Nguyên nhân gây bệnh khí phế thũng
Có nhiều nguyên nhân gây ra bệnh khí phế thũng: Viêm phế quản mạn tính do thường xuyên tiếp xúc với các chất kích ứng, hóa chất có hại và các vi sinh vật trong không khí là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến bệnh khí phế thũng. Các hóa chất độc hại bao gồm khói thuốc lá, thuốc lào, khói của các chất đốt như than đá, khói bếp; vi sinh vật có thể là virus, vi khuẩn, nấm; Hen phế quản: bệnh hen phế quản kéo dài làm căng giãn các túi khí quá mức và liên tục dẫn đến việc mất tính đàn hồi của phế nang và các tiểu phế quản cũng gây nên bệnh khí phế thũng; Biến dạng lồng ngực bẩm sinh, chít hẹp phế quản gây tắc nghẽn đường dẫn khí, không khí bị ứ lại bên trong phổi gây nên khí phế thũng; Bệnh lý di truyền: bệnh cảnh thiếu hụt protein alpha 1 antitrypsin (A1AT). Loại protein này được sản xuất tại gan, có chức năng chống lại hoạt động của enzym elastase của bạch cầu đa nhân trung tính, bảo vệ tế bào khỏi quá trình viêm nhiễm. Đây là một bệnh lý di truyền, các cấu trúc đàn hồi trong phổi không được bảo vệ do thiết A1AT nên dẫn đến bệnh khí phế thũng.
Triệu chứng bệnh
Dấu hiệu khí phế thũng phổ biến trên lâm sàng bao gồm: Khó thở là triệu chứng nổi bật. Lúc đầu khó thở thì thở ra, xuất hiện nhiều khi gắng sức, về sau khó thở xuất hiện liên tục, trường diễn, nặng nhất là khó thở xuất hiện cả khi nghỉ ngơi. Khó thở nặng hơn khi người bệnh mắc các đợt nhiễm khuẩn đường hô hấp dưới cấp tính như viêm phổi, áp-xe phổi; Ho: thường là ho khan, hoặc có đờm ít. Động tác khạc đờm thường không có hiệu quả; Một số triệu chứng hô hấp khác mà người bệnh có thể gặp phải như: lồng ngực biến dạng hình thùng, gõ vang, nghe thông khí phổi giảm, có thể có rales.
Khí phế thũng diễn tiến kéo dài có thể gây ra các biến chứng như tâm phế mạn, suy hô hấp mạn tính, tràn khí màng phổi, tắc nghẽn động mạch phổi. Triệu chứng thường gặp ở giai đoạn muộn bao gồm phù, gan lớn, tĩnh mạch cổ nổi.
Hình ảnh trong bệnh khí phế thũng.
Đối tượng nguy cơ dễ mắc bệnh
Các yếu tố nguy cơ làm tăng khả năng mắc bệnh khí phế thũng: Hút thuốc lá: khí phế thũng thường gặp ở những bệnh nhân hút thuốc lá, thuốc lào. Khói thuốc làm hạn chế hoạt động của hệ thống lông chuyển của đường hô hấp, vi sinh vật hoặc các chất độc hại thâm nhập đường hô hấp nhưng không được hệ thống lông chuyển đẩy ra ngoài nên tích tụ lại và gây nên viêm nhiễm đường hô hấp. Nguy cơ mắc bệnh tăng theo số lượng và thời gian hút thuốc lá. Người hít phải khói thuốc lá thụ động cũng có nguy cơ mắc bệnh cao hơn người bình thường. Người lớn tuổi: những người lớn hơn 40 tuổi sẽ mắc các bệnh lý tại phổi, nên tỷ lệ mắc bệnh khí phế thũng cao hơn. Yếu tố nghề nghiệp: những người làm việc trong môi trường nhiều khói bụi và các hóa chất độc hại cũng dễ mắc bệnh khí phế thũng hơn.
Phòng ngừa thế nào?
Bỏ hút thuốc lá, thuốc lào. Vệ sinh răng miệng hằng ngày. Khi mắc các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp, cần đi khám và điều trị triệt để không để bệnh tái phát và diễn tiến thành quá trình viêm mạn tính. Sử dụng bảo hộ lao động đầy đủ cho những người làm việc trong môi trường thường xuyên tiếp xúc với khói, bụi, các hóa chất độc hại như công nhân khai thác than đá, dệt may, xây dựng, vệ sinh môi trường. Tiêm vắc-xin phòng bệnh lao cho tất cả trẻ em. Cân nhắc tiêm thêm vắc-xin phòng bệnh do phế cầu, Hemophilus influenza,… Tập thể dục đều đặn, kết hợp với tập thở nhằm tăng sức đàn hồi cho phổi; Ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng để cái thiện sức khỏe và chức năng phổi. Trong bệnh khí phế thũng, phòng bệnh có vai trò quan trọng hơn chữa bệnh.
