Báo Sức khỏe&Đời sống số 168 ra ngày thứ năm 20/10/2011 đã có bài Tư vấn cai nghiện ma túy chui:… Cho không lấy, thấy không chơi (?!) phản ánh về thực trạng xuất hiện một số cơ sở tư vấn, điều trị cai nghiện ma tuý “chui” thực chất để bán thuốc cai nghiện không rõ nguồn gốc với giá “cắt cổ” có thể đe dọa đến tính mạng người sử dụng. Vậy các ngành chức năng có những biện pháp gì nhằm quản lý, siết chặt đối với hành vi vi phạm? Phóng viên báo Sức khỏe&Đời sống đã cuộc trao đổi với bà Đỗ Thị Ninh Xuân, Phó Cục trưởng Cục Phòng chống tệ nạn xã hội (Bộ Lao động -Thương binh và Xã hội) về vấn đề trên.
PV: Hiện nay trên địa bàn cả nước có nhiều trung tâm tư vấn, cai nghiện ma túy. Thế nhưng ở mỗi trung tâm, cơ sở lại có cách thức điều trị khác nhau. Vậy tại sao lại có sự khác biệt như trên?
 Bà Đỗ Thị Ninh Xuân. |
Bà Đỗ Thị Ninh Xuân:
Theo các quy định của pháp luật hiện hành về các trung tâm cai nghiện có hai loại đó là các trung tâm cai nghiện do Nhà nước quản lý và các trung tâm cai nghiện tự nguyện do các tổ chức chính trị - xã hội, cá nhân thành lập theo Nghị định 147/2003/NĐ-CP của Chính phủ (quy định về điều kiện, thủ tục cấp giấy phép và quản lý hoạt động của các cơ sở cai nghiện ma túy tư nhân). Với những cơ sở, trung tâm cai nghiện do các tổ chức, cá nhân thành lập được thực hiện các giai đoạn của quy trình cai nghiện khác nhau. Đa số các trung tâm loại này đều thực hiện cắt cơn là chính.PV: Vậy cơ quan nào có thẩm quyền cấp phép hoạt động đối với những cơ sở trên, điều kiện được cấp phép phải đảm bảo đầy đủ những yếu tố pháp lý gì?
Bà Đỗ Thị Ninh Xuân: Tất cả các trung tâm cai nghiện thành lập theo Nghị định 147 của Chính phủ sẽ do Bộ trưởng Bộ LĐ-TB&XH cấp phép hoạt động sau khi được Bộ Y tế kiểm tra, chứng nhận đủ điều kiện mới được phép hoạt động. Trong thông tư hướng dẫn thực hiện Nghị định 147 của Chính phủ cũng đã quy định rất rõ các điều kiện như về con người, trình độ chuyên môn, cơ sở vật chất…, nếu đáp ứng đủ các yêu cầu theo quy định mới được xét duyệt cấp giấy phép hoạt động và sau khi đi vào hoạt động thì các trung tâm, cơ sở phải chấp hành đầy đủ các quy định chung của Thông tư liên tịch giữa Bộ Y tế - LĐ-TB&XH ban hành.
PV: Sau khi được cấp phép, cơ quan nào chịu trách nhiệm kiểm tra, giám sát và quản lý chuyên ngành trong hoạt động cai nghiện ở các trung tâm này?
Bà Đỗ Thị Ninh Xuân: Như đã nói ở trên, tất cả các trung tâm, cơ sở tư nhân không do Nhà nước quản lý đều do Bộ LĐ-TB&XH cấp phép. Sau đó Bộ sẽ giao cho Sở LĐ-TB&XH các tỉnh, thành phố trực tiếp quản lý, kiểm tra giám sát, có sự kết hợp chặt chẽ với ngành y tế vì liên quan tới hoạt động khám chữa bệnh và các ban, ngành, đoàn thể khác để kiểm tra giám sát, xử lý các vi phạm.
PV:Mới đây, trên địa bàn thành phố Hà Nội xuất hiện một số cơ sở tư vấn, cai nghiện ma túy không có biển hiệu đã được phản ánh trên báo Sức khỏe&Đời sống. Với trách nhiệm là cơ quan quản lý, xin bà cho biết quan điểm về sự việc trên?
Bà Đỗ Thị Ninh Xuân: Trung tâm tư vấn theo như phản ánh của bài báo, có thể hiểu đó là những trung tâm, cơ sở tư vấn cai nghiện “chui” vì trên thực tế chưa được cấp giấy phép hoạt động. Cũng theo quy định của pháp luật, Bộ LĐ-TB&XH ban hành những văn bản quản lý nhà nước về công tác cai nghiện, còn thực hiện đồng bộ đòi hỏi sự vào cuộc của cả cộng đồng, đặc biệt là chính quyền, đoàn thể và các ban, ngành địa phương. Do vậy, để tồn tại như trên thì chính quyền địa phương phải chịu trách nhiệm chính. Bởi họ có thể thành lập các đoàn kiểm tra liên ngành để thanh, kiểm tra và xử lý các hành vi vi phạm.
PV: Có một thực tế, muốn được cai nghiện người nghiện phải có đơn mới được cai nghiện. Phải chăng đây chính là lý do mà các trung tâm, cơ sở tư vấn cai nghiện “chui” mọc ra và thu hút rất nhiều người đến điều trị, thậm chí mua thuốc về tự ý sử dụng?Bà Đỗ Thị Ninh Xuân: Theo quy định thì người nghiện phải đăng kí tự nguyện cai nghiện, nếu không tự nguyện đăng kí mà bị bắt khi đang sử dụng ma túy sẽ phải bắt buộc cai nghiện tập trung (được quy định cụ thể tại Nghị định 94/2010/NĐ-CP của Chính phủ). Còn về mặt quản lý Nhà nước, chúng tôi cũng không thể nắm rõ được khi người nghiện tự mua thuốc cai nghiện về nhà sử dụng từ các cơ sở, trung tâm ‘chui”. Do vậy, để quản lý có hiệu quả đòi hỏi trách nhiệm của chính quyền địa phương trong việc tăng cường quản lý, phát hiện và xử lý các hành vi vi phạm đối với lĩnh vực này.
PV:Xin cảm ơn bà!
Văn Hậu (thực hiện)