1. Vai trò của dinh dưỡng trong phòng và điều trị bệnh hạch nền
Bệnh hạch nền là một nhóm các rối loạn thần kinh ảnh hưởng đến hạch nền dẫn đến các vấn đề về vận động và các triệu chứng khác. Vai trò của dinh dưỡng trong phòng ngừa và điều trị bệnh hạch nền là một lĩnh vực đang được nghiên cứu tích cực. Chế độ ăn giàu chất chống oxy hóa có thể đóng vai trò hỗ trợ quan trọng trong việc quản lý các rối loạn hạch nền dựa trên những nghiên cứu về cơ chế bệnh sinh của các bệnh này.
Các rối loạn hạch nền thường liên quan đến sự gia tăng stress oxy hóa trong não. Các gốc tự do gây hại tế bào thần kinh góp phần vào quá trình thoái hóa. Các hợp chất chống oxy hóa giúp trung hòa các gốc tự do, bảo vệ tế bào khỏi tổn thương và giảm nguy cơ phát triển bệnh.
Tình trạng viêm mạn tính cũng liên quan đến các bệnh thoái hóa thần kinh. Thực phẩm có đặc tính chống viêm có thể giúp phòng ngừa và hạn chế tiến triển các triệu chứng đồng thời hỗ trợ chức năng nhận thức và tâm trạng.
Chế độ ăn giàu chất chống oxy hóa có thể hỗ trợ phòng ngừa và hạn chế tiến triển bệnh hạch nền.
Nhiều nhà nghiên cứu đã khảo sát tác động của chất chống oxy hóa lên sinh lý các bệnh thoái hóa thần kinh hạch nền. Vai trò bảo vệ của flavonoid, thực vật, chất dinh dưỡng, acid amin, hợp chất lưu huỳnh và các hợp chất tự nhiên tiền glutathione, các mối liên hệ về chế độ ăn uống như nhạy cảm gluten và hạn chế calo đã được xem xét.
Theo tài liệu Các yếu tố dinh dưỡng và chế độ ăn uống cần cân nhắc đối với các rối loạn hạch nền của Đại học Y tế Loma Linda, việc sử dụng các chất dinh dưỡng, acid amin, hợp chất lưu huỳnh, thực vật và flavonoid đã cho thấy tiềm năng lớn hỗ trợ bổ sung trong việc bảo vệ thần kinh hạch nền.
Các hợp chất này có thể được tìm thấy trong các loại trái cây, rau củ và gia vị giàu chất chống oxy hóa đã được sử dụng làm thực phẩm lâu đời và an toàn. Không có chống chỉ định nào được báo cáo đối với các hợp chất này ở các tài liệu khoa học hiện tại cụ thể liên quan đến bệnh hạch nền. Tuy nhiên, các phản ứng bất lợi tiềm ẩn với nhiều loại thuốc nên được đánh giá, đặc biệt khi sử dụng các loại thực vật có nhiều đặc tính hóa học đa dạng.
Các mối liên hệ về chế độ ăn uống với bệnh hạch nền và gluten ngày càng được báo cáo nhiều hơn trong những năm gần đây và việc sàng lọc lâm sàng về độ nhạy cảm với gluten với bệnh celiac nên được xem xét khi xây dựng kế hoạch ăn uống.
2. Những chất dinh dưỡng tốt cho chức năng não của người bệnh hạch nền
Đối với người bệnh hạch nền, việc hỗ trợ chức năng não thông qua dinh dưỡng rất quan trọng. Một số chất dinh dưỡng được cho là có lợi cho chức năng não bao gồm:
Chất chống oxy hóa như vitamin C, E, beta-carotene, flavonoid...
- Vitamin C giúp bảo vệ tế bào não khỏi tổn thương do gốc tự do. Vitamin C có nhiều trong trái cây họ cam quýt, ớt chuông, dâu tây, bông cải xanh...
- Vitamin E là chất chống oxy hóa mạnh có trong các loại hạt, dầu thực vật, rau lá xanh đậm.
- Beta-carotene (tiền chất của vitamin A) có trong cà rốt, khoai lang, bí đỏ...
- Flavonoid có khả năng chống oxy hóa và chống viêm, giúp cải thiện lưu lượng máu não và chức năng nhận thức. Flavonoid có nhiều trong quả mọng, hành tây, táo, trà xanh, sô cô la đen...
Vitamin nhóm B
- Vitamin B1 rất quan trọng cho chuyển hóa năng lượng trong não. Vitamin B1 có trong ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu, thịt.
- Vitamin B6 tham gia vào quá trình tổng hợp chất dẫn truyền thần kinh. Vitamin B6 có trong thịt gia cầm, cá, chuối, đậu xanh...
- Vitamin B9 (Folate) rất cần thiết cho sự phát triển và chức năng tế bào thần kinh. Vitamin B9 có trong rau lá xanh đậm, các loại đậu, măng tây...
- Vitamin B12 quan trọng cho chức năng thần kinh và sản xuất tế bào máu. Vitamin B12 có nhiều trong thịt, cá, trứng, sữa...
Acid béo omega-3
Acid béo omega-3, đặc biệt là DHA và EPA. DHA là một thành phần cấu trúc quan trọng của não bộ, chức năng nhận thức, trí nhớ và tâm trạng. EPA có đặc tính chống viêm. Omega-3 có nhiều trong cá béo (cá hồi, cá thu, cá trích, cá mòi, cá cơm), dầu cá...
Choline
Choline là tiền chất của acetylcholine, một chất dẫn truyền thần kinh quan trọng cho trí nhớ và học tập. Choline có trong trứng, thịt bò, gan, súp lơ xanh...
Magie
Magie tham gia vào nhiều quá trình sinh hóa trong não bao gồm dẫn truyền thần kinh. Magie có trong rau lá xanh đậm, các loại hạt, đậu, ngũ cốc nguyên hạt...
Các loại quả mọng rất giàu chất chống oxy hóa tự nhiên.
3. Tham khảo các loại thực phẩm giàu chất chống oxy hóa tự nhiên có lợi cho não
Quả mọng: Việt quất, mâm xôi, dâu tây, anh đào... chứa nhiều anthocyanin, một loại flavonoid có khả năng chống oxy hóa mạnh có thể cải thiện chức năng nhận thức.
Rau lá xanh đậm: Rau bina, cải xoăn, bông cải xanh... giàu vitamin A, C, E và các carotenoid như lutein và zeaxanthin, đều là những chất chống oxy hóa tốt cho chức năng nhận thức.
Các loại rau củ có màu sắc rực rỡ: Cà rốt (beta-carotene), ớt chuông (vitamin C, carotenoid), cà chua (lycopene).
Các loại đậu và hạt: Đậu đen, đậu nành, hạt óc chó, hạt lanh... chứa vitamin E, selen và các hợp chất phenolic.
Gia vị: Nghệ (curcumin), gừng, quế... có đặc tính chống viêm và chống oxy hóa.
Trà xanh: Chứa EGCG, một chất chống oxy hóa mạnh.
Sô cô la đen (chứa ít nhất 70% cacao): Chứa flavonoid có lợi cho lưu lượng máu não và chức năng nhận thức.
Dầu ô liu nguyên chất: Giàu vitamin E và oleocanthal, một hợp chất có đặc tính chống viêm tiềm năng cho sức khỏe não bộ.
Lưu ý: Chế độ ăn giàu chất chống oxy hóa là một phần của lối sống lành mạnh và có thể hỗ trợ chức năng não nhưng chỉ là biện pháp hỗ trợ. Người bệnh hạch nền cần tuân thủ các biện pháp điều trị và nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để có chế độ ăn uống phù hợp nhất với tình trạng sức khỏe của mình.
Xem thêm:
