Khi bị cơn đau nửa đầu, người bệnh sẽ có cảm giác đau đầu. Đối với những cơn nhức nửa đầu thể kinh điển thường có triệu chứng báo trước hoặc đi kèm như rối loạn thị giác (thấy các đường sáng nhấp nháy, thấy ảnh bị chia đoạn) hoặc rối loạn cảm giác như đau nhói hoặc thấy tê, mất cảm giác, thậm chí liệt nhẹ nửa người hoặc giảm ý thức. Đối với nhức nửa đầu thể thông thường không có các triệu chứng báo trước nhưng lại hay gặp nhất, chiếm 75% các trường hợp nhức nửa đầu. Nếu không được điều trị cơn đau đầu có thể kéo dài từ vài giờ đến vài ba ngày.
Đối với nhức nửa đầu thể thông thường không có các triệu chứng báo trước.
Khi bị cơn đau cấp, đối với cơn đau nhẹ hoặc vừa có thể dùng các thuốc giảm đau thông thường như paracetamol, aspirin... Cần uống ngay khi có dấu hiệu đầu tiên của cơn đau. Phần lớn nhức nửa đầu đáp ứng với paracetamol. Trong cơn nhức nửa đầu, nhu động ruột thường giảm, do đó nên dùng thuốc ở dạng sủi để làm tăng hấp thu. Với trẻ em (trẻ em dưới 16 tuổi) nên dùng paracetamol thay cho aspirin để tránh nguy cơ mắc hội chứng Reye. Đối với người có tiền sử viêm loét đường tiêu hóa không nên dùng aspirin.
Trường hợp cơn đau đầu không đáp ứng với các thuốc giảm đau thông thường trên, có thể dùng ergotamine và dùng ngay khi có dấu hiệu đầu tiên của cơn. Khi người bệnh không dùng thuốc được theo đường uống hoặc đường uống kém tác dụng có thể dùng thuốc đặt trực tràng. Cần lưu ý, khi dùng thuốc người bệnh có thể gặp các triệu chứng không mong muốn do thuốc gây ra như buồn nôn, nôn, chóng mặt, đau bụng, tiêu chảy, chuột rút, đau vùng trước tim, thiếu máu cục bộ cơ tim hay hoại tử ở các đầu chi (do ergotamine gây co mạch ngoại vi mạnh). Do có nhiều tác dụng phụ nên không được dùng thuốc vượt quá liều khuyến nghị để điều trị một cơn đau và khoảng cách giữa các lần điều trị kế tiếp bằng ergotamine phải cách nhau ít nhất là 4 ngày. Không được dùng thuốc này để dự phòng nhức nửa đầu. Không dùng ergotamine cho người mang thai, cho con bú, trẻ em, người mắc các bệnh mạch ngoại vi, tắc mạch máu và hội chứng Raynaud, tăng huyết áp nặng...
Trường hợp người bệnh có buồn nôn và nôn có thể dùng thuốc chống nôn như metoclopramid. Thường dùng thuốc uống. Có thể dùng theo đường trực tràng nếu đường uống kém tác dụng (như thuốc có độ sinh khả dụng thấp theo đường tiêu hóa, không hấp thu được thuốc do nôn) hoặc bệnh nhân không uống thuốc được. Uống thuốc chống nôn ngay khi cơn đau mới bắt đầu, tốt nhất là 10-15 phút trước khi dùng thuốc giảm đau hoặc ergotamine. Như vậy không chỉ làm giảm nôn mà còn có thể phục hồi nhu động dạ dày, làm tăng hấp thu thuốc chống nhức nửa đầu.
Đối với các trường hợp đã dùng các thuốc giảm đau hoặc bằng ergotamin mà không hiệu quả hoặc bệnh nhân bị đau trên 1 cơn mỗi tháng hoặc cơn đau thưa hơn nhưng nặng hoặc kéo dài hơn cần điều trị dự phòng nhức nửa đầu. Các thuốc điều trị dự phòng có thể dùng là các thuốc chẹn beta giao cảm (propranolon, atenolon...), các thuốc chống trầm cảm 3 vòng như amitriptylin hoặc thuốc chẹn calci như verapamin...
Cần lưu ý, việc điều trị dự phòng không thể chữa dứt điểm được hoàn toàn các cơn nhức nửa đầu mà chỉ có thể làm giảm mức độ nặng và mật độ các cơn đau, do đó vẫn cần bổ sung bằng điều trị triệu chứng khi có cơn đau.
BS. Nguyễn Bích Ngọc
