Chính sách của Mỹ đối với Trung Quốc: Hiệu quả hơn mong đợi?

Giới phân tích nhận định, bài phát biểu này phần nào hé lộ cách tiếp cận của Mỹ đối với Trung Quốc –đối thủ chiến lược của Mỹ trong tương lai, cũng như chiến lược châu Á Thái Bình Dương dưới thời tổng thống Donald Trump.

Trong bài phát biểu của mình, Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence khẳng định Trung Quốc đang sử dụng cách tiếp cận tổng lực, sử dụng đồng loạt các công cụ chính trị, kinh tế và quân sự, cũng như tuyên truyền để đẩy mạnh ảnh hưởng của họ ở Mỹ. Thậm chí, nhà lãnh đạo Mỹ còn đưa ra các dẫn chứng và lập luận thuyết phục rằng, Trung Quốc thực sự là mối đe dọa với quyền lực số một của Mỹ. Theo Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence, Trung Quốc đã và đang đầu tư mạnh vào quân sự để làm xói mòn lợi thế quân sự của Mỹ cả trên bộ, trên biển, trên không, và trong vũ trụ. Chính quyền Mỹ cho rằng Trung Quốc muốn đẩy Mỹ khỏi Tây Thái Bình Dương và ngăn Mỹ hỗ trợ cho các nước đồng minh.

Ở một góc nhìn khác, nhà lãnh đạo Mỹ còn cáo buộc Trung Quốc đang sử dụng chính sách “ngoại giao vay nợ”, thông qua các khoản vay trị giá hàng trăm tỷ USD buộc các nước phải đi theo “quỹ đạo của Trung Quốc”. Phó Tổng thống Mỹ Mai Pen-xơ đã chuyển tới Trung Quốc một thông điệp: Tổng thống Mỹ sẽ không lùi bước và nước Mỹ sẽ hiện diện ở Ấn Độ-Thái Bình Dương.

Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence đăng đàn với bài phát biểu chỉ trích gay gắt nhằm vào Trung Quốc.

Có thể thấy rằng, ngôn từ, khẩu khí cùng những dẫn chứng được phó Tổng thống Mỹ Mike Penceđưa ra khi bình luận về Trung Quốc cho thấy chính quyền tổng thống Donald Trump đang coi Trung Quốc là đối thủ lớn nhất cần phải đối mặt. Những gì đang diễn ra giữa Mỹ và Trung Quốc hiện nay là ví dụ cho thấy điều đó.

Cách đây 2 năm, những tuyên bố tranh cử năm 2016 của Tổng thống Donald Trump về việc nước Mỹ sẽ “ngừng xoay trục sang châu Á”đã gây ra quan ngại sâu sắc về chuyện Mỹ sẽ từ bỏ châu Á - Thái Bình Dương. Tuy nhiên, thực tế cho thấy những lo lắng ấy dường như không có cơ sở. Bởi Tổng thống Mỹ Donald Trump thay vì đưa ra những tuyên bố, đã tiến hành các động thái trực tiếp và hiệu quả để “phản công” và kiềm chế bớt những tham vọng của Trung Quốc. Cách đây gần một năm, ngày 18/12/2017, Tổng thống Mỹ công bố chiến lược an ninh quốc gia mới, trong đó gọi Trung Quốc là “cường quốc xét lại” đang tìm cách định hình lại thế giới. Chiến lược này coi Trung Quốc là một đối thủ thực sự do những cạnh tranh ráo riết với Mỹ trên hầu hết các lĩnh vực, và theo lời của Phó Tổng thống Mỹ sự cạnh tranh ấy “theo những cách không giống những đối thủ khác của chúng ta”. Chính vì thế, việc Mỹ tiến hành cuộc chiến thương mại tổng lực với những tuyên bố áp hàng trăm tỷ usd thuế nhằm vào Trung Quốc;coi hồ sơ Biển Đông vẫn là một trong những ưu tiên hàng đầu trong chính sách đối ngoại của mình, mới chỉ là điểm khởi đầu, cho thấy chính quyền của Tổng thống Trump không hề “phớt lờ” khu vựcChâu Á- Thái Bình Dương mà ngược lại có những bước đi khá bài bản và chiến lược ở khu vực này.

Ở một góc nhìn khác, chính sách của Mỹ tiến hành can dự tại châu Á- TBD đang thể hiện rõ phong cách của Tổng thống Donald Trump. Đó là đề cao tinh thần “chấn hưng nước Mỹ”, đặt lợi ích của nước Mỹ trên hết. Vì vậy, muoopns hay không muốn, quan hệ cạnh tranh chiến lược Mỹ- Trung sẽ vẫn tiếp diễn trong tình trạng “vừa hợp tác, vừa đấu tranh”. Nhà phân tích John Husman, cựu đại sứ Mỹ tại Trung Quốc nhận định  “Cuộc chiến tranh thương mại đang tăng nhiệt với Trung Quốc là cách để nước Mỹ triệt tiêu các lợi thế của đối thủ trong cuộc cạnh tranh này, đồng thời buộc Trung Quốc phải xuống thang, và chấp nhận ‘luật chơi’ của Mỹ”.

Cũng có ý kiến cho rằng, những động thái rốt ráo của Tổng thống Trump nhằm vào Trung Quốc thời gian gần đây là một chiến thuật của Nhà Trắng trước thềm cuộc bầu cử giữa kỳ Mỹ vào tháng 11 sắp tới. Đó là vừa để răn đe Trung Quốc, vừa để thu hút sự ủng hộ của cử tri Mỹ.Nhưng dù với lý do gì, với những chính sách hiệu quả đang áp dụng với Trung Quốc, Tổng thống Trump đã cho thấy nước Mỹ là một đối thủ đáng ghờm khiến Trung Quốc không thể chủ quan.

N.Quang