Nghe có vẻ kỳ lạ, song sự thật là trong một nghiên cứu mới đây được tiến hành bởi tiến sĩ Steinberg thuộc Trường đại học Stanford Anh, một bệnh nhân đã được áp dụng kỹ thuật phẫu thuật mới này.
 Tình trạng chết tạm bằng cách giảm thân nhiệt giúp cho phẫu thuật được tiến hành thuận lợi hơn, hạn chế sự tổn thương trong não người bệnh. |
Sau khi thao tác xong, tiến sĩ Steinberg đã nối lại dây thần kinh bên trong não (trong suốt 27 phút phẫu thuật, phần não của bệnh nhân gần như hoàn toàn bị thiếu ôxy). Một thiết bị chuyên dụng với ống dẫn được nối với hệ thống thay đổi nhiệt độ giúp làm ấm hoặc làm lạnh nước muối bên trong đường ống đưa vào cơ thể. Nó cũng giúp kiểm soát nhiệt độ của máu được đưa qua đó. Thiết bị này có thể làm giảm hoặc phục hồi lại thân nhiệt của cơ thể chỉ trong vòng 30 phút.
Khoảng 2 thập kỷ trước đây, phương pháp làm giảm thân nhiệt của bệnh nhân đã từng được các bác sĩ tiến hành. Nó được áp dụng cho những ca phẫu thuật nguy hiểm mà theo các bác sĩ chỉ được dùng đến trong trường hợp nguy cấp. Phương pháp mới phải cần hạ nhiệt và thuốc để kìm hãm phản ứng của cơ thể đối với giá lạnh. Những phản ứng của cơ thể khi nhiệt độ thấp thường là gây ra cảm giác ớn lạnh, hay nghiêm trọng hơn có thể là: tê cóng, sốc phản vệ, viêm phổi, có thể dẫn đến tử vong... Song tất cả đã thay đổi vào năm 1987 - đó là khi các nhà nghiên cứu thuộc Trường đại học Raul Busto ở Miami – Mỹ phát hiện ra rằng, kể cả khi dòng máu lưu thông tại một phần não của những con chuột thí nghiệm bị ngừng hẳn thì chúng cũng vẫn không bị đột quỵ. Các nhà nghiên cứu đã thấy ở những con chuột này: tất cả đều có nhiệt độ cơ thể thấp hơn so với những con chuột cùng trường hợp bị đột quỵ. Từ phát hiện này, các nhà khoa học đã xem xét đến khả năng giảm thân nhiệt giúp làm chậm lại tốc độ trao đổi chất ở con người. Đó là vì: Khi cơ thể trở nên lạnh hơn, các tế bào trong cơ thể cũng cần ít ôxy hơn. Ở những con chuột có tốc độ trao đổi chất trong cơ thể bị chậm hơn bình thường, tỉ lệ đột quỵ gần như bằng 0. Điều đó cũng chứng tỏ tốc độ trao đổi chất trong cơ thể chỉ có một ảnh hưởng rất nhỏ đến sự sống sót của các tế bào. Quan trọng hơn là các phản ứng sinh hoá vẫn diễn ra bên trong tế bào (bị thiếu ôxy) khi thân nhiệt bị giảm, do đó ngăn chặn được nguy cơ tử vong, khi dòng máu lưu thông trong não bị cản trở bởi đột quỵ hay bởi chứng đau tim thì tế bào vẫn giải phóng ra glutamate, calci, và các chất tự do khác, nhờ đó làm suy yếu sự tàn phá các tế bào thần kinh và các DNA (hiện tượng dẫn tới sự tiêu diệt của các tế bào).
Cơ chế của hiện tượng giảm nhiệt gây hạn chế sự tổn thương cho tế bào hiện vẫn còn là một bí ẩn mà khoa học chưa thể giải đáp hoàn chỉnh. Ở nhiệt độ bình thường của cơ thể, các phản ứng hoá học trong tế bào xảy ra nhiều hơn và thường xuyên hơn.
Theo các nhà khoa học thì phát hiện này rất hữu ích cho việc ứng dụng để ngăn chặn hiện tượng tế bào tự huỷ diệt: chẳng hạn như trong trường hợp bị ung thư.
Phẫu thuật - Ranh giới giữa sự sống và cái chết
Con người là một thực thể sống, có trí thông minh và khả năng tư duy sáng tạo, đó là nhờ bộ não và tất nhiên không ai muốn điều nguy hiểm xảy ra với bộ não của mình. Việc làm giảm thân nhiệt khi tiến hành phẫu thuật cũng đồng nghĩa với việc tạo ra một cái chết tạm thời cho bệnh nhân. Quá trình này phụ thuộc vào chức năng của các tế bào và những chức năng này không được phép tạm dừng.
Trong một số hoạt động phẫu thuật, các nơron thần kinh sẽ bị mất đi khả năng phát ra tần số điện não. Trong một quãng thời gian thiếu ôxy, thiếu đường huyết, và sự trao đổi tín hiệu điện não thì chức năng của não gần như đã bị xoá bỏ hoàn toàn. Não bộ coi như đã “chết” và mọi hoạt động não đều bị tạm dừng. Vấn đề mà người ta nghi ngại đó chính là sau khi hoạt động não bị tạm dừng trong thời gian lâu như vậy thì liệu có thể còn phục hồi lại được, hoặc vấn đề phục hồi liệu có được đảm bảo là sẽ không xảy ra sai sót gì? Theo thông báo của các nhà khoa học thuộc Trung tâm Safar – Pittsburgh vào năm 2004 thì họ đã từng phát triển phương pháp này và đã phục hồi lại sự sống cho một con chó sau 1 giờ bị “tạm chết”. Trong quá trình phẫu thuật này, các bác sĩ phẫu thuật đã thay máu bằng nước muối ở nhiệt độ 2oC. Sau một giờ đồng hồ tim ngừng đập và hoạt động não gần như bị tạm dừng hoàn toàn, các bác sĩ đã tiến hành gây sốc bằng điện cho tim và thay máu trở lại cơ thể của chú chó. Kết quả là chú chó đã hồi phục và sống lại bình thường. Thử nghiệm này cũng đã được tiến hành thành công trên nhiều con chó khác.
Trong một thử nghiệm tương tự được tiến hành vào năm 2006, các bác sĩ đã kéo dài thời gian tạm chết lên đến 3 giờ đồng hồ và vẫn đạt được thành công. Họ cho biết kỹ thuật này hứa hẹn mang lại nhiều cơ hội chữa trị hiệu quả cho các bệnh nhân mắc các căn bệnh nguy hiểm như chấn thương sọ não, đặc biệt là những người lính trong quân đội khi bị thương, hoặc các trường hợp chấn thương do tai nạn giao thông... Nhiều bệnh nhân đã tử vong trên đường đến bệnh viện do bị mất quá nhiều máu. Trong trường hợp đó, các bác sĩ có thể thay thế máu bằng nước muối lạnh và bệnh nhân có thể duy trì được tình trạng thuận lợi cho đến khi được các bác sĩ tiến hành phẫu thuật theo phương pháp mới.
Minh Ngọc (Theo MSN)