Lần đầu tiên tại Việt Nam, các bác sĩ Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội dưới sự hỗ trợ của GS. Horst Sievert – Giám đốc Trung tâm Tim mạch Frankfurt (Đức) đã thực hiện thành công ca thay van động mạch chủ qua da. Thành công này đánh dấu bước tiến mới trong lĩnh vực can thiệp tim mạch, mở ra hướng điều trị hiệu quả cho những bệnh nhân mắc bệnh l. van động mạch chủ nhưng không thể phẫu thuật, một lần nữa khẳng định trình độ và sự vươn lên không ngừng của các bác sĩ Việt Nam trong hành trình chinh phục các kỹ thuật đỉnh cao, tiến lên cùng thế giới.
Bệnh nhân đặc biệt của ca thay van động mạch chủ (ĐMC) qua da đầu tiên này là ông Trần H. 79 tuổi. Từ 41 tuổi, ông đã phát hiện ngoại tâm thu, bắt đầu tăng huyết áp, rối loạn nhịp tim và phải uống thuốc điều trị. Cách đây 8 năm (2004), ông bị khó thở, trụy mạch, phải vào cấp cứu tại Viện Tim mạch Việt Nam và được các bác sĩ đặt stent động mạch vành phải do nhồi máu cơ tim cấp. 3 năm tiếp theo, do đau thần kinh zona kết hợp dùng nhiều thuốc, ông lại lên cơn trụy tim phải đi cấp cứu và sức khỏe yếu dần. Ông thường xuyên vào viện cấp cứu do tắc mạn tính ĐM liên thất trước, hẹp khít van ĐMC, hở van ĐMC nhiều, hở 2 lá vừa, tăng áp lực động mạch phổi. Các bác sĩ tư vấn cho ông và gia đình chỉ còn cách thay van tim vì đã suy tim nặng (độ III - IV), liên tục gây tràn dịch màng phổi, phải vào viện hút dịch thường xuyên. Nếu cứ để tình trạng này kéo dài, bệnh nhân có thể đột quỵ bất cứ lúc nào.
Nhưng với bệnh nhân tuổi cao, sức khỏe yếu, mức độ suy tim báo động như vậy, chịu đựng cuộc phẫu thuật thay van tim thông thường, nguy cơ tử vong là không tránh khỏi. Để cứu sống người bệnh, những trường hợp như thế này trên thế giới chỉ có thể áp dụng phương pháp thay van ĐMC qua da. Và các bác sĩ tim mạch Việt Nam đã quyết tâm thực hiện mang đến “điều kỳ diệu” cho bệnh nhân.
 Từ phải qua trái: GS.TS. Horst Sievert (thứ 3), tiếp đến là TS.BS. Nguyễn Lân Hiếu, PGS.TS. Phạm Mạnh Hùng và kíp can thiệp. |
Thay van ĐMC qua da tại
Việt Nam với dụng cụ “made by Vietnam”
 Bệnh nhân Trần H. được chăm sóc hậu phẫu. |
Con đường cấy ghép van
ít xâm lấn
Dưới sự chuyển giao kỹ thuật của GS. Horst Sievert, kíp can thiệp có sự phối hợp giữa các chuyên gia của Viện Tim mạch Việt Nam và Trung tâm Tim mạch BV Đại học Y Hà Nội. Các chuyên gia đã tiến hành bộc lộ ĐM, tĩnh mạch đùi phải, qua đó chụp ĐMC và ĐMV, ĐM đùi trái và đặt máy tạo nhịp tạm thời ở thất phải. Đo kích thước vòng van ĐMC. Tiếp theo đưa van ĐMC nhân tạo qua đường mở ở ĐM đùi trái. Thả stent ở van ĐMC. Ca can thiệp diễn ra trong gần 3 giờ. Ngay sau khi can thiệp, bệnh nhân hoàn toàn tỉnh táo (không gây mê, chỉ gây tê tại chỗ), tiếp xúc tốt.
TS. BS. Nguyễn Lân Hiếu cho biết, bệnh nhân H. có ĐMV một bên tắc hoàn toàn, một bên hẹp phải đã đặt stent, chỉ cần một chút sơ suất nhỏ có thể gây tắc nốt bên còn lại, bệnh nhân sẽ tử vong ngay lập tức. Rất may ca phẫu thuật diễn tiến hoàn toàn thuận lợi. TS. Lân Hiếu cũng cho biết sẽ tiếp tục cải tiến dụng cụ mới (van A) để khắc phục vấn đề những mảnh xơ vữa có thể bong ra và trôi lên não khi tháo dụng cụ ra khỏi ống đưa vào.
Câu chuyện từ phong hậu phẫu
*Khi nao phải thay van tim? Khi van tim bị tổn thương, tim sẽ bơm máu kém hiệu quả hơn, do vậy tim phải làm việc nhiều hơn để bơm máu giàu ôxy đi nuôi cơ thể. Khi tim phải làm việc quá nhiều sẽ dẫn đến bị suy tim, gây ra khó thở, đau ngực, mệt mỏi và giữ nước lại trong cơ thể gây phù. Nếu điều trị nội khoa không kết quả th. có thể cần phải nong, sửa van hay thay van tim. Theo các chuyên gia tim mạch, trong các bệnh gây tổn thương van ĐMC, bệnh tim do thấp và thoái hóa là những nguyên nhân chủ yếu. Hiện nay, nhiều bệnh nhân hẹp van ĐMC đến bệnh viện có kèm theo nhiều bệnh l. trầm trọng khác như tăng huyết áp, đái tháo đường, xơ vữa động mạch. Trong số đó phần lớn là bệnh nhân có tuổi (từ 50 tuổi trở lên). Khi người bệnh không c.n đáp ứng tốt với các thuốc điều trị và nguy cơ tử vong do suy tim đang ngày một tăng lên th. chỉ định thay van ĐMC là “tiêu chuẩn vàng” đối với những trường hợp này, tuy nhiên không phải bệnh nhân nào cũng có thể trải qua cuộc đại phẫu thay van qua mổ lồng ngực. Do vậy kỹ thuật thay van ĐMC qua da trở thành giải pháp tối ưu nhất. * Có 4 mức độ suy tim Độ 1: Bệnh nhân có bệnh tim nhưng không có triệu chứng cơ năng nào cả, vẫn sinh hoạt và hoạt động về thể lực gần như b.nh thường. Độ 2: Các triệu chứng cơ năng chỉ xuất hiện khi gắng sức nhiều. Bệnh nhân bị giảm nhẹ các hoạt động về thể lực. Độ 3: Các triệu chứng cơ năng xuất hiện kể cả khi gắng sức rất ít, làm hạn chế nhiều các hoạt động về thể lực. Độ 4: Các triệu chứng cơ năng tồn tại một cách thường xuyên, kể cả khi bệnh nhân nghỉ ngơi. * Những dấu hiệu nhận biết suy tim Suy tim trái: Triệu chứng thường gặp nhất là khó thở. Lúc đầu chỉ khó thở khi gắng sức, sau khó thở xảy ra thường xuyên, bệnh nhân nằm cũng khó thở, nên thường phải ngồi dậy để thở. Diễn biến và mức độ khó thở cũng khác nhau. Có khi khó thở đến một cách dần dần, nhưng nhiều khi lại ập đến một cách đột ngột, khó thở dữ dội như trong cơn hen tim hay cơn phù phổi cấp. Suy tim phải: Khó thở thường xuyên, ngày một nặng dần và không có các cơn kịch phát như trong suy tim trái. Ngoài ra bệnh nhân hay có cảm giác đau tức ở vùng hạ sườn phải (do gan to và đau). Suy tim toàn bộ: Thường là bệnh cảnh của suy tim phải ở mức độ nặng. Bệnh nhân khó thở thường xuyên, phù toàn thân. |
MAI LINH