Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng chán ăn ở người lớn. Nhưng việc này lại ít được quan tâm đúng mức, chỉ đến khi cơ thể bất ổn, nhiều người mới vội vàng đến bệnh viện thăm khám mà không biết rằng tình trạng chán ăn kéo dài ở người lớn rất nguy hiểm. Vậy, chán ăn ở người lớn do đâu, cách khắc phục như thế nào?
Chán ăn nguy hiểm thế nào?
Chán ăn, biếng ăn kéo dài luôn ảnh hưởng đến sức khỏe dù đối tượng chán ăn là trẻ em hay người lớn. Đối với người lớn tuổi, người trung niên nếu tình trạng chán ăn trong thời gian kéo dài ảnh hưởng rất nhiều đến sức khỏe và cuộc sống hàng ngày.
Chán ăn ở độ tuổi này còn khiến cơ thể không được hấp thu, nhận đủ dinh dưỡng thiết yếu để nuôi dưỡng cơ thể và ngăn cản sự tấn công của bệnh tật cũng như quá trình lão hóa tự nhiên. Như vậy sẽ làm tăng nguy cơ mắc các bệnh truyền nhiễm, bệnh mạn tính, thúc đẩy gia tăng tốc độ quá trình lão hóa nhanh.
Theo kết quả thống kê, có khoảng 10% người mắc chứng chán ăn tử vong vì căn bệnh này và 30% sẽ mắc căn bệnh này mạn tính. Điều đó có nghĩa là những người này sẽ phải sống suốt đời trong tình trạng thiếu cân gầy yếu. Phụ nữ mắc chứng chán ăn mạn tính có nguy cơ không thể có con, xương yếu, rụng tóc. Căn bệnh này cũng để lại hậu quả nghiêm trọng đối với sức khỏe tinh thần. Tiêu biểu gần đây nhất là ông N.V.H (50 tuổi, ở Hà Tĩnh) có tiền sử uống rượu nhiều trong nhiều năm. Trước khi nhập viện 2 tháng, ông H thường cảm thấy ăn không còn cảm giác ngon, thậm chí, ông còn bỏ cơm, ăn uống thất thường, lúc thì ăn miếng bánh ngọt, lúc thì ăn mỳ tôm. Đến lúc thấy sức khỏe suy kiệt, sút cân nhanh, ông không làm được việc đồng áng mới đi khám tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương. Kết quả xét nghiệm máu với một loạt chỉ số cho thấy ông đã bị xơ gan, cần nhập viện điều trị.
Chán ăn kéo dài ảnh hưởng rất nhiều tới sức khỏe.
Nguyên nhân khiến người lớn chán ăn?
Chán ăn ở người lớn do nhiều nguyên nhân, nhiều người do những nguyên nhân rất đơn giản như: khi có việc lo lắng, buồn phiền hay bị áp lực công việc. Một số người cảm thấy mệt mỏi, không muốn ăn, thậm chí chán ăn và không có hứng thú với ăn uống. Căng thẳng, stress là tình trạng xảy ra thường xuyên ở cuộc sống hiện đại. Áp lực công việc nhiều thứ lo toan khiến chúng ta dễ bị căng thẳng, stress. Những hậu quả kéo theo là tình trạng mất ngủ, tinh thần bất ổn, cơ thể mệt mỏi cho nên ăn không ngon, thậm chí không buồn ngó đến thức ăn. Đó cũng chính là lý do tình trạng chán ăn được khơi mào.
Ăn uống thất thường được coi là một trong những nguyên nhân gây chán ăn. Ngoài ra, chán ăn liên quan đến bệnh tật, thuốc men hoặc yếu tố môi trường khác. Cũng có trường hợp đột nhiên không muốn ăn, không vì áp lực gì, người mệt mỏi, sụt cân thì đó có thể là dấu hiệu sớm của một số bệnh lý nguy hiểm.
Chán ăn, sụt cân có thể do nguyên nhân thần kinh hoặc do một bệnh lý mạn tính (lao, sốt rét, ung thư...). Trong đó, với bệnh về lao như: lao phổi, lao ruột, lao cột sống, lao màng phổi, lao màng bụng, lao ổ bụng... thường hay chán ăn kèm theo sốt. Sức đề kháng và hệ miễn dịch của người bị lao thường yếu đi, do đó, vấn đề dinh dưỡng rất quan trọng, nhất là vitamin, kẽm, sắt... Ngoài ra, chán ăn cũng là một biểu hiện của bệnh về nội tiết, chẳng hạn như bệnh tiểu đường, suy tuyến giáp hay suy tuyến thượng thận.
Thiếu vitamin và khoáng chất cũng có thể là nguyên nhân thiếu sắt hoặc vitamin B12 có thể gây ra các triệu chứng như chán ăn, mệt mỏi, táo bón, chảy máu nướu. Ngoài ra, nếu bị cảm cúm, viêm nhiễm cũng dẫn đến chứng “bỗng nhiên chán ăn”.
Một số bệnh đường tiêu hóa cũng là thủ phạm gây mất vị giác, ăn không ngon và gây chán ăn. Khi cơ thể bị rối loạn tiêu hóa thì cơ thể không hấp thu được chất dinh dưỡng của thức ăn.
Ăn kiêng quá mức cũng là nguyên nhân gây chán ăn ở phái đẹp, đối với một số người bị tác động bởi tiêu chuẩn “siêu gầy”. Ngoài ra, tình trạng biếng ăn, chán ăn ở người lớn cũng xảy ra ở một số trường hợp ăn kiêng không hợp lý.
Cách khắc phục
Tùy theo nguyên nhân mà có hướng giải quyết để khắc phục tình trạng chán ăn, giúp việc ăn ngon miệng và có nhu cầu thích ăn. Nếu là nguyên nhân do stress, áp lực công việc, người bệnh cần lập tức áp dụng các phương pháp giải tỏa stress tránh ảnh hưởng đến tinh thần, chất lượng các bữa ăn. Khi loại trừ các nguyên nhân mà chưa hết tình trạng chán ăn, người bệnh nên thăm khám bác sĩ để tìm ra nguyên nhân thật sự gây biếng ăn, chán ăn, từ đó mới có phác đồ điều trị phù hợp.
Bên cạnh đó, người chán ăn cần tạo những thói quen tích cực giúp bản thân ăn ngon miệng hơn: Tạo thói quen ăn uống lành mạnh, ăn đủ lượng, đủ chất, đúng giờ, ăn chậm nhai kỹ, không bỏ bữa, đặc biệt là bữa sáng. Không xem tivi, dùng điện thoại khi ăn; chia nhỏ thành nhiều bữa ăn, mỗi ngày có thể ăn từ 5-6 bữa để tránh cảm giác đầy bụng, khó tiêu. Bạn nên tạo cho mình thực đơn phong phú, ưu tiên những món ăn mà mình yêu thích; trang trí món ăn đẹp mắt để kích thích vị giác giúp bạn ăn ngon miệng hơn. Nên ăn cùng nhiều người trong gia đình hoặc bạn bè.
Luyện tập thể thao, tập luyện thường xuyên sẽ giúp tiêu hao năng lượng, cho nên cơ thể sẽ có nhu cầu nạp năng lượng bổ sung. Đây cũng là cách để ăn ngon miệng hơn và tìm lại cảm giác đói bụng, thèm ăn.