1. Dinh dưỡng có vai trò quan trọng trong dự phòng và điều trị lỵ amip cấp
Lỵ amip cấp là một bệnh truyền nhiễm đường ruột cấp tính bắt nguồn từ một loại ký sinh trùng được gọi là Entamoeba histolytica, sống ở niêm mạc ruột.
Người bị lỵ amip thường có biểu hiện lâm sàng chủ yếu là: đau bụng, tiêu chảy, mót rặn, đại tiện ra máu và nhầy, sốt, chán ăn... gây ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe. Thiếu máu là biến chứng của bệnh lỵ amip do mất máu khi tiêu chảy ra máu.
Con đường lây truyền chính lỵ amip cấp là thông qua ăn uống, nên chế độ ăn uống đóng vai trò vô cùng quan trọng trong cả dự phòng và điều trị bệnh. Chế độ ăn uống đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm giúp loại bỏ hoặc giảm thiểu nguy cơ tiếp xúc với mầm bệnh. Đối với trường hợp đã nhiễm bệnh càng cần có chế độ ăn hợp lý để hỗ trợ điều trị và giúp người bệnh nhanh chóng phục hồi sức khỏe.
Thực phẩm giàu protein tốt cho người bệnh lỵ amip cấp.
Tiêu chảy là triệu chứng điển hình của lỵ amip dẫn đến mất nước và điện giải nghiêm trọng. Việc bổ sung đủ nước và điện giải là vô cùng quan trọng để tránh các biến chứng nguy hiểm.
Một số loại thực phẩm có thể gây kích ứng niêm mạc ruột đang bị tổn thương, làm tăng nặng các triệu chứng như đau bụng, tiêu chảy. Chế độ ăn uống hợp lý, hạn chế một số loại thực phẩm nhất định giúp giảm thiểu sự kích thích này.
Khi tình trạng ổn định hơn, người bệnh cần bổ sung các thực phẩm lành mạnh giàu dinh dưỡng để giúp niêm mạc ruột bị tổn thương phục hồi nhanh hơn.
2. Chế độ ăn giúp phục hồi đường ruột cho người bệnh lỵ amip cấp
Chế độ ăn đóng vai trò quan trọng trong việc giảm triệu chứng và giúp phục hồi tổn thương đường ruột cho người bệnh lỵ amip cấp. Khi các triệu chứng tiêu chảy và đau bụng giảm bớt, việc lựa chọn thực phẩm phù hợp sẽ giúp niêm mạc ruột bị tổn thương tái tạo và chức năng tiêu hóa trở lại bình thường.
Người bệnh nên ưu tiên các loại thực phẩm sau:
Thực phẩm giàu protein dễ tiêu hóa
Protein cung cấp năng lượng cho cơ thể hoạt động, đặc biệt quan trọng khi người bệnh bị suy nhược do tiêu chảy và kém hấp thụ.
Lỵ amip gây tổn thương niêm mạc ruột. Protein là thành phần thiết yếu để xây dựng và tái tạo các tế bào bị tổn thương này. Protein cũng sản xuất kháng thể, giúp cơ thể chống lại nhiễm trùng amip và các tác nhân gây bệnh khác.
Khi tình trạng tiêu chảy giảm bớt và hệ tiêu hóa bắt đầu ổn định có thể tăng dần lượng protein trong khẩu phần ăn và ưu tiên thực phẩm giàu protein dễ tiêu hóa như:
- Thịt nạc: Thịt gà bỏ da, thịt heo nạc, thịt bò nạc băm hoặc xay nhuyễn, hấp, luộc hoặc nấu mềm.
- Cá: Cá trắng hấp, luộc, nấu cháo.
- Trứng: Trứng luộc, trứng bác (không quá nhiều dầu mỡ), cháo trứng.
- Đậu phụ non: Mềm, dễ tiêu hóa và cung cấp protein thực vật.
Các món ăn mềm giàu dinh dưỡng
- Cháo: Cháo trắng, cháo thịt băm, cháo cá, cháo đậu xanh... là lựa chọn tốt vì dễ tiêu hóa và cung cấp năng lượng.
- Súp: Súp rau củ, súp gà, súp thịt băm... cung cấp nước và dinh dưỡng.
- Cơm mềm: Cơm nấu nhiều nước, mềm hơn bình thường.
- Bánh mì trắng: Dễ tiêu hóa hơn bánh mì nguyên cám.
- Khoai tây nghiền: Mềm, dễ tiêu hóa và cung cấp kali.
- Chuối chín: Mềm, dễ tiêu hóa và chứa kali giúp bù điện giải.
Rau củ quả nấu chín mềm
- Cà rốt luộc, nghiền: Dễ tiêu hóa và chứa beta-carotene tốt cho niêm mạc.
- Bí đỏ luộc, nghiền: Mềm, dễ tiêu hóa và giàu vitamin.
- Các loại rau củ khác nấu chín kỹ: Đảm bảo rau mềm và dễ tiêu hóa.
Uống đủ nước và điện giải
- Nước lọc: Uống đủ lượng nước cơ thể cần.
- Dung dịch oresol: Sử dụng theo hướng dẫn để bù điện giải.
- Nước ép trái cây: Nước ép táo, lê, cà rốt pha loãng giúp cung cấp vitamin và khoáng chất. Tránh các loại nước ép chua hoặc có nhiều đường.
- Nước dừa: Cung cấp điện giải tự nhiên.
Thực phẩm cung cấp lợi khuẩn cho đường ruột
Lỵ amip gây tổn thương niêm mạc ruột và có thể làm mất cân bằng hệ vi sinh vật tự nhiên trong đường ruột. Thực phẩm cung cấp lợi khuẩn phổ biến và dễ ăn nhất là sữa chua. Sữa chua chứa lợi khuẩn giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột và hỗ trợ phục hồi niêm mạc ruột. Nên chọn sữa chua không đường hoặc ít đường.
Các loại thực phẩm nên hạn chế hoặc tránh
Thực phẩm nhiều chất xơ không hòa tan: Rau sống, các loại rau già, trái cây có vỏ cứng, ngũ cốc nguyên hạt (trong giai đoạn đầu phục hồi) gây khó tiêu và kích thích ruột.
Thực phẩm cay nóng: Ớt, tiêu, gia vị cay nóng có thể gây kích ứng niêm mạc ruột.
Đồ ăn nhiều dầu mỡ: Đồ chiên, xào nhiều dầu mỡ gây khó tiêu.
Đồ ngọt: Bánh kẹo ngọt, nước ngọt có thể làm tăng nhu động ruột và gây khó chịu.
Thực phẩm chế biến sẵn: Thường chứa nhiều chất phụ gia, dầu mỡ có hại cho đường ruột.
Đồ uống có gas, đồ uống có cồn, caffeine: Gây kích thích đường ruột và có thể làm mất nước.
Sữa và các sản phẩm từ sữa (tùy từng cá nhân): Một số người có thể bị khó tiêu lactose sau khi bị tổn thương đường ruột. Nên theo dõi phản ứng tiêu hóa, nếu bị đau bụng, tiêu chảy sau khi uống sữa nên dừng.
Nên ưu tiên các món ăn mềm giàu dinh dưỡng trong giai đoạn đường ruột đang bị tổn thương.
3. Một số lưu ý khi ăn uống với người bị lỵ amip cấp
Ăn từ từ và tăng dần
Bắt đầu với những thức ăn mềm, dễ tiêu hóa và tăng dần độ đặc, độ xơ của thực phẩm khi tình trạng bệnh cải thiện.
Chia nhỏ bữa ăn
Ăn thành nhiều bữa nhỏ trong ngày (5-6 bữa) thay vì 3 bữa chính để giảm tải cho hệ tiêu hóa đang bị tổn thương.
Uống đủ nước
Tiếp tục duy trì việc uống đủ nước và điện giải để bù lại lượng đã mất và hỗ trợ quá trình phục hồi.
Duy trì an toàn thực phẩm
Ngay cả khi đã khỏi bệnh, việc tuân thủ các nguyên tắc vệ sinh an toàn thực phẩm vẫn rất quan trọng để phòng ngừa tái nhiễm.
Lưu ý: Quá trình phục hồi tổn thương đường ruột ở mỗi người là khác nhau. Người bệnh cần lắng nghe cơ thể và điều chỉnh chế độ ăn uống cho phù hợp. Luôn tuân thủ chỉ định điều trị và thông báo với bác sĩ nếu khả năng phục hồi chậm và có phản ứng tiêu hóa không tốt khi ăn uống.
Xem thêm:
