuống đóng BHXH đủ 10 năm là có thể hưởng lương hưu thì rất tốt.
Đối với quy định rút BHXH một lần, ban soạn thảo đưa ra 2 phương án, Chủ tịch Quốc hội cho rằng, mỗi phương án có ưu điểm riêng. Do đó Chủ tịch Quốc hội đề xuất cơ quan soạn thảo nghiên cứu phương án tích hợp, sử dụng những mặt tốt nhất của 2 phương án này để hình thành 1 phương án.
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu tại phiên họp.
Về mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, Chủ tịch Quốc hội cho rằng một số mô hình kinh tế mới xuất hiện như kinh tế chia sẻ, công nghệ nền tảng…với quan hệ lao động rất khác; từ đó xuất hiện các đối tượng lao động mới như lao động công nghệ, lao động tự do, lao động làm việc từ xa.
"Cần nghiên cứu đưa các đối tượng này tham gia BHXH bắt buộc hay không?", Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nói.
Thảo luận về dự thảo Luật, đồng tình với đề xuất giảm thời gian đóng BHXH, Trưởng ban Công tác đại biểu thuộc UBTVQH Nguyễn Thị Thanh cho biết, nếu giữ nguyên quy định thời gian đóng BHXH từ đủ 20 năm trở lên thì được hưởng lương hưu như hiện hành thì sẽ có khoảng 476 nghìn người đã tham gia BHXH khó có cơ hội nhận lương hưu.
Tại báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh cho rằng, việc quy định mở rộng một số nhóm đối tượng thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc của dự án Luật không phải là "chìa khóa" duy nhất để đạt được mục tiêu về tăng tỷ lệ tham gia BHXH, mà phải thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp.
Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh.
Về giảm thời gian đóng BHXH tối thiếu để hưởng lương hưu từ 20 năm xuống 15 năm, đa số ý kiến Thường trực Ủy ban Xã hội cho rằng, quy định như dự thảo là phù hợp và cũng là ý kiến tham gia thẩm tra của một số cơ quan của Quốc hội.
Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội cho biết thêm: "Tuy nhiên, để có cơ sở vững chắc khi lựa chọn phương án, đề nghị Chính phủ cần phải giải trình kỹ lưỡng, thuyết phục về việc thay đổi có ảnh hưởng về nguyên tắc đóng - hưởng, chia sẻ của BHXH, ảnh hưởng về kinh tế hoặc mức sàn an sinh xã hội tối thiểu, có tạo điều kiện cho người lao động nhiều lần "rút bảo hiểm một lần" không".
Đối với quy định các điều kiện hưởng BHXH một lần, ý kiến của các cơ quan của Quốc hội, của UBTVQH cũng còn khác nhau. Do đây là vấn đề phức tạp, nhạy cảm, có ảnh hưởng đến quyền lợi của người lao động và vấn đề an sinh xã hội lâu dài, tác động nhất định đến tâm lý xã hội, người lao động, Thường trực Ủy ban Xã hội đề nghị Chính phủ cân nhắc để nghiên cứu quy định rõ ràng hơn để bảo đảm quyền lợi lâu dài cho người lao động, cần thiết bổ sung điều khoản chuyển tiếp hợp lý cho các trường hợp này.
Về quy định hưởng BHXH một lần, dự thảo Luật đề xuất 2 phương án:
Thứ nhất, quy định việc hưởng BHXH một lần đối với hai nhóm người lao động khác nhau gồm: (nhóm 1) Đối với người lao động đã tham gia BHXH trước khi Luật BHXH (sửa đổi) có hiệu lực, sau 12 tháng nghỉ việc, có nhu cầu thì được nhận BHXH một lần; (nhóm 2) Đối với người lao động bắt đầu tham gia BHXH từ ngày Luật BHXH (sửa đổi) có hiệu lực trở đi thì không được nhận BHXH một lần (trừ các trường hợp đủ tuổi hưởng lương hưu mà chưa đủ năm đóng để hưởng lương hưu; ra nước ngoài để định cư hoặc bị mắc một trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng).
Thứ hai, sau 12 tháng không thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc, không tham gia BHXH tự nguyện và có thời gian đóng BHXH chưa đủ 20 năm mà người lao động có yêu cầu thì được giải quyết một phần nhưng tối đa không quá 50% tổng thời gian đã đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất. Thời gian đóng BHXH còn lại được bảo lưu để người lao động tiếp tục tham gia và hưởng các chế độ BHXH.
