1. Tầm quan trọng của chế độ ăn uống đối với người không dung nạp lactose
Không dung nạp lactose là tình trạng cơ thể không thể tiêu hóa đường lactose, một loại đường có trong sữa và các sản phẩm từ sữa. Tình trạng này có thể gây ra nhiều ảnh hưởng đến sức khỏe tiêu hóa và hấp thụ dinh dưỡng.
Lactose không được tiêu hóa sẽ lên men trong ruột tạo ra khí gây đầy hơi, chướng bụng, đau bụng, tiêu chảy, buồn nôn, nôn… Các triệu chứng tiêu hóa gây khó chịu, ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt hằng ngày.
Sữa và các sản phẩm từ sữa là nguồn cung cấp canxi quan trọng. Do đó việc hạn chế tiêu thụ sữa có thể dẫn đến thiếu hụt canxi, protein, vitamin B12… ảnh hưởng đến sức khoẻ, đặc biệt là sự phát triển của trẻ nhỏ.
Không dung nạp lactose gây khó chịu hệ tiêu hóa, đầy bụng và tiêu chảy.
Mức độ không dung nạp lactose khác nhau ở mỗi người. Một số người có thể dung nạp một lượng nhỏ lactose trong khi những người khác có triệu chứng tiêu hóa nặng khi ăn các sản phẩm từ sữa. Do đó, chế độ ăn uống đóng vai trò cơ bản trong kiểm soát tình trạng bệnh, giúp giảm thiểu các triệu chứng khó chịu và cải thiện chất lượng sống.
Việc hạn chế hoặc loại bỏ thực phẩm chứa lactose giúp giảm các triệu chứng như đầy hơi, đau bụng, tiêu chảy và buồn nôn, giúp người bệnh sinh hoạt thoải mái hơn và giảm bớt lo lắng.
Một chế độ ăn uống đa dạng và cân bằng bao gồm rau củ, trái cây, protein và ngũ cốc nguyên hạt, bổ sung nguồn canxi thay thế giúp cơ thể nhận đủ chất dinh dưỡng cần thiết và tăng cường sức khoẻ.
Theo PGS.TS.BS Nguyễn Trọng Hưng, Viện Dinh dưỡng Quốc gia, không dung nạp lactose là bệnh lý có thể điều trị và hạn chế lượng thức ăn/đồ uống có chứa lactose, bổ sung enzyme lactase để giúp cơ thể tiêu hóa lactose bằng cách tránh ăn nhiều sữa và các sản phẩm từ sữa, chỉ ăn một phần nhỏ các sản phẩm sữa trong bữa ăn hằng ngày; Sử dụng các sản phẩm kem và sữa có chứa ít lactose.
Hầu hết những người không dung nạp lactose có thể kiểm soát tình trạng bệnh mà không phải từ bỏ tất cả các loại thực phẩm từ sữa. Việc bổ sung thêm men vi sinh, probiotic là một giải pháp hữu ích giúp hỗ trợ điều trị giảm các triệu chứng, duy trì hệ tiêu hóa khỏe mạnh.
2. Những dưỡng chất cần thiết cho người không dung nạp lactose
Ngoài chế độ ăn đủ các nhóm chất, người có biểu hiện không dung nạp lactose cần đặc biệt chú ý đến việc bổ sung các dưỡng chất sau để đảm bảo sức khỏe:
Canxi
Canxi là khoáng chất thiết yếu cho xương và răng chắc khỏe, chức năng cơ bắp, dẫn truyền thần kinh và đông máu. Sữa và các sản phẩm từ sữa là nguồn canxi quan trọng. Việc phải hạn chế chúng đòi hỏi người bệnh phải tìm kiếm các nguồn canxi thay thế để duy trì sức khỏe xương.
Nguồn thực phẩm giàu canxi không phải là sữa bao gồm: Rau xanh đậm (bông cải xanh, cải xoăn), cá mòi, cá hồi đóng hộp, hạnh nhân, đậu phụ và các loại đậu; Sữa đậu nành, sữa hạnh nhân, sữa gạo và các loại sữa thực vật khác thường được bổ sung canxi và vitamin D.
Vitamin D
Vitamin D giúp cơ thể hấp thụ canxi. Nhiều sản phẩm sữa được tăng cường vitamin D, vì vậy người không dung nạp lactose cần chú ý đến việc bổ sung vitamin D từ các nguồn khác như tiếp xúc ánh nắng mặt trời và ăn các thực phẩm giàu vitamin D như: Cá béo (cá hồi, cá thu, cá ngừ, cá mòi…), lòng đỏ trứng, thực phẩm tăng cường vitamin D (sữa thực vật, ngũ cốc)…
Protein
Protein cần thiết cho xây dựng và sửa chữa mô, sản xuất enzyme và hormone. Sữa là một nguồn cung cấp protein tốt nhưng không phải là nguồn cung cấp protein duy nhất. Protein rất dồi dào trong các loại thịt (gà, bò, lợn); cá và hải sản, trứng, các loại đậu, các loại hạt…
Vitamin B12
Vitamin B12 quan trọng cho chức năng thần kinh và tạo tế bào hồng cầu. Các vấn đề về tiêu hóa do không dung nạp lactose có thể ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ vitamin B12.
Người không dung nạp lactose thường hạn chế tiêu thụ sữa và các sản phẩm từ sữa, điều này có thể dẫn đến thiếu hụt vitamin B12. Tuy nhiên có thể bổ sung vitamin B12 từ các nguồn thực phẩm như: Thịt, cá, trứng, sữa thực vật tăng cường vitamin B12…
3. Một số loại sữa thay thế tốt khi không dung nạp lactose
Đối với người không dung nạp lactose, việc tìm kiếm các sản phẩm thay thế sữa là rất quan trọng để đảm bảo dinh dưỡng và tránh các triệu chứng khó chịu. Dưới đây là một số lựa chọn thay thế sữa tốt nhất:
Sữa đậu nành
Mặc dù sữa là nguồn thực phẩm thích hợp nhất để bổ sung dinh dưỡng và canxi nhưng đối với những trường hợp không uống được sữa bò như người có biểu hiện không dung nạp lactose thì sữa đậu nành là lựa chọn phù hợp.
Sữa đậu nành có hàm lượng protein cao, giàu canxi, cung cấp vitamin và khoáng chất cho cơ thể. Sữa đậu nành cũng có hàm lượng acid béo không bão hòa đơn và không bão hòa đa cao hơn, trong khi sữa bò có hàm lượng acid béo bão hòa cao hơn.
Sữa đậu nành rất dễ chế biến và dễ uống. Tuy nhiên các sản phẩm sữa đậu nành trên thị trường thường cho thêm nhiều đường vì vậy nên chọn loại sữa đậu nành không đường sẽ tốt cho sức khỏe hơn.
Sữa đậu nành là lựa chọn phù hợp cho người không dung nạp lactose.
Sữa hạnh nhân
Có hàm lượng calo thấp hơn sữa bò, sữa hạnh nhân chứa protein thực vật với nhiều chất xơ, chất béo lành mạnh, giàu vitamin E và các chất chống oxy hóa tốt cho sức khỏe và có lợi cho hệ tiêu hoá.
Sữa yến mạch
Sữa yến mạch được làm từ yến mạch, không chứa lactose, do đó nó là một lựa chọn an toàn cho những người không dung nạp lactose, giúp họ tránh được các triệu chứng khó chịu như đầy hơi, đau bụng và tiêu chảy.
Yến mạch là một nguồn chất xơ tốt, giúp cải thiện sức khỏe đường ruột và hỗ trợ tiêu hóa. Chất xơ hòa tan trong yến mạch có thể giúp giảm cholesterol và cải thiện sức khỏe tim mạch. Sữa yến mạch trên thị trường thường được tăng cường canxi và vitamin D, những chất dinh dưỡng quan trọng cho sức khỏe xương.
Sữa gạo
Sữa gạo có vị ngọt nhẹ, dễ uống và thường cho cảm giác dễ chịu đối với hệ tiêu hóa, ngay cả đối với những người có hệ tiêu hóa nhạy cảm khi không dung nạp lactose. Tuy nhiên hàm lượng dinh dưỡng trong sữa gạo thường thấp hơn sữa bò và các loại sữa thực vật khác, do đó cần lưu ý kết hợp dinh dưỡng từ các nguồn thực phẩm khác.
Xem thêm:
