Dư luận đang có nhiều tranh cãi xung quanh vụ việc nghệ sĩ hài Chí Trung lên tiếng kêu gọi cộng đồng ủng hộ Chánh Tín. Độc giả Đào Ngọc Đệ đã gửi tới báo Sức khỏe&Đời sống bài viết phân tích rõ, liệu Chí Trung mất gì và được gì khi đứng lên bênh vực Chánh Tín?
Báo giới xứ mình đang sôi nổi ý kiến bạn đọc về việc NSƯT Chí Trung kêu gọi mọi người hãy chung tay cứu giúp NSƯT Chánh Tín qua cơn “bĩ cực”. Từ đấy, một số người (hầu hết ở Hà Nội) hảo tâm giúp đỡ Chánh Tín; nhưng ý kiến phản đối, thậm chí phê phán cũng lắm. Xem ra, ý kiến không đồng tình giúp đỡ NS Chánh Tín, thậm chí phê phán ông, có phần nhiều hơn.
Trước hết, hãy bàn về việc NS Chí Trung hô hào giúp đỡ NS Chánh Tín. Đó là “quyền” của Chí Trung. Mới thoáng nhìn sự việc, thì đây là việc bình thường. Thương người gặp hoạn nạn, nhất là người cùng nghề nghiệp, thì giúp nhau là việc nên làm. Nhưng, hãy đặt sự việc vào trong hoàn cảnh cụ thể (của 2 NS) và bối cảnh xã hội - để tìm ra chiều sâu của sự thật, cái sự hợp lý hay không hợp lý của nó, thì mới vỡ ra được nhiều điều.
Dư luận đặt câu hỏi: NS Chánh Tín ở Sài Gòn, số dân Sài Gòn trên 10 triệu người, riêng giới văn nghệ sĩ ở Sài Gòn (chưa kể cả miền Nam) số lượng cũng rất đông, hơn hẳn số dân và số văn nghệ sĩ Hà Nội; thế mà tại sao không có ai ở Sài Gòn, kể cả 2 người cháu ruột của Chánh Tín (đều là NS có tên tuổi) đứng ra khởi xướng việc giúp đỡ NS Chánh Tín? Dường như người Sài Gòn lại dửng dưng về chuyện Chánh Tín lúc này? Tại sao vậy?
Nghệ sĩ Chánh Tín
Ấy thế mà, một diễn viên hài như Chí Trung ở Hà Nội, không thân thiết với Chánh Tín (trước đó anh không biết cả số điện thoại của Chánh Tín) lại quá nhanh nhẩu, quá sốt sắng, vội vã khởi xướng, kêu gọi- không chỉ trong giới NS, mà tất cả mọi người- giúp đỡ Chánh Tín, dù chỉ từ “1 triệu đồng mà thôi”! Sự khởi xướng bột phát của Chí Trung và sự giúp đỡ của một số người đối với NS Chánh Tín diễn ra trong tình hình xã hội: Không ít NS trong Nam ngoài Bắc còn nghèo khổ mà họ không hề kêu ca xin xỏ; hàng triệu người dân Việt Nam (và ngay tại Hà Nội- nơi gia đình NS Chí Trung đã sinh sống lâu năm) còn rất thiếu thốn, khó khăn; còn bao nhiêu người bị nhiễm chất độc màu da cam, bị tàn phế; còn bao nhiêu trẻ em đau tim không có tiền chạy chữa và bao nhiêu trẻ nhỏ nhà quá nghèo nay phải bơ vơ vì cha mẹ đã mất trong những tai nạn, rủi ro; còn bao nhiêu cựu thanh niên xung phong, thương binh, gia đình liệt sĩ nghèo khó; còn bao nhiêu những trẻ em vùng sâu, vùng xa, miền núi mùa rét căm căm không đủ áo ấm, không có được một đôi dép lê; còn hàng vạn phòng học tranh tre nứa lá không khác gì “túp lều chị Dậu”; còn bao nhiêu HS miền núi phải bơi qua sông hoặc ngồi trên bè mảng sơ sài để vượt sông sâu, suối dữ đến trường; bao nhiêu người nghèo khổ, mắc bệnh nặng, được báo chí nêu tên, với địa chỉ rõ ràng, mong cộng đồng cứu giúp; v. v……Đấy hoàn toàn là sự thật nhỡn tiền, làm sao NS Chí Trung và những người ủng hộ NS Chánh Tín lại “không biết”? Tại sao NS Chí Trung lại không đứng ra kêu gọi mọi người cứu giúp?
Vậy thì, động cơ của Chí Trung giúp đỡ Chánh Tín là gì? Có hợp lý, hợp tình hay không? Có đúng chỗ hay không? Có thật sự là trong sáng cao thượng hay không? Đấy là “nhân đạo”, là “nhân văn” đích thực, hay chỉ là sự “lên men”, sự “đánh bóng” tên tuổi ? Tôi bỗng nhớ đến hình ảnh “con ruồi” trong bài thơ ngụ ngôn của nhà thơ nổi tiếng La-phông-ten (người Pháp): “Một con ngựa lên đèo/ Một chàng ruồi bay theo/ Vi vu bay bên phải/ Rồi lại bay bên trái/ Tỏ vẻ rất lanh chanh/ …”. Chiếc xe nặng nề lên được dốc núi, bởi có sức của con ngựa; nhưng “chàng ruồi” lại khoe khoang đó là “công trạng” của mình! Có người ở Sài Gòn bình luận rằng: Qua việc kêu gọi giúp đỡ Chánh Tín, người ta mới biết đến… “Danh hài” Chí Trung đất Bắc!
Còn với các bạn ủng hộ, giúp đỡ NS Chánh Tín - “thần tượng điện ảnh” một thời, thì đấy cũng là quyền của các bạn. Có bạn, vì thân quen với Chí Trung, hoặc vì cùng giới NS với nhau, nên đã đồng tình giúp đỡ Chánh Tín. Nhưng tôi tin rằng, cũng có một số người chỉ vì tính “sĩ diện”, vì nể nang mà gắng gượng đồng tình với Chí Trung mà thôi. Đấy phải chăng là “tâm lý đám đông”, là một cách để các bạn thể hiện mình là người “hảo tâm”, hoặc là tầng lớp giầu có, hào phóng, “hào hoa”, “hảo hán”, là người “sành điệu”, “chịu chơi”, “thức thời”, hay đó chỉ là sự “đồng bóng”?! Dù sao, các bạn nên thấy rằng, đồng tiền bát gạo mình bỏ ra giúp ai, nó phải hợp lý, hợp tình, phải được đặt đúng chỗ- tức là phải có tính lô-gich của nó. Nếu không, thì sẽ chỉ là sự vung tiền đi một cách bừa bãi và thiếu suy nghĩ, mà chẳng có ý nghĩa, giá trị nhân văn cao đẹp gì. “Trái tim lầm chỗ để trên đầu” (thơ Tố Hữu) thì thật là tai hại!
Với NS Chánh Tín, sau vai diễn Nguyễn Thành Luân (phim “Ván bài lật ngửa”) thành công xuất sắc, ông được xã hội ưu ái, được “cho” và “nhận” khá nhiều. Bây giờ, làm phim thua lỗ, đúng ra có làm thì có chịu, ông phải trả lại nhà đã thế chấp cho ngân hàng theo luật định, thì ông lại buông những lời không dễ nghe chút nào: “Tôi bệnh tật, có muốn lấy nhà thì lấy xe mà xúc tôi đi”. Được biết, ngân hàng Phương Nam cũng rất cảm thông, đối xử lịch sự, tạo nhiều điều kiện giúp ông có thể chuộc lại ngôi nhà trị giá 10 tỷ đồng. Ông than thở, dùng “khổ nhục kế” kêu xin cả nước giúp ông số tiền lớn để lấy lại nhà và được ở đó đàng hoàng. Có nữ giáo viên sư phạm từ Hà Nội đến tận nhà ông tặng 100 triệu đồng. Có người nhắn tin tặng ông 500 mét vuông đất và hứa giúp tiền để ông xây nhà. Lại có người giấu tên đưa tin xin mua lại ngôi nhà với giá 13 tỷ và mời ông ở đến trọn đời.… Ông hả hê với những tin nhắn hứa hẹn giúp đỡ và nhận số tiền chuyển vào tài khoản tính đến ngày 22/3/2014 đã lên tới 600 triệu đồng. Và, đáng ngạc nhiên thay, NS Chánh Tín nói rằng mình sẽ quỳ xuống trước mặt “đại gia” vì sự giúp đỡ hào phóng ! Tuy thế, ông vẫn khinh bạc, cho rằng số tiền 600 triệu đồng chỉ giúp ông chống đói (!?). Tôi cũng xin thưa với NS Chánh Tín rằng: Phim “Dòng máu anh hùng” của ông chỉ là một bộ phim xoàng, lại vi phạm bản quyền, khiến tôi và nhiều khán giả rất bất bình! Chỉ duy nhất một vai Nguyễn Thành Luân mà bây giờ ông lợi dụng để cầu xin sự bố thí của thiên hạ, cùng với những phát ngôn gây “sốc”, thì nhân cách NS của ông để đâu? Lại mới có tin sốt dẻo: Anh kết nghĩa của Chánh Tín, đã dùng ngôi nhà của mình bảo lãnh cho Chánh Tín vay tiền ngân hàng làm phim, khiến bây giờ con cái của ông chủ nhà có nguy cơ mất nhà và bỗng dưng phải trả nợ lãi cho ngân hàng trên 2 tỷ đồng. Không biết chuyện này rồi sẽ ra sao!
Ôi! Cái danh “NS đích thực là NS”- vốn rất đẹp. Tạo được cái danh ấy, vốn đã khó; nhưng giữ cho được cái danh ấy, càng khó gấp bội phần. Nhưng, giới NS xứ mình, cái hay, cái giỏi thì quá ít; còn những chuyện lùm xùm, tầm phào thì lại “nổi trội” quá nhiều! Suy cho cùng, âu cũng là do có hay không có LÒNG TỰ TRỌNG mà ra!
Đào Ngọc Đệ
