Cuộc thi Chèo chuyên nghiệp toàn quốc 2013 diễn ra tại Hải Phòng từ 19/10 đến 1/11/2013 do Cục Nghệ thuật biểu diễn phối hợp với Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam và Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hải Phòng tổ chức. Có nhiều điểm mới từ cuộc thi này.
Điểm nổi bật đầu tiên thể hiện ngay chính từ tên gọi "Cuộc thi" chứ không phải Hội diễn hay Liên hoan như nhiều lần tổ chức trước. Nếu như hội diễn hay liên hoan chỉ vui vui theo kiểu "góp một tiếng trống cho làng chèo" thì lần này, sự tranh đua thắng thua sẽ là nét nổi bật. Ông Nguyễn Đăng Chương – Cục trưởng Cục Nghệ thuật biểu diễn khẳng định: Lần này là hội thi, để làm sao các nghệ sĩ thể hiện được tài năng thực sự, chứ không phải là liên hoan dàn trải như các kỳ trước. Đạo diễn Vũ Ngọc Minh – Nhà hát Chèo Việt Nam cũng đồng tình: Tôi nghĩ đây là điều mới mẻ trong kỳ hội thi năm nay. Điều đó bắt buộc chúng tôi phải dồn nhiều công sức hơn chuẩn bị cho hội thi. Cẩn thận từ khâu chọn ê-kíp sáng tạo, chương trình tiết mục cũng như các vai trò của nghệ sĩ bởi cuộc thi đánh giá thực sự những tài năng, cống hiến của mình cho nghệ thuật.
 Cảnh trong vở Bắc Lệ đền thiêng. |
Điểm mới tiếp theo là đề tài. Nếu như lần liên hoan gần đây chú trọng đề tài hiện đại thì ở cuộc thi này, đề tài dân gian, lịch sử vốn là điểm mạnh nhất của chèo được xuất hiện trở lại bên cạnh đề tài hiện đại. Có lẽ điều này như một luồng sinh khí mới thổi vào khiến các nhà hát, đoàn chèo thêm hứng khởi để dựng vở tham gia cuộc thi. Chỉ tính riêng các đơn vị đóng đô ở Hà Nội đã thấy đề tài mang yếu tố lịch sử pha trộn với màu sắc dân gian là sự lựa chọn nhiều nhất. Nhà hát Chèo Quân đội mang tới hội diễn vở Người thầy muôn đời mượn tích xưa với những câu chuyện và hình ảnh đậm chất truyền thống để nói tới những giá trị sống chưa bao giờ cũ, ngay cả trong đời sống đương đại. Nhà hát Chèo Hà Nội dựng vở Vương nữ Mê Linh. Vở diễn được dàn dựng công phu, hoành tráng, ca ngợi tinh thần yêu nước chống giặc ngoại xâm của Hai Bà Trưng, hai nữ tướng huyền thoại đã đi vào lịch sử đấu tranh giữ nước của dân tộc Việt Nam.
Riêng Nhà hát Chèo Việt Nam đã chứng tỏ là anh cả của làng chèo ngay về mặt số lượng. Nhà hát mang tới cuộc thi 2 vở diễn hoàn toàn mới. Tất nhiên vẫn lấy từ đề tài dân gian, vở Đường trường duyên phận không vịn vào yếu tố lịch sử mà là một vở diễn đậm chất dân gian và đương nhiên đậm chất chèo cổ, đúng như phương hướng hoạt động mà Nhà hát đã đề ra. Vở thứ hai có thể coi là một thể nghiệm mới, rất đáng chú ý là Bắc Lệ đền thiêng. Tuy là một vở đậm chất dân gian nhưng lại đang rất "hot" trong thời điểm hiện nay bởi hát văn đang được người dân đặc biệt chú ý. Tuy nhiên, việc khai thác có phần táo bạo này đã khiến không ít người yêu chèo băn khoăn liệu có còn giữ được tinh thần chèo và việc khai thác hát văn vào chèo như thế nào cho quyện. Đạo diễn Vũ Ngọc Minh thừa nhận: "Đây chính là băn khoăn của chúng tôi ngay từ lúc mới bắt đầu dựng vở". Tuy nhiên, "Chúng tôi sinh ra từ chèo, sống trong sự bao bọc của chèo nên đương nhiên làm sao cho đúng với chèo cổ nhất tạo được sức hấp dẫn cuốn hút người xem là công việc, trách nhiệm, đồng thời cũng chính là niềm đam mê của chúng tôi" - Giám đốc Nhà hát Chèo VN, NSƯT Thanh Ngoan khẳng định.
Nguyễn Sơn