Sáng nay 20/9, tại cuộc giao ban báo chí của Ban Tuyên giáo Trung ương các Bộ: Bộ Y tế, Bộ Tài nguyên và Môi trường (TNMT), Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN-PTNT) đã công bố kết quả xét nghiệm 1.340 mẫu hải sản thuộc 4 vùng biển chịu ảnh hưởng của sự cố môi trường do Công ty TNHH Hưng Nghiệp Formosa Hà Tĩnh (Công ty Formosa) gây ra và 3 vùng biển của các tỉnh không chịu ảnh hưởng của sự cố này để so sánh.
Không sử dụng nhiều loại hải sản trong vòng 20 hải lý
Bộ Y tế cho biết, Bộ đã chủ động tích cực phối hợp với các Bộ ngành liên quan và các địa phương triển khai việc lấy mẫu các loại hải sản, kiểm nghiệm và cung cấp kết quả cho Bộ TNMT, Viện Hàn Lâm khoa học Việt Na để xác định nguyên nhân gây cá chết. Ngày 22/8/2016, sau khi Bộ TNMT công bố hiện trạng môi trường biển 4 tỉnh miền Trung, Bộ Y tế đã tập hợp các chuyên gia đầu ngành về an toàn thực phẩm, dinh dưỡng, độc học, sức khỏe của Bộ Y tế và các chuyên gia quốc tế để tiến hành nghiên cứu đánh giá mức độ an toàn của hải sản 4 tỉnh miền Trung.
Các nghiên cứu trên được triển khai quy mô lớn với 1.040 mẫu hải sản được lấy hàng ngày, ở tất cả các cảng cá, gò cá, các thuyền đánh bắt cá, đầm nuôi tại 4 tỉnh miền Trung. Các mẫu được kiểm nghiệm các chỉ tiêu Xyanua, Phenol, thuỷ ngân, camidi, chì, crom, asen và sắt tại Viện Kiểm nghiệm An toàn vệ sinh Thực phẩm Quốc gia và Viện Dinh Dưỡng – đây là hai phòng xét nghiệm đạt tiêu chuẩn quốc tế về kiểm nghiệm an toàn thực phẩm. Song song với việc lấy mẫu tại 4 tỉnh, Bộ Y tế cũng tiến hành lấy 300 mẫu hải sản tại 3 tỉnh, thành phố: Hải Phòng, Khánh Hoà và Bà Rịa – Vũng Tàu là các tỉnh không chịu ảnh hưởng của sự cố môi trường để so sánh. Bộ cũng phối hợp với các chuyên gia nước ngoài, kết quả kiểm chứng tại các phòng kiểm nghiệm ở Nhật Bản, Canada, Singapore… cho thấy sự đồng nhất về kết quả kiểm nghiệm hải sản với Việt Nam.
Theo kết quả xét nghiệm này, Bộ Y tế khẳng định đối với tất cả hải sản như cá ngừ, cá thu, cá nục các loại, cá chỉ vàng, cá bạc má, cá hố, cá bò, cá cam, cá trích, cá đối, cá cơm và các loại hải sản khác sống ở tầng nổi, hải sản tại đầm nuôi của 4 tỉnh miền Trung đều đảm bảo an toàn để sử dụng làm thực phẩm. Không có mẫu nào phát hiện có Phenol.
Tất cả các loại hải sản tại 4 tỉnh miền Trung và 3 tỉnh nhóm đối chứng đều không phát hiện mẫu nào có Xyanua – chất được xác định là một trong những nguyên nhân gây ra cá chết hàng loại. Các chỉ số: thuỷ ngân, cadimi, chì, crom, asen và sắt trong hải sản ở 7 tỉnh trên đều nằm trong giới hạn cho phép, đảm bảo an toàn theo quy định. Các kết quả xét nghiệm đối với hải sản tại các đầm nuôi 4 tỉnh miền Trung đều đảm bảo an toàn.
Tuy nhiên, kết quả xét nghiệm đối với các hải sản: tôm, ghẹ, tôm tít, ốc, mực, cá đuối, cá đục, bạch tuộc, cua đá và các hải sản khác sống ở tầng đáy trong vòng 13,5 hải lý đã phát hiện 132/1.040 mẫu hải sản của 4 tỉnh có Phenol. Theo phân bố 132 mẫu hải sản có phát hiện Phenol đều nằm trong vùng từ 5 - 25 km (tương đương với khoảng từ 2,7- 13,5 hải lý) với tỉ lệ mẫu nhiễm cao nhất tại Hà Tĩnh, Quảng Bình và thấp nhất tại biển Lăng Cô - Thừa Thiên Huế.
Để đảm bảo an toàn sức khoẻ người tiêu dùng, Bộ Y tế đề nghị không sử dụng các loại hải sản nói trên sống trong vòng 20 hải lý (các loại hải sản tầng đáy).
Ngoài ra, đề nghị UBND 4 tỉnh: Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên Huế tiếp tục chỉ đạo Sở NN-PTNT, Sở Công Thương (đơn vị được giao quản lý kho hàng đông lạnh) phân loại hải sản theo từng lô, Sở Y tế chỉ đạo lấy mẫu theo từng lô và trả kết quả cho đơn vị quản lý được UBND giao nhiệm vụ. Chỉ cho phép lưu hành lô sản phẩm khi được xét nghiệm an toàn. Đối với các lô hàng không an toàn phải buộc tiêu huỷ và đền bù theo quy định.
Bộ Y tế cho biết thời gian tới sẽ tiếp tục phối hợp với Bộ NN-PTNT thực hiện giám sát định kỳ đối với các hải sản được khai thác tại 4 tỉnh miền Trung nhằm đảm bảo an toàn thực phẩm. Đồng thời tiếp tục lấy mẫu các loại hải sản có phát hiện Phenol ở trên và các hải sản ở tầng đáy trong vòng 20 hải lý để giám sát, xét nghiệm.
Bộ Y tế khuyến cáo người dân không sử dụng một số loại hải sản tầng đáy. Ảnh minh họa.
Tất cả bãi tắm miền Trung đều an toàn
Bộ TNMT cho biết đến nay, 3 khu vực có một số thông số môi trường trong nước biển cao hơn so với các khu vực khác (ở Sơn Dương – Hà Tĩnh, cửa Nhật Lệ - Quảng Bình, hòn Sơn Chà – Thừa Thiên – Huế), tất cả các thông số quan trắc đều nằm trong giới hạn quy định của QCVN 10-MT;2015/BTNMT, đạt quy chuẩn đối với vùng nuôi trồng thuỷ sản và bảo tồn thuỷ sinh.
Bộ TNMT khẳng định với sự kiểm soát chặt chẽ các nguồn phát thải từ Công ty TNHH Hương nghiệp Formosa Hà Tĩnh và do cơ chế làm sạch tự nhiên của môi trường, hàm lượng các chất ô nhiễm từ sự cố môi trường đã giảm theo thời gian. Chất lượng môi trường nước biển tại tất cả các khu vực được quan trắc đã nằm trong giới hạn quy định của QCVN 10-MT;2015/BTNMT, đạt quy chuẩn đối với vùng bãi tắm, thể thao dưới nước, nuôi trồng thuỷ sản và bảo tồn thuỷ sinh.
Ngư dân sẽ được ra khơi trong phạm vi quy định
Liên quan đến vấn đề nuôi trồng, đánh bắt hải sản, Bộ NN-PTNT cho biết, các địa phương tổ chức tuyên truyền, hướng dẫn người dân hoạt động nuôi trồng thủy hải sản nước mặn, nước lợ bình thường với tất cả các phương thức: nuôi lồng bè, bãi triều, nuôi trong ao, đầm. Cùng với việc nuôi trồng, thực hiện công tác quan trắc môi trường tại các vùng nuôi trồng thủy, hải sản tập trung trong đó bổ sung các thông số quan trắc là phenol, xyanua.
Về đánh bắt, các địa phương hướng dẫn người dân hoạt động khai thác hải sản bình thường trên các vùng biển, kết hợp với lấy mẫu giám sát an toàn thực phẩm với hải sản khai thác. Tuy nhiên, với ba vùng biển nhạy cảm mà hàm lượng độc tố còn cao là Sơn Dương - Hà Tĩnh (diện tích khoảng 300 km2), cửa Nhật Lệ - Quảng Bình (diện tích khoảng 330 km2), hòn Sơn Chà - Thừa Thiên - Huế (diện tích khoảng 160 km2), Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn khuyến cáo ngư dân chưa khai thác. Đồng thời không sử dụng các nghề khai thác tầng đáy như câu đáy, lưới kéo, lặn lồng bẫy, khai thác nhuyễn thể hai mảnh, trong vùng 20 hải lý trở vào bờ thuộc bốn tỉnh từ Hà Tĩnh đến Thừa Thiên Huế.
Về vấn đề giám sát an toàn thực phẩm hải sản, Bộ NN-PTNT cho biết, sẽ thực hiện giám sát tại cảng cá, bến cá khi tàu của ngư dân cập bờ và lưu ý các loại hải sản tầng đáy thường gặp ở 4 tỉnh miền Trung. Thời điểm lấy mẫu giám sát là khi sản phẩm khai thác được bốc dỡ từ tàu khai thác đưa lên bờ tiêu thụ. Tần suất lấy mẫu 2-3 ngày/lần, tùy vào điều kiện thực tế ở địa phương. Số lượng mẫu sẽ đại diện cho các tàu đang đưa cá lên bờ tại thời điểm lấy mẫu, sẽ lựa chọn các cá thể mẫu đảm bảo đại diện tầng sinh thái (tầng đáy, tầng nổi) và các loại hải sản khác nhau.
Về sản xuất muối, Bộ NN-PTNT cho hay, việc sản xuất muối có thể thực hiện bình thường và sẽ lấy mẫu giám sát chất lượng muối.
Bộ NN-PTNT cũng cho biết đã xây dựng dự thảo Đề án Xác đinh, bồi thường thiệt hại và hỗ trợ khắc phục hậu quả khôi phục sản xuất, chuyển đổi nghề cho người dân bị ảnh hưởng bởi sự cố môi trường”.
