Tập đoàn Điện lực Việt Nam cho biết, gần đây sản lượng điện tiêu thụ toàn hệ thống tăng mạnh. Trước thông tin này, nhiều người dân lại lo lắng hóa đơn tiền điện tháng 7 sẽ tăng.
Dân “nghi ngờ” biểu giá điện
Theo báo cáo của EVN, chỉ tính riêng ngày 2/7 vừa qua, sản lượng điện tiêu thụ toàn hệ thống đạt kỷ lục với 535 triệu kWh. Trong đó, sản lượng điện tiêu thụ ở Hà Nội là 64,6 triệu kWh, vượt TP HCM, khu vực trước đây thường xuyên dẫn đầu cả nước về lượng tiêu thụ điện. Cũng như nhiều lần lý giải trước đó, nguyên nhân khiến những hóa đơn điện tăng đột biến là do nắng nóng kéo dài và diễn ra trên diện rộng.
Trước những “cảnh báo” về việc hóa đơn điện có thể tăng cao hơn nữa trong tháng 7 này, rất nhiều người dân đã phản ứng về cách tính tiền điện, đáng nói nhất là biểu giá. Trên thực tế, giá điện tăng vọt không chỉ đợt điều chỉnh giá vào tháng 3/2015 đã tăng tới 7,5%, mà còn do biểu giá điện lũy tiến có độ cách biệt khá lớn về giá.
Anh Nguyễn Văn Bình, nhân viên Công ty Cung cấp dụng cụ thể thao Tâm Chính (đường Lê Trọng Tấn, Hà Nội) bức xúc: “Hiện nay, biểu giá điện mới từ 7 bậc rút lại chỉ còn 6 bậc, thêm vào đó, lượng điện giá rẻ bị khống chế thấp xuống chỉ còn 50 kWh, thay vì 100 kWh như trước đây. Khoảng cách tính giá cao cũng được nới rộng ra và tính lũy tiến. Nói đơn giản, nếu gia đình tôi dùng một lượng điện như trước đây thì vẫn phải trả tiền nhiều hơn trước”.
Đúng như anh Bình phản ánh, biểu giá bán lẻ điện sinh hoạt hiện hành chia làm 6 bậc thang. Trong đó: Bậc 1 cho từ 0 đến 50 kWh giá 1.484 đồng/kWh; bậc 2 từ 51 đến 100 kWh là 1.533 đồng/kWh; bậc 3 từ 101 đến 200 kWh là 1.786 đồng/kWh; bậc 4 từ 201 đến 300 kWh là 2.242 đồng/kWh; bậc 5 từ 301 đến 400 kWh là 2.503 đồng/kWh; bậc 6 từ 401 kWh trở lên giá 2.587 đồng/kWh.
Ông Hồ Đức Hiền, cán bộ hưu trí ở khu tập thể Trung Tự, quận Đống Đa, nhẩm tính với mức luỹ tiến hiện nay của EVN, từ số điện 401 trở lên, người dân sẽ phải trả mức giá điện sinh hoạt ở bậc thang cao nhất là 2.587 đồng/kWh.
“Sẽ xảy ra trường hợp chỉ số điện năng có thể tăng gấp đôi nhưng số tiền điện người dân phải trả có thể tăng gấp 3, thậm chí 4 lần. Vấn đề là biểu giá này đã phù hợp với thực tế đời sống người dân hay chưa? Chúng tôi lo rằng, EVN tự đưa ra biểu giá thì phần thiệt sẽ chỉ có người dân chịu”, ông Hiền phân tích.
Trả lời trên các phương tiện thông tin đại chúng, ông Trần Đình Long, Phó Chủ tịch Hội Điện lực Việt Nam cũng cho rằng, cách tính giá điện như ở Việt Nam hiện chỉ áp dụng cho các nước đang thiếu điện.
Nhiều bất cập
Bà Nguyễn Thị Thúy Nga, Phó cục trưởng Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính) thừa nhận, hóa đơn tiền điện của người dân tăng vọt là do biểu giá lũy tiến đang áp dụng hiện nay. Người dân sử dụng điện nhiều thì đơn giá bị đội lên cao.
“Biểu giá lũy tiến chúng ta đã áp dụng từ lâu và phổ biến với các mặt hàng mà cung lớn hơn cầu, không chỉ với mặt hàng điện mà với cả nước sinh hoạt. Tiền điện tăng cao do nắng nóng, người dân sử dụng nhiều nên theo biểu giá điện lũy tiến, số tiền phải trả tăng lên”, bà Nga nói.
Bà Nga cũng khẳng định rằng: “Nếu có sai sót kỹ thuật trong việc ghi chỉ số điện thì ngành điện phải kiểm tra và xử lý. Còn nếu cách tính giá điện theo lũy kế bậc thang có vấn đề bất hợp lý thì Bộ Tài chính sẽ phối hợp Bộ Công Thương nghiên cứu, xem xét để sửa đổi trong biểu giá điện thời gian tới”.
Liên quan đến biểu tính giá điện lũy tiến do Bộ Công Thương ban hành, ông Tài Anh, Phó Tổng giám đốc EVN cho biết, biểu tính giá này được đưa ra và căn cứ trên quy định pháp luật, cũng như chủ trương chính sách của Bộ Công Thương.
Qua tìm hiểu, chúng tôi nhận được nhiều ý kiến cho rằng, EVN chỉ nên có một chức năng ưu đãi là điều tiết điện. Các chức năng khác phải đưa được thông tin công khai mới thúc đẩy quá trình thực hiện thị trường điện cạnh tranh, mang lại giá điện rẻ cho người tiêu dùng.
Theo lộ trình, từ năm nay sẽ thực hiện thí điểm bán buôn điện cạnh tranh, tiến tới thực hiện thị trường bán buôn điện cạnh tranh hoàn chỉnh từ năm 2017-2021. Bộ Công Thương cũng đang nghiên cứu biểu giá điện mới, dự kiến trong năm 2015 sẽ trình Chính phủ. Phương án biểu giá điện mới theo đó sẽ giảm số bậc thang tính giá, thay vì 6 bậc như hiện nay. Tuy nhiên, mức thang 50 KWh đầu vẫn được giữ nguyên, để hỗ trợ cho người dân nghèo, hộ dân tộc thiểu số. Điều đó cho thấy EVN vẫn đang vướng mắc giữa vai trò xã hội và kinh doanh.
Nhiều chuyên gia kinh tế được hỏi cho rằng, lý do đó làm chậm lộ trình bán buôn điện cạnh tranh. Khi EVN khoác vai trò bảo đảm an sinh xã hội, dù là doanh nghiệp nhà nước, trong thời điểm hiện nay là không phù hợp.
Thay vì nâng cao năng lực cạnh tranh để thu hút đầu tư, doanh nghiệp lại phải vay tiền hoặc tăng giá điện lấy tiền đầu tư hạ tầng, phát triển lưới điện ở vùng sâu, vùng xa. Cuối cùng, lợi ích của số đông người tiêu dùng không được bảo đảm. Cho nên nếu chỉ số công tơ của khách hàng tháng 7 này tăng gấp đôi, thậm chí gấp 3 là điều không ngạc nhiên.
Theo Hà Phương (Gia Đình & Xã Hội)
