Áp-xe cơ nhiễm khuẩn là tổn thương ở cơ vân do vi khuẩn gây nên. Bệnh thường khởi phát sau viêm nhiễm ở da, vết thương, sau các thủ thuật tiêm chích, châm cứu… không đảm bảo vô khuẩn. Bệnh có thể gây nhiễm khuẩn máu, nguy cơ tử vong cao ở người già, người bị suy giảm miễn dịch…
Viêm nhiễm ngoài da và các cơ quan dẫn đến áp-xe cơ
Vi khuẩn gây áp-xe cơ thường gặp gồm: tụ cầu, lậu cầu, phế cầu, não mô cầu, vi khuẩn gram âm như trực khuẩn mủ xanh và các vi khuẩn yếm khí khác. Đường xâm nhập của vi khuẩn: qua các tổn thương nhiễm khuẩn ở da, chấn thương gây dập rách cơ, viêm cơ, viêm gân, mụn nhọt, viêm nhiễm bộ phận sinh dục, tiết niệu, thực hiện các kỹ thuật tiêm chích, châm cứu, tiêm nội khớp, tiêm bắp... không đảm bảo vô khuẩn, nhiễm khuẩn huyết, viêm đa cơ, viêm các màng.
Các yếu tố nguy cơ gây áp-xe cơ gồm: bệnh nhân đái tháo đường, người sử dụng corticoid kéo dài, người già, trẻ em, người bị suy dinh dưỡng; Tình trạng suy giảm miễn dịch: bệnh nhân mắc các bệnh hệ thống như lupus ban đỏ hệ thống, viêm đa cơ tự miễn, xơ cứng bì..., dùng các thuốc ức chế miễn dịch khác như methotrexate..., nhiễm HIV, những người dinh dưỡng kém, cơ thể suy kiệt, mắc các bệnh lý ác tính.
 Hình ảnh áp-xe cơ trên phim của các thiết bị chẩn đoán hình ảnh. |
Dấu hiệu phát hiện bệnh
Vị trí áp-xe có thể gặp ở bất kỳ vị trí nào. Số lượng thường ở một cơ. Ở những bệnh nhân nhiễm khuẩn huyết hoặc ở cơ địa suy giảm miễn dịch có thể tổn thương ở nhiều cơ. Viêm cơ thường xuất hiện sau chấn thương, mụn nhọt ở da hoặc sau khi châm cứu, tiêm truyền... không đảm bảo vô khuẩn. Viêm cơ thắt lưng chậu thường xảy ra sau các nhiễm khuẩn ở các đường tiết niệu sinh dục hoặc các phẫu thuật ở vùng bụng, thường do vi khuẩn lao hoặc do vi khuẩn sinh mủ với biểu hiện: đau ở vùng hạ sườn, không duỗi được chân bên có cơ bị viêm, trong khi đó, khám khớp háng vẫn bình hường.
Chụp cộng hưởng từ khi bị áp-xe cơ ở chi hoặc cơ thắt lưng chậu thấy giảm tín hiệu trên T1, tăng tín hiệu trên T2 thành ổ khu trú trên cơ.
 Áp-xe cơ ở chi. |
Phương pháp điều trị và phòng bệnh
Nguyên tắc điều trị áp-xe cơ là phải dùng kháng sinh sớm, mạnh, liều cao, tốt nhất là dùng kháng sinh dựa theo kháng sinh đồ. Chọc hút dẫn lưu mủ hoặc phẫu thuật dẫn lưu ổ mủ. Nâng cao thể trạng cho bệnh nhân bằng chế độ dinh dưỡng giàu đạm, bổ sung vitamin C, nhóm B. Chống sốc nhiễm khuẩn. Phối hợp điều trị triệu chứng: hạ sốt giảm đau dùng 4-6 viên paracetemol 0,5g/ngày.
Theo dõi các triệu chứng toàn thân và tại chỗ. Xét nghiệm máu, tốc độ máu lắng, định kỳ để theo dõi diễn tiến bệnh và đáp ứng điều trị. Nếu có nhiễm khuẩn huyết, cơ địa suy giảm miễn dịch, bệnh nhân già yếu suy kiệt thì tiên lượng bệnh rất nặng, có thể tử vong.
Phòng bệnh bằng cách: đảm bảo nguyên tắc vô khuẩn khi làm thủ thuật như tiêm chích, châm cứu…Điều trị tích cực các ổ viêm nhiễm ban đầu ở da như mụn nhọt, vết loét, vết thương, viêm phổi, viêm các màng: phổi, tim...
ThS.Nguyễn Thế Minh