1. Tầm quan trọng của chế độ ăn đối với người mất khứu giác
Theo BS. Thanh Liêm - Học viện Y Dược học cổ truyền, khi mất khứu giác, người bệnh sẽ gặp bất tiện trong ăn uống, và dễ bị chán ăn. Đây là nguyên nhân làm tăng nguy cơ sụt cân và suy dinh dưỡng, hậu quả cuối cùng là giảm sức đề kháng.
Dù không cảm nhận được mùi, cơ thể vẫn cần đầy đủ các chất dinh dưỡng để hoạt động. Một số thực phẩm có thể giúp kích thích vị giác còn lại, giúp bữa ăn trở nên thú vị hơn. Hơn nữa, theo một số nghiên cứu, dinh dưỡng có thể ảnh hưởng đến quá trình phục hồi khứu giác. Chính vì vậy, cần xây dựng một chế độ ăn uống phù hợp cho những người gặp phải tình trạng này.
Mất khứu giác là một trong những triệu chứng phổ biến xảy ra trên nhiều loại bệnh.
2. Các dưỡng chất thiếu yếu cho cơ thể người bệnh
Mặc dù mất khứu giác ảnh hưởng trực tiếp đến cảm giác thưởng thức thức ăn, nhưng việc cung cấp đầy đủ dưỡng chất vẫn vô cùng quan trọng để duy trì sức khỏe. Dưới đây là một số dưỡng chất mà người bệnh rối loạn khứu giác nên quan tâm:
2.1. Vitamin A
Vitamin A đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe của các tế bào niêm mạc, bao gồm cả niêm mạc mũi. Niêm mạc mũi là nơi chứa các tế bào thụ cảm mùi, giúp chúng ta nhận biết các mùi hương khác nhau.
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng vitamin A có tiềm năng trong việc điều trị tình trạng mất khứu giác, đặc biệt là ở những người mắc COVID-19. Một số nghiên cứu cho thấy việc bổ sung vitamin A có thể giúp phục hồi khứu giác nhanh hơn ở những bệnh nhân này.
Các loại thực phẩm giàu vitamin A: Gan động vật, trứng, sữa và các sản phẩm từ sữa; các loại rau củ như cà rốt, bí đỏ, khoai lang, rau lá xanh đậm (rau cải xoăn, cải bó xôi)…
2.2. Vitamin B
Vitamin B đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì chức năng của hệ thần kinh, bao gồm cả khứu giác. Hệ thần kinh có nhiệm vụ truyền tín hiệu từ các tế bào thụ cảm mùi đến não bộ, cho phép chúng ta nhận biết và phân biệt các mùi hương khác nhau.
Một số vitamin B còn có tác dụng chống viêm, giúp giảm viêm trong các mô, bao gồm cả niêm mạc mũi. Viêm có thể làm giảm khả năng nhận biết mùi.
Các loại thực phẩm giàu vitamin B: Cá hồi, thịt đỏ, thịt gia cầm, hải sản, trứng, các sản phẩm từ sữa; Gạo lứt, các loại hạt (hạnh nhân, óc chó), các loại đậu; Chuối, khoai tây...
2.3. Kẽm
Kẽm là một khoáng chất vi lượng vô cùng quan trọng đối với cơ thể, đặc biệt là trong việc duy trì các giác quan như vị giác và khứu giác. Kẽm giúp bảo vệ các tế bào thụ cảm mùi trong mũi khỏi bị tổn thương bởi các gốc tự do.
Kẽm cần thiết cho quá trình phân chia và tái tạo tế bào. Khi các tế bào thụ cảm mùi bị tổn thương, kẽm giúp chúng phục hồi nhanh chóng, đảm bảo chức năng khứu giác được duy trì.
Kẽm tham gia vào quá trình truyền tín hiệu thần kinh, giúp các tín hiệu mùi được truyền từ mũi đến não một cách chính xác.
Các loại thực phẩm giàu kẽm: Thịt đỏ, hải sản (tôm, cua, hàu), các loại hạt (bí đỏ, hạt điều), đậu lăng, đậu nành; Một số loại ngũ cốc, sữa, sữa chua…
2.4. Các chất chống oxy hóa
Chất chống oxy hóa bảo vệ cơ thể chúng ta khỏi những tổn hại gây ra bởi các gốc tự do. Các gốc tự do này được tạo ra trong quá trình trao đổi chất hoặc do tiếp xúc với các yếu tố môi trường như ô nhiễm, khói thuốc lá. Chúng có thể gây tổn hại đến tế bào, bao gồm cả các tế bào thụ cảm mùi trong mũi.
Các chất chống oxy hóa như vitamin C, vitamin E, beta-carotene... có khả năng trung hòa các gốc tự do, ngăn chặn chúng tấn công và làm tổn hại đến các tế bào thụ cảm mùi.
Chất chống oxy hóa có tác dụng giảm viêm, giúp bảo vệ các tế bào thụ cảm mùi và giảm khả năng nhận biết mùi.
Một số chất chống oxy hóa có thể giúp cải thiện lưu thông máu đến mũi, cung cấp đủ oxy và chất dinh dưỡng cho các tế bào thụ cảm mùi hoạt động hiệu quả.
Các loại thực phẩm giàu chất chống oxy hóa: Trái cây và rau củ có màu sắc sặc sỡ (cam, quýt, bưởi, dâu tây, cà chua, cà rốt, bí đỏ...), các lọai hạt (hạnh nhân, óc chó, hạt chia, hạt lanh...) và các loại đậu (đậu lăng, đậu nành...), trà xanh…
2.5. Omega-3
Omega-3 là một loại axit béo không bão hòa đa, đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe tổng thể. Ngoài việc tốt cho tim mạch, não bộ, omega-3 duy trì chức năng khứu giác.
Thiếu omega-3 có thể làm giảm khả năng nhận biết mùi, khiến bạn khó phân biệt các mùi hương khác nhau. Trong một số trường hợp nghiêm trọng, thiếu omega-3 kéo dài có thể dẫn đến mất khứu giác hoàn toàn.
Việc bổ sung đủ omega-3 qua chế độ ăn uống hàng ngày là một cách hiệu quả để bảo vệ khứu giác và cải thiện sức khỏe tổng thể.
Các loại thực phẩm giàu omega-3: Các loại cá béo (cá hồi, cá thu, cá trích, cá ngừ...); Các loại hạt (hạt lanh, hạt chia, óc chó...); Dầu thực vật (dầu hạt lanh, dầu cải)...
Omega-3 có nhiều trong các loại cá béo như cá hồi, cá thu, cá trích,…
3. Gợi ý những thực phẩm cho người bệnh mất khứu giác
Mất khứu giác có thể làm giảm niềm vui khi ăn uống. Tuy nhiên, việc lựa chọn những thực phẩm giàu dinh dưỡng và kích thích vị giác có thể giúp bạn cải thiện tình trạng này.
Dưới đây là một số gợi ý:
3.1. Các loại thực phẩm nên ăn
- Gừng: Gừng là một vị thuốc quý với nhiều công dụng tuyệt vời cho sức khỏe, đặc biệt đối với những người mất khứu giác.
Gừng có vị cay nồng, giúp kích thích vị giác và làm ấm cơ thể. Gừng chứa nhiều thành phần chống viêm như Gingerol. Hợp chất này hoạt động như thuốc kháng histamine tự nhiên, chống viêm hiệu quả.
Gừng có khả năng tiêu diệt vi khuẩn gây hại, giúp ngăn ngừa nhiễm trùng đường hô hấp, hỗ trợ quá trình phục hồi niêm mạc mũi. Bên cạnh đó, gừng giúp tăng cường tuần hoàn máu đến mũi, cung cấp đủ oxy và chất dinh dưỡng cho các tế bào thụ cảm mùi, hỗ trợ phục hồi chức năng khứu giác.
Ngoài ra, mùi thơm cay nồng của gừng giúp kích thích vị giác, giúp cảm nhận được hương vị của món ăn tốt hơn.
- Tỏi: Tỏi không chỉ là một gia vị quen thuộc trong nhà bếp mà còn là một loại thảo dược quý với nhiều công dụng tuyệt vời cho sức khỏe. Đặc biệt, tỏi có tác dụng rất tốt trong việc hỗ trợ cải thiện khứu giác.
Tỏi chứa hợp chất allicin, có khả năng tiêu diệt nhiều loại vi khuẩn gây bệnh đường hô hấp, giúp giảm viêm nhiễm và hỗ trợ phục hồi niêm mạc mũi.
Tỏi có tác dụng chống viêm mạnh mẽ, giúp giảm sưng viêm niêm mạc mũi, một trong những nguyên nhân gây mất khứu giác. Tỏi giúp làm thông thoáng mũi, giảm nghẹt mũi, giúp bạn dễ thở hơn.
Tỏi giúp tăng cường hệ miễn dịch, giúp cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh, từ đó hỗ trợ quá trình phục hồi khứu giác.
- Nghệ: Nghệ, một loại gia vị quen thuộc không chỉ mang đến hương vị thơm ngon mà còn có nhiều lợi ích cho sức khỏe, đặc biệt là đối với những người bị mất khứu giác.
Nghệ có khả năng kháng khuẩn, giúp tiêu diệt các vi khuẩn gây bệnh đường hô hấp, giảm thiểu nguy cơ nhiễm trùng và hỗ trợ quá trình phục hồi niêm mạc mũi.
Curcumin, thành phần chính trong nghệ, có tác dụng chống viêm mạnh mẽ, giúp tăng cường hệ miễn dịch, giúp cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh, từ đó hỗ trợ quá trình phục hồi khứu giác.
Ngoài ra, nghệ chứa nhiều chất chống oxy hóa, giúp bảo vệ tế bào khỏi tổn thương do gốc tự do gây ra, từ đó giúp làm chậm quá trình lão hóa và hỗ trợ quá trình phục hồi các tế bào niêm mạc mũi.
- Các loại thực phẩm chứa nhiều omega-3: Các loại cá béo (cá hồi, cá thu, cá trích, cá ngừ...); Các loại hạt (hạt lanh, hạt chia, óc chó...); Dầu thực vật (dầu hạt lanh, dầu cải)... chứa nhiều omega-3, giúp giảm viêm, cải thiện lưu thông máu đến mũi, cung cấp đủ oxy và chất dinh dưỡng cho các tế bào thụ cảm mùi hoạt động hiệu quả.
Nghệ là một loại thực phẩm có tác dụng rất tốt cho người viêm mũi xoang, cảm cúm…
3.2. Các loại thực phẩm nên tránh
Thực phẩm chế biến sẵn: Các loại thực phẩm chế biến sẵn thường chứa nhiều chất bảo quản, muối, đường và chất béo không lành mạnh, có thể gây khó tiêu và làm giảm cảm giác ngon miệng.
Đồ ăn nhanh: Hamburger, pizza, khoai tây chiên... chứa nhiều dầu mỡ, muối và gia vị nhân tạo, không tốt cho sức khỏe và có thể làm giảm khả năng nhận biết mùi vị.
Đồ uống có ga: Các loại nước ngọt, nước tăng lực chứa nhiều đường và chất tạo màu, có thể gây đầy hơi, khó tiêu và làm giảm cảm giác thèm ăn.
Đồ ăn cay nóng: Ớt, tiêu và các loại gia vị cay nóng có thể kích thích niêm mạc mũi và gây khó chịu cho những người mất khứu giác.
Thực phẩm có mùi hôi: Các loại thực phẩm có mùi hôi như hành tây sống, tỏi sống, cá có mùi tanh có thể gây khó chịu và làm giảm cảm giác ngon miệng.
Thực phẩm quá cứng hoặc quá dai: Các loại thực phẩm này có thể gây khó tiêu và làm tổn thương niêm mạc miệng.
Việc lựa chọn thực phẩm phù hợp khi mất khứu giác rất quan trọng. Bằng cách tránh các loại thực phẩm chế biến sẵn, đồ ăn nhanh và các loại thực phẩm gây kích ứng, bạn có thể cải thiện quá trình hồi phục khứu giác và đảm bảo sức khỏe tổng thể.
Tóm lại: Dù chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng, nhưng không phải yếu tố duy nhất ảnh hưởng đến việc phục hồi khứu giác. Khi thấy có dấu hiệu của mất khứu giác, cần đến ngay cơ sở y tế để được thăm khám và lên phương án điều trị triệt để. Nên tham khảo ý kiến bác sĩ về thực đơn dinh dưỡng và lưu ý trong sinh hoạt để kiểm soát bệnh tốt nhất.
Xem thêm video đang được quan tâm:
3 nhóm thực phẩm cần bổ sung cho người bệnh thiếu máu.
