Sáng 22/12, tại Hà Nội, hội nghị Giao ban Tổng kết hoạt động chương trình chống lao năm 2023 và trọng tâm công tác năm 2024 được tổ chức với sự tham gia của đại diện các Bộ, Ban ngành Trung ương, các tổ chức trong nước và quốc tế, lãnh đạo và cán bộ làm công tác chống lao tại 63 Tỉnh/TP trên toàn quốc.
Mỗi năm có 11.000 tử vong vì bệnh lao
TS.BS cao cấp Đinh Văn Lượng, Giám đốc BV Phổi Trung ương, Trưởng ban Điều hành Chương trình Chống lao Quốc gia cho biết, năm 2023 là năm bản lề quan trọng của CTCLQG, đánh dấu việc chúng ta đã đi được một nửa chặng đường triển khai Kế hoạch chiến lược phòng, chống lao giai đoạn 2021 – 2025. Chương trình Chống lao Quốc gia ghi nhận và đánh giá cao những nỗ lực và kết quả mà CTCL các Tỉnh/TP đã đạt được trong năm 2023.
TS.BS cao cấp Đinh Văn Lượng, Giám đốc BV Phổi Trung ương, Trưởng ban Điều hành Chương trình Chống lao Quốc gia phát biểu tại hội nghị.
Theo WHO, năm 2022, Việt Nam có khoảng 174.000 người mắc bệnh lao mới và 11.000 người chết vì bệnh lao. Trong 9 tháng đầu năm 2023, Chương trình đã phát hiện 78.674 trường hợp mắc lao các thể, tăng 1.909 bệnh nhân, tương đương tăng 2% so với cùng kỳ năm 2022 và tăng 19.214 (32,3%) so với cùng kỳ năm 2021 - năm chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của dịch bệnh COVID-19. Phát hiện lao kháng đa thuốc 9 tháng đầu năm 2023 là 2.764 bệnh nhân, cao hơn các năm 2020, 2021, 2022 lần lượt là 9%, 44% và 4%.
TS.BS cao cấp Đinh Văn Lượng cho biết, số người tử vong do lao mỗi năm ở Việt Nam vẫn là một con số rất cao, thậm chí cao hơn so với những trường hợp tử vong vì tai nạn giao thông.
PGS-TS Nguyễn Bình Hoà, Phó Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương, cũng giống như các quốc gia trên thế giới, hoạt động phòng chống lao tại Việt Nam cũng bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh COVID-19. Số ca phát hiện lao ở Việt Nam năm 2020- 2021 giảm mạnh. Năm 2022, số bệnh nhân lao mới, tái phát, và phát hiện trên toàn cầu đạt 7,5 triệu ca - con số cao nhất từ trước đến nay.
Hội nghị Giao ban Tổng kết hoạt động chương trình chống lao năm 2023 và trọng tâm công tác năm 2024.
"Điều đáng lo ngại là mỗi năm Việt Nam có hơn 170.000 ca mắc lao nhưng chỉ đưa vào điều trị và báo cáo khoảng 100.000 người. Như vậy có khoảng 40% bệnh nhân lao chưa được phát hiện hoặc báo cáo vẫn ở trong cộng đồng, tiềm ẩn nguy cơ lây nhiễm bệnh.", PGS-TS Nguyễn Bình Hoà nói.
Mặc dù vậy, năm 2023 vẫn có một số "điểm sáng" trong công tác phòng chống lao như trong năm 2023, Chương trình Chống lao cũng đã chuyển thành công thanh toán thuốc lao từ nguồn Ngân sách nhà nước sang nguồn Quỹ Bảo hiểm y tế, cũng như vận động sự hỗ trợ của Bộ Y tế để áp dụng các chính sách hỗ trợ thanh toán các dịch vụ khác về khám chữa bệnh lao qua nguồn quỹ Bảo hiểm y tế một cách thuận tiện và hiệu quả. Bên cạnh đó, năm 2023,Chương trình Chống lao Quốc gia bước đầu đạt được những thành tựu tích cực trong việc áp dụng trí tuệ nhân tạo trong công tác chẩn đoán bệnh lao. Việc áp dụng trí tuệ nhân tạo mang lại ý nghĩa lớn cho hoạt động phát hiện bệnh lao, đặc biệt là các trường hợp lao dễ bị bỏ sót hoặc khó tiếp cận.
Y tế cơ sở là nòng cốt trong phát hiện chủ động bệnh lao
Việt Nam có số ca nhiễm lao đang phải điều trị, theo dõi cao, số mắc lao có nguy cơ lây nhiễm trong cộng đồng lớn, nên việc chủ động phát hiện lao tại địa phương, tại các cơ sở y tế là vô cùng quan trọng. Chương trình phòng chống lao quốc gia đã nỗ lực duy trì mục tiêu triển khai công tác chống lao tại 100% số quận huyện và 100% số xã, phường. Tỷ lệ dân số được chương trình chống lao tiếp cận đạt 100%.
TS.BS cao cấp Đinh Văn Lượng, Giám đốc BV Phổi Trung ương, Trưởng ban Điều hành Chương trình Chống lao Quốc gia chia sẻ với báo chí bên lề hội nghị.
Theo báo cáo của Chương trình phòng chống lao quốc gia, tổng số bệnh nhân lao phát hiện do y tế công - tư chuyển đến trong 9 tháng đầu năm là 26.300 bệnh nhân (chiếm 33,4%). Như vậy việc phát hiện bệnh lao tại các cơ sở y tế cho thấy rõ hiệu quả.
TS.BS cao cấp Đinh Văn Lượng cho biết, CTCL đã triển khai hoạt động phát hiện, chẩn đoán lao trên toàn bộ mạng lưới y tế cơ sở. "Khi người dân đến khám bệnh ban đầu sẽ kèm theo sàng lọc lao. Bên cạnh đó, phát hiện lao kèm theo phát hiện bệnh phổi, cao huyết áp, đái tháo đường, ung thư phổi….", TS.BS cao cấp Đinh Văn Lượng nói.
Hiện ở 63 tỉnh thành phố trên cả nước đều có bệnh viện phổi và hệ thống của chương trình chống lao, do đó tất cả bệnh nhân ở các tỉnh thành đều được theo dõi, giám sát. Tuy nhiên trong thời gian tới nhằm tăng cường phát hiện và điều trị bệnh lao thường quy tại các tuyến của CTCL sẽ lồng ghép trong các hoạt động chung của hệ thống y tế.
Thứ hai là đẩy mạnh phát hiện chủ động tại cộng đồng, phát hiện tích cực tại cơ sở y tế, tăng cường vai trò của hệ thống y tế cơ sở, cam kết của lãnh đạo tỉnh đối với hoạt động phòng chống lao, tập trung vào các nhóm nguy cơ cao nhằm tăng cường phát hiện tối đa các bệnh nhân lao có trong công đồng, đưa vào điều trị sớm, chất lượng trong CTCL nhằm cắt đứt nguồn lây trong cộng đồng, giảm nhanh dịch tễ bệnh lao. Người được chẩn đoán loại trừ bệnh lao và đủ điều kiện cần được thu nhận điều trị lao tiềm ẩn nhằm giảm nguy cơ chuyển từ nhiễm sang bệnh lao.
Tăng cường áp dụng chiến lược 2X (Xquang, Xpert) trong các tiếp cận phát hiện chủ động, phát hiện tích cực bệnh nhân lao, sử dụng hiệu quả xe Xquang di động kỹ thuật số và các máy Xquang di động được cấp cho các tỉnh trong phát hiện bệnh nhân lao.
