1. Tầm quan trọng của chế độ ăn đối với người mắc bệnh viêm đường tiết niệu
Chế độ dinh dưỡng cân bằng, giàu dưỡng chất giúp giảm triệu chứng và hỗ trợ quá trình điều trị viêm đường tiết niệu, đồng thời, phòng ngừa bệnh tái phát.
1.1. Giảm nguy cơ vi khuẩn bám vào niêm mạc đường tiết niệu
Uống đủ nước là một phần quan trọng của chế độ dinh dưỡng. Uống đủ lượng nước giúp duy trì việc đi tiểu đều đặn, làm loãng nước tiểu và giúp đẩy vi khuẩn ra ngoài thông qua nước tiểu. Điều này giúp giảm nguy cơ vi khuẩn bám vào niêm mạc đường tiết niệu và gây nhiễm trùng.
Lợi ích của nước ép nam việt quất (cranberry juice): Một số nghiên cứu cho thấy nước ép nam việt quất có thể giúp ngăn ngừa sự bám dính của vi khuẩn lên thành niệu đạo, giảm nguy cơ nhiễm trùng.
Chế độ dinh dưỡng cân bằng, giàu dưỡng chất giúp giảm triệu chứng và hỗ trợ quá trình điều trị viêm đường tiết niệu.
1.2. Tăng cường hệ miễn dịch
Chế độ ăn uống giàu vitamin C có thể giúp tăng cường hệ miễn dịch và ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn. Vitamin C còn giúp làm axit hóa nước tiểu, tạo môi trường không thuận lợi cho vi khuẩn phát triển.
Các thực phẩm giàu vitamin C bao gồm: cam, chanh, dâu tây, kiwi, bông cải xanh, ớt chuông.
1.3. Giảm viêm nhiễm
Chất chống oxy hóa từ thực phẩm giúp giảm tình trạng viêm nhiễm trong cơ thể, đồng thời bảo vệ các mô khỏi sự tổn thương do các gốc tự do gây ra trong quá trình nhiễm trùng.
Các thực phẩm giàu chất chống oxy hóa như quả việt quất, dâu tây, nho, cà chua, và các loại rau có lá xanh đậm.
1.4. Cải thiện sức khỏe đường ruột
Một hệ vi khuẩn đường ruột khỏe mạnh có thể giúp ngăn ngừa vi khuẩn có hại di chuyển từ ruột sang niệu đạo. Probiotic là vi khuẩn có lợi giúp duy trì cân bằng vi khuẩn trong cơ thể, giảm nguy cơ viêm đường tiết niệu tái phát.
Các thực phẩm chứa probiotic như: sữa chua, kefir, kim chi, dưa cải muối, tempeh.
1.5. Ngăn ngừa tái phát viêm đường tiết niệu
Chế độ ăn uống giàu chất xơ giúp ngăn ngừa táo bón, từ đó giảm nguy cơ vi khuẩn từ phân di chuyển vào đường tiết niệu. Táo bón làm cản trở việc tiểu tiện đầy đủ, từ đó có thể tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn phát triển.
Các thực phẩm giàu chất xơ như ngũ cốc nguyên hạt, rau củ quả, các loại đậu và hạt.
Chế độ ăn uống giàu vitamin C có thể giúp tăng cường hệ miễn dịch và ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn.
1.6. Kiểm soát đường huyết
Người mắc bệnh tiểu đường có nguy cơ cao hơn bị viêm đường tiết niệu do lượng đường trong máu cao tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn phát triển trong nước tiểu. Việc kiểm soát lượng đường huyết thông qua chế độ ăn uống lành mạnh có thể giúp giảm nguy cơ này.
Tránh thực phẩm nhiều đường, thay vào đó chọn các thực phẩm có chỉ số đường huyết thấp như ngũ cốc nguyên hạt, rau xanh và protein nạc.
1.7. Phòng ngừa mất nước
Đảm bảo cơ thể luôn đủ nước giúp duy trì sự cân bằng nước trong cơ thể, giúp lọc và thải vi khuẩn ra khỏi hệ tiết niệu.
Đặc biệt, trong thời gian bị viêm đường tiết niệu, cần uống nhiều nước hơn bình thường để hỗ trợ quá trình điều trị.
1.8. Giảm đau và cải thiện triệu chứng
Một số loại thảo dược và thực phẩm có tính chất kháng viêm, giảm đau có thể giúp cải thiện triệu chứng viêm đường tiết niệu. Ví dụ: trà từ rễ marshmallow (rễ cẩm quỳ) và cây uva-ursi (lá nam việt quất) thường được sử dụng trong y học cổ truyền để hỗ trợ điều trị UTI.
2. Các dưỡng chất thiết yếu cho người bị viêm đường tiết niệu
Người bị viêm đường tiết niệu cần một chế độ dinh dưỡng hỗ trợ cơ thể trong quá trình chống lại nhiễm trùng, giúp tăng cường hệ miễn dịch và ngăn ngừa bệnh tái phát.
Uống đủ nước là yếu tố quan trọng nhất giúp đẩy vi khuẩn ra khỏi hệ tiết niệu.
2.1. Nước
Uống đủ nước là yếu tố quan trọng nhất giúp đẩy vi khuẩn ra khỏi hệ tiết niệu qua việc đi tiểu thường xuyên, từ đó làm sạch hệ thống và giảm thiểu nhiễm trùng.
Theo khuyến nghị mỗi người nên uống ít nhất 1,5 - 2 lít nước mỗi ngày hoặc nhiều hơn nếu có triệu chứng nhiễm trùng.
2.2. Vitamin C
Vitamin C giúp tăng cường hệ miễn dịch, làm tăng độ axit của nước tiểu, từ đó ngăn vi khuẩn phát triển trong đường tiết niệu.
Thực phẩm giàu vitamin C như: cam, chanh, bưởi, dâu tây, ớt chuông, bông cải xanh, kiwi, các loại quả mọng như việt quất, phúc bồn tử…
2.3. Nước ép nam việt quất (Cranberry juice)
Nước ép nam việt quất chứa các hợp chất proanthocyanidins giúp ngăn chặn vi khuẩn bám vào thành niệu đạo, giảm nguy cơ nhiễm trùng.
Nên chọn nước ép không đường hoặc ít đường để tránh tác động không mong muốn đến sức khỏe.
2.4. Probiotics
Probiotics là các vi khuẩn có lợi giúp duy trì cân bằng vi khuẩn trong cơ thể, đặc biệt là ở ruột và hệ tiết niệu. Sử dụng probiotics có thể giảm nguy cơ vi khuẩn có hại xâm nhập vào niệu đạo và bàng quang.
Thực phẩm giàu probiotics như: sữa chua, kefir, kim chi, dưa cải muối, các loại thực phẩm lên men khác như tempeh và miso…
Người bị viêm đường tiết niệu nên hạn chế các thực phẩm nhiều muối.
2.5. Chất xơ
Chất xơ giúp duy trì hoạt động của hệ tiêu hóa, ngăn ngừa táo bón, từ đó giảm nguy cơ vi khuẩn từ ruột di chuyển sang niệu đạo.
Thực phẩm giàu chất xơ như: cải bó xôi, bông cải xanh, cà rốt, táo, lê, quả mọng, ngũ cốc nguyên hạt, đậu và hạt…
2.6. Vitamin A
Vitamin A có tác dụng tăng cường hệ miễn dịch, giúp cơ thể chống lại vi khuẩn và ngăn ngừa nhiễm trùng.
Thực phẩm giàu vitamin A như: gan động vật, lòng đỏ trứng, rau củ có màu cam và đỏ như cà rốt, bí đỏ, khoai lang, các loại rau lá xanh đậm như cải xoăn, cải bó xôi…
2.7. Chất chống oxy hoá
Chất chống oxy hóa giúp bảo vệ tế bào khỏi tổn thương do vi khuẩn gây ra và hỗ trợ phục hồi nhanh hơn trong quá trình nhiễm trùng.
Thực phẩm giàu chất chống oxy hóa như: trái cây như việt quất, dâu tây, nho đen, rau xanh như cải bó xôi, cải xoăn, trà xanh, trà đen cũng chứa nhiều hợp chất chống oxy hóa.
2.8. Protein
Protein là dưỡng chất quan trọng giúp tái tạo tế bào và phục hồi tổn thương do nhiễm trùng. Protein cũng giúp duy trì sức khỏe tổng thể và hệ miễn dịch.
Thực phẩm giàu protein như: thịt gà, cá, đậu hũ, đậu lăng, hạt chia, hạt lanh…
2.9. Kẽm (Zinc)
Kẽm hỗ trợ hệ miễn dịch, giúp cơ thể chống lại nhiễm trùng và phục hồi nhanh hơn.
Thực phẩm giàu kẽm: thịt đỏ, hải sản (đặc biệt là hàu), các loại hạt, ngũ cốc nguyên hạt.
Người bị viêm đường tiết niệu nên hạn chế sử dụng rượu, bia...
2.10. Thực phẩm giàu Kali
Kali giúp duy trì cân bằng nước và chất điện giải trong cơ thể, hỗ trợ hoạt động của thận và hệ tiết niệu.
Thực phẩm giàu kali: chuối, khoai tây, cam, các loại rau xanh đậm như cải xoăn, cải bó xôi…
2.11. Thực phẩm giàu Omega-3
Thực phẩm giàu omega-3 như cá hồi, cá thu, hạt lanh, hạt chia giúp giảm viêm và tăng cường sức khỏe tổng thể.
2.12. Trà thảo mộc
Một số loại trà thảo mộc có tác dụng lợi tiểu nhẹ và giúp làm dịu hệ tiết niệu, hỗ trợ quá trình thải trừ vi khuẩn. Một số loại trà có thể giúp giảm viêm và đau nhức.
Các loại trà phù hợp: trà rễ cẩm quỳ (marshmallow root), trà bồ công anh, trà uva-ursi (lá nam việt quất) có tác dụng kháng khuẩn tự nhiên…
3. Tránh các thực phẩm gây kích thích bàng quang
Một số loại thực phẩm và đồ uống có thể gây kích ứng bàng quang, làm cho các triệu chứng của viêm đường tiết niệu trở nên nghiêm trọng hơn. Người mắc viêm đường tiết niệu nên tránh:
Cà phê, trà và đồ uống có chứa caffeine: Caffeine có thể gây kích thích bàng quang và làm tăng cảm giác tiểu buốt.
Đồ uống có cồn: Rượu bia có thể làm tăng sự kích ứng lên bàng quang và gây mất nước, làm triệu chứng nhiễm trùng nặng hơn.
Thực phẩm cay, chua: Các loại thực phẩm có tính axit hoặc cay nồng như ớt, cà chua, chanh, cam, bưởi có thể gây kích thích bàng quang.
4. Lưu ý chế độ ăn cho người mắc bệnh viêm đường tiết niệu
Để giảm viêm, tăng cường hệ miễn dịch và hỗ trợ quá trình loại bỏ vi khuẩn qua đường tiểu người mắc bệnh viêm đường tiết niệu nên bổ sung uống đủ nước mỗi ngày để loại bỏ vi khuẩn ra khỏi đường tiết niệu, làm loãng nước tiểu và giảm các triệu chứng đau buốt khi tiểu.
Tăng cường bổ sung thực phẩm nhiều vitamin C để axit hóa nước tiểu, tạo môi trường ít thuận lợi cho vi khuẩn phát triển và tăng cường hệ miễn dịch.
Để tránh và loại bỏ vi khuẩn bám vào thành niệu đạo, giảm nguy cơ nhiễm trùng tái phát, người bệnh nên sử dụng nước ép nam việt quất.
Tăng cường bổ sung Probiotics để duy trì hệ vi sinh đường tiêu hóa và tiết niệu khỏe mạnh, giảm nguy cơ nhiễm trùng tái phát bệnh.
Hỗ trợ tiêu hóa và giảm áp lực lên bàng quang, hạn chế vi khuẩn vào niệu đạo bằng việc bổ sung chát xơ.
Tăng cường bổ sung Protein giúp cung cấp năng lượng và hỗ trợ quá trình phục hồi sau nhiễm trùng mà không gây áp lực lên thận và bàng quang.
Tránh sử dụng những loại thực phẩm chế biến sẵn, nhiều muối, nhiều dầu mỡ và các chất kích thích, các thực phẩm có tính axit cao.
