Chóng mặt có phải bệnh tiền đình?

Tuy vậy, để xác định có phải bị rối loạn tiền đình hay không ở NCT còn dựa vào nhiều yếu tố khác.

Trong cuộc sống thường ngày, một số người đi tàu xe dễ bị say và xuất hiện chóng mặt. Người có huyết áp thấp thỉnh thoảng chóng mặt xuất hiện gây không ít buồn phiền. Mùa nắng nóng, nếu bị say nắng, say nóng triệu chứng chóng mặt xuất hiện rất sớm. Một số trường hợp người thiểu năng tuần hoàn não triệu chứng chóng mặt thường xuất hiện đầu tiên. Mặc dù bệnh tăng huyết áp là bệnh ít có triệu chứng nhất, nhưng với một số người khi huyết áp tăng cao đột ngột, triệu chứng chóng mặt có thể xuất hiện.

Tiền đình là gì?

Tiền đình là bộ phận quan trọng của tai, nằm ở phía sau màng nhĩ trong ốc tai và được điều khiển bởi hệ thần kinh. Tiền đình có vai trò giữ thăng bằng cho toàn bộ cơ thể, từ tư thế, dáng bộ, cho đến cử động mắt, đầu và thân mình. Nó cũng đóng vai trò duy trì sự cân bằng của cơ thể trong các hoạt động như di chuyển, cúi, xoay người, nằm, đứng…Với mỗi một hoạt động, hệ thống tiền đình cũng sẽ thay đổi theo để có thể giữ được sự thăng bằng cho cơ thể. Do tiền đình được điều khiển bởi các nhóm thần kinh cao cấp nằm trong não bộ. Vì vậy, những rối loạn có liên quan đến thăng bằng là xuất phát từ hệ thần kinh nằm sau ốc tai.

Nguyên nhân

Nguyên nhân gây rối loạn tiền đình rất đa dạng. Với NCT, rối loạn tiền đình còn phức tạp hơn và có liên quan đến một số bệnh mạn tính (tăng huyết áp hoặc huyết áp thấp hoặc xơ vữa động mạch, nhất là động mạch thân nền). Một số trường hợp NCT bị rối loạn tiền đình do bị viêm thần kinh sọ não bởi virút (dây số 8) hoặc thoái hóa một trong các cơ quan của hệ tiền đình. Rối loạn tiền đình ở NCT có thể do viêm tai giữa, chấn thương mê lộ hoặc do nghẽn tắc động mạch tiền đình, co thắt động mạch cột sống thân nền. Thoái hóa cột sống cổ có thể gây rối loạn tiền đình do ảnh hưởng lớn đến động mạch thân nền, từ đó máu lên não kém. Rối loạn tiền đình ở NCT có thể do tăng mỡ máu gây xơ vữa động mạch, nhất là động mạch thân nền, động mạch não làm cho lượng máu đi lên não thiếu. Ngoài ra, có một số yếu tố nguy cơ như: thường xuyên sống trong môi trường quá nhiều tiếng ồn, thời tiết chuyển mùa, nhất là nóng lạnh đột ngột, nhiễm độc thức ăn (hóa chất, độc tố của vi sinh vật), người ngồi một chỗ nhiều giờ kéo dài nhiều tháng, nhiều năm, người ít hoặc lười vận động làm cho máu đi lên não bị hạn chế hoặc do nghiện rượu bia, căng thẳng thần kinh, stress. Căng thẳng thần kinh, stress kéo dài cơ thể sẽ tự động sản sinh ra hoóc-môn cortisol với lượng lớn. Loại hoóc-môn này là tác nhân gây tổn thương hệ thần kinh và làm tăng nguy cơ mắcrối loạn tiền đình ở NCT. Ngoài ra, do dùng khôngđúng chỉ định hoặc dùng quá liều một số thuốc như kháng sinh nhóm Aminoglycosis (Streptomycine, amikacine), thuốc giảm đau và thuốc lợi tiểu có thể gây nên rối loạn tiền đình.

Triệu chứng

Hầu hết NCT bị rối loạn tiền đình luôn có triệu chứng chính là chóng mặt, hoa mắt, không làm chủ được tư thế, choáng váng, đứng lên, ngồi xuống khó khăn, nhất là khi xoay người thay đổi tư thế (nghiêng sang trái, sang phải) hoặc bước đi rất khó khăn vì loạng choạng rất dễ ngã. Bên cạnh đó có triệu chứng buồn nôn hoặc nôn thực sự. Có thể không tập trung, chóng quên. Nhịp tim, nhịp thở nhanh, hồi hộp, đánh trống ngực, nếu do tăng huyết áp, chỉ số huyết áp sẽ cao hơn, nếu do huyết áp thấp, chỉ số huyết áp sẽ thấp hơn. Một số trường hợp nặng có đau đầu nhiều, tay chân tê, run rẩy…

Biến chứng

Rối loạn tiền đình có thể xuất hiện trong một vài ngày rồi hết nhưng có thể kéo dài và hay tái phát. Rối loạn tiền đình không chỉ gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới sinh hoạt, công việc làm giảm chất lượng cuộc sống do mệt mỏi, hoa mắt chóng mặt, run rẩy, tê bì tay chân, mắt mờ mà còn có thể gây ra biến chứng, thậm chí nguy hiểm. Trong cơn bệnh nếu cố gắng đi lại có thể ngã gây chấn thương xây xước da, chảy máu, thậm chí gãy chân tay, chấn thương sọ não (ngã cầu thang)… Biến chứng nguy hiểm nhất là có thể gây đột quỵ do máu lên não quá kém.

Để xác định chính xác rối loạn tiền đình và do nguyên nhân gì cần đi khám bệnh để xác định huyết áp, đo điện não đồ, lưu huyết não hoặc được chụp X-quang, CT-Scanner (CT) hoặc phải sử dụng cộng hưởng từ (MRI) cột sống cổ hoặc não bộ, xét nghiệm mỡ máu. Sau khi xác định là rối loạn tiền đình sẽ được chỉ định điều trị đúng, kịp thời tránh để xảy ra biến chứng.

Nguyên tắc điều trị

Cần được điều trị đúng, dứt điểm cả về nguyên nhân cả về triệu chứng. Người bệnh không nên tự chẩn đoán bệnh cho mình hoặc người nhà, người quen khi không có chuyên môn về y học.  Trong trường hợp NCT bị chóng mặt kèm theo nhức đầu đột ngột, sốt cao, mờ mắt, không nhìn rõ sự vật hoặc nhìn đôi (thấy 1 thành 2), mất thị lực, giảm thính giác, nên đi bệnh viện khám ngay.