Phát hiện xác định các trường hợp nhiễm mới HIV rất quan trọng trong dự phòng cắt đường lây truyền từ người nhiễm sang các nhóm bạn tình/bạn chích. Đồng thời giúp đưa ra các giải pháp giám sát dịch chủ động, tìm chùm lây nhiễm và cắt đứt đường lây truyền thống.
Từ năm 2018, ở nước ta đã triển khai thí điểm xét nghiệm nhiễm mới tại 11 tỉnh do PEPFAR tài trợ. Đến nay, chương trình đã được triển khai tại hơn 33 tỉnh, thành phố. Tính đến tháng 9/2022, đã có hơn 15.000 mẫu được thực hiện xét nghiệm nhiễm mới tại 28 tỉnh, thành phố trên cả nước.
Kết quả cho thấy có sự gia tăng các trường hợp phát hiện nhiễm mới ở các tỉnh, thành miền Nam, trong nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới (MSM) và ngày càng trẻ hóa.
Xét nghiệm là cách duy nhất để biết tình trạng nhiễm HIV hay không.
Tại Hội thảo sơ kết chia sẻ kinh nghiệm triển khai xét nghiệm nhiễm mới (XNNM) do Dự án EPIC phối hợp với Cục Phòng chống HIV/AIDS và Trung tâm kiểm soát bệnh tật Hoa Kỳ (CDC Hoa Kỳ) tổ chức mới đây, PGS.TS Phạm Đức Mạnh, Phó Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS đã đánh giá cao việc các tỉnh/thành phố, đã triển khai mở rộng xét nghiệm nhiễm mới, giúp tăng cường phát hiện, giám sát dịch chủ động. Việc triển khai có sự đồng thuận của các cấp lãnh đạo cũng như việc thành lập được nhóm hỗ trợ kỹ thuật đa lĩnh vực từ Trung ương tới địa phương.
Tại Hội thảo, các đại biểu đã trao đổi về những vấn đề kỹ thuật trong quản lý chất lượng xét nghiệm, quy trình nội kiểm, ngoại kiểm cũng như các thuận lợi, khó khăn khi triển khai xét nghiệm nhiễm mới.
Trong thời gian tới, các tỉnh, thành phố cần tăng cường công tác giám sát, xét nghiệm HIV, đặc biệt là trong các nhóm có hành vi nguy cơ để tìm ra các trường hợp nhiễm mới HIV; tổ chức thực hiện nghiêm túc, đẩy đủ các quy định về giám sát dịch tễ học và xét nghiệm HIV tại Thông tư 04/2023/TT-BYT của Bộ Y tế về Quy trình thông báo kết quả xét nghiệm HIV dương tính và tiếp cận thông tin người nhiễm và Thông tư 07/2023/TT-BYT về quy trình, phương pháp giám sát dịch tễ học HIV/AIDS và các bệnh lây truyền qua đường tình dục nhằm giám sát dịch chủ động, cắt đứt đường lây truyền HIV, PGS.TS Phạm Đức Mạnh cho biết.
