Khi dùng thuốc ngừa thai uống ở phụ nữ, một trong những tác dụng phụ gây lo ngại nhất đó là việc tạo thành các cục máu đông trong lòng mạch máu và gây ra hậu quả tắc mạch rất nguy hiểm. Các nhà khoa học luôn tìm kiếm một loại thuốc có nguy cơ thấp nhất và điều này có ý nghĩa đối với những phụ nữ vốn đã có sẵn nguy cơ hình thành cục máu đông nếu muốn dùng thuốc ngừa thai dạng uống.
Theo nghiên cứu của các chuyên gia từ Đại học Y khoa Leiden, Hà Lan thì thuốc ngừa thai uống chứa levonorgestrel và liều thấp estrogen có nguy cơ thấp nhất gây huyết khối tĩnh mạch so với các thuốc khác. Trong nghiên cứu này, các chuyên gia đã so sánh, đánh giá các loại thuốc ngừa thai chứa progestin kết hợp với liều khác nhau của estrogen. Nghiên cứu tương tự được thực hiện trên phụ nữ Đan Mạch. Thật ra thì nguy cơ gây cục máu đông của các thuốc ngừa thai uống đã được biết đến từ nhiều thập kỷ nay, với hàng loạt các nghiên cứu cho thấy nguy cơ này tăng lên 2 - 6 lần khi dùng thuốc.
 |
Viên thuốc ngừa thai uống và cục máu đông
GS. Van Hylckama Vlieg và cộng sự đã tiến hành phân tích dữ liệu từ 1.524 phụ nữ tuổi từ 18 - 50, được chẩn đoán huyết khối tĩnh mạch sâu ở chân lần đầu tiên hoặc huyết khối ở phổi với 1.760 phụ nữ khỏe mạnh. Những phụ nữ uống thuốc ngừa thai có nguy cơ bị cục máu đông gấp 5 lần so với người không dùng thuốc, nguy cơ này cũng khác nhau giữa các loại progestin. Thuốc ngừa thai dạng uống mới chứa drospirenone hoặc cyproterone acetate thì lại có nguy cơ cao hơn khi so với thuốc chứa levonorgestrel. Các chuyên gia đã đưa ra một số kết luận như sau:
- Levonorgestrel gây ra nguy cơ cục máu đông gần 4 lần so với người không dùng thuốc.
- Gestodene làm tăng nguy cơ lên 5,6 lần.
- Drospirenone gây tăng nguy cơ lên 6,3 lần.
- Cyproterone gây tăng nguy cơ lên 6,8 lần.
- Desogestrel gây tăng nguy cơ lên 7,3 lần.
Nguy cơ cục máu đông cũng liên quan đến các nồng độ estrogen khác nhau trong viên thuốc, estrogen càng cao thì nguy cơ càng cao.
Ở nghiên cứu của Đan Mạch đánh giá nguy cơ cục máu đông ở những phụ nữ khỏe mạnh từ 15 - 49 tuổi dùng các loại viên thuốc ngừa thai uống từ năm 1995 - 2005. Trong thời gian nghiên cứu có đến 4.213 người bị cục máu đông. Kết quả cho thấy nguy cơ sẽ giảm nếu thời gian dùng thuốc ngắn lại và liều thấp của estrogen. Giống như kết quả của các chuyên gia Hà Lan, các viên thuốc chứa levonorgestrel thì có nguy cơ thấp nhất so với những loại progestin khác (viên thuốc chứa norethisterone cũng có nguy cơ thấp như vậy).
Ý kiến tiếp theo
Một nghiên cứu mới đã khẳng định lại các khám phá trước đây và bổ sung những thông tin mới, đó là kết quả từ các chuyên gia của Trung tâm Y khoa Cedars - Sinai ở Los Angeles, Hoa Kỳ. Các viên thuốc ngừa thai kết hợp giữa estrogen và progestin sẽ làm tăng nguy cơ huyết khối trong lòng mạch. Những phụ nữ thừa hưởng di truyền về rối loạn đông máu nếu dùng thuốc ngừa thai sẽ có nguy cơ cao nhất tạo thành cục máu đông. Thật sự đối với một người phụ nữ khỏe mạnh thì nguy cơ bị huyết khối tĩnh mạch sâu sau khi dùng thuốc ngừa thai uống rất thấp, chỉ có khoảng 6 người bị huyết khối trong một năm theo dõi đối với 10.000 phụ nữ dùng thuốc. Dùng càng lâu thì nguy cơ càng thấp đi, nghe như vô lý nhưng các chuyên gia giải thích rằng: những người dùng thuốc ngừa thai uống gặp phải tác dụng phụ thì họ đã ngưng dùng thuốc, còn những người dùng lâu dài tức là những người có rất ít nguy cơ để bị tác dụng phụ.
Điều quan trọng nhất mà mọi người phải ghi nhớ là mỗi người có nguy cơ gặp tác dụng phụ khi uống thuốc ngừa thai là khác nhau và giữa những loại thuốc ngừa thai dạng uống thì tác dụng phụ gặp phải cũng khác nhau. Bạn phải báo với bác sĩ kê thuốc ngừa thai về những đều tốt cảm nhận được và các tác dụng phụ gặp phải. Bác sĩ sẽ phải xem xét lựa chọn loại thuốc ngừa thai phù hợp nhất cho bạn. Khi bắt đầu dùng thuốc ngừa thai thì nên chọn loại có hàm lượng estrogen thấp nhất kết hợp với một loại progestin, các chuyên gia khuyến cáo chọn loại levonorgesterol hoặc norethisterone kết hợp liều thấp estrogen.
BS. ĐẶNG MINH TRÍ