Xương mác là một trong hai xương dài ở vùng cẳng chân, nằm phía ngoài so với xương chày. Dù xương mác không phải là xương chịu tải trọng chính khi di chuyển như xương chày nhưng nó đóng vai trò quan trọng trong việc ổn định khớp mắt cá chân. Khi gãy xương mác, khả năng đi lại và vận động của người bệnh sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Bằng cách kết hợp những thực phẩm giàu dinh dưỡng vào chế độ ăn uống của người bệnh gãy xương mác hỗ trợ quá trình chữa lành tự nhiên của cơ thể, thúc đẩy quá trình phục hồi xương nhanh hơn, chắc khỏe hơn.
1. Tầm quan trọng của chế độ ăn cho người gãy xương mác
Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong quá trình hồi phục của người bị gãy xương mác. Khi cung cấp đủ các dưỡng chất cần thiết, chế độ ăn giúp thúc đẩy quá trình lành xương, tăng cường sức khỏe tổng thể và rút ngắn thời gian hồi phục.
Xương mác là một trong hai xương dài ở vùng cẳng chân, nằm phía ngoài so với xương chày.
Theo ThS.BSCKII Hà Phan Thắng, chuyên khoa Chấn thương chỉnh hình, dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong hỗ trợ sửa chữa, hồi phục tổn thương xương. Vì vậy, người bị gãy xương cần có chế độ dinh dưỡng khoa học, bổ sung thực phẩm giàu dưỡng chất thiết yếu. Đặc biệt, chế độ ăn uống giàu protein và canxi rất quan trọng vì protein có tác dụng chữa lành các mô bị tổn thương và canxi có lợi trong việc sửa chữa xương.
Cung cấp nguyên liệu xây dựng xương: Canxi, phốt pho, vitamin D là những dưỡng chất thiết yếu cho quá trình hình thành và tái tạo xương.
Tăng cường sức đề kháng: Một hệ miễn dịch khỏe mạnh giúp cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh, từ đó thúc đẩy quá trình lành xương nhanh hơn.
Cung cấp năng lượng: Năng lượng từ thức ăn giúp cơ thể phục hồi sau chấn thương và duy trì các hoạt động sống.
Hỗ trợ quá trình tổng hợp collagen: Collagen là một loại protein quan trọng giúp kết nối các tế bào xương lại với nhau.
2. Những dưỡng chất cần thiết cho người gãy xương mác
Khi bị gãy xương mác, điều quan trọng là phải hiểu những thực phẩm nào nên ăn và những thực phẩm nào nên tránh để xương nhanh phục hồi. Một chế độ ăn uống phù hợp khi bị gãy xương mác có thể tạo ra sự khác biệt đáng kể trong quá trình chữa lành, thúc đẩy quá trình phục hồi nhanh hơn và tái tạo xương mạnh hơn.
Canxi: Là thành phần chính cấu tạo nên xương. Nguồn cung cấp: Sữa, các sản phẩm từ sữa, rau lá xanh đậm, đậu nành.
Phốt pho: Làm việc cùng với canxi để tạo nên xương chắc khỏe. Nguồn cung cấp: Thịt, cá, trứng, các loại hạt.
Vitamin D: Giúp cơ thể hấp thụ canxi hiệu quả. Nguồn cung cấp: Ánh nắng mặt trời, cá béo, lòng đỏ trứng, sữa.
Protein: Cần thiết để xây dựng và sửa chữa các mô, trong đó có xương. Nguồn cung cấp: Thịt nạc, cá, trứng, đậu.
Vitamin K: Giúp tăng cường mật độ xương. Nguồn cung cấp: Rau lá xanh đậm, các loại hạt.
Magie: Giúp ổn định thần kinh và cơ bắp, hỗ trợ quá trình hấp thụ canxi. Nguồn cung cấp: Các loại hạt, rau lá xanh đậm, đậu.
3. Nguyên tắc xây dựng chế độ ăn cho người bệnh gãy xương mác
- Đa dạng thực phẩm: Nên ăn nhiều loại thực phẩm khác nhau để cung cấp đầy đủ các dưỡng chất cần thiết.
- Uống đủ nước: Giúp cơ thể đào thải độc tố và duy trì độ ẩm cho các khớp.
- Hạn chế đồ ăn nhanh, đồ uống có gas: Những thực phẩm này chứa nhiều đường, chất béo không lành mạnh, không tốt cho sức khỏe xương.
- Tăng cường rau xanh và trái cây: Cung cấp vitamin, khoáng chất, chất xơ.
- Chế biến thức ăn đơn giản: Nên luộc, hấp, nướng thay vì chiên rán để giữ lại nhiều dưỡng chất.
Có nhiều loại thực phẩm phù hợp giúp thúc đẩy quá trình phục hồi xương và tăng cường hệ thống xương nhưng cũng có những thực phẩm cản trở quá trình phục hồi.
3.1. Một số thực phẩm tốt cho quá trình phục hồi gãy xương mác
Khi phục hồi sau khi bị gãy xương mác, chế độ ăn uống cân bằng đóng vai trò quan trọng trong quá trình lành xương.
Thực phẩm giàu protein: Cơ thể cần protein để chữa lành vết thương, phục hồi xương gãy và hỗ trợ sức mạnh cơ bắp. Các nguồn thực phẩm tốt bao gồm thịt nạc, cá, trứng, các sản phẩm từ sữa, các loại hạt, các loại đậu. Đậu phụ, tempeh, quinoa là những lựa chọn thay thế tuyệt vời cho người ăn chay và thuần chay.
Thực phẩm giàu canxi: Canxi rất cần thiết cho quá trình hình thành và tăng cường sức mạnh của xương. Các sản phẩm từ sữa như sữa, sữa chua, pho mát là nguồn cung cấp canxi tuyệt vời. Đối với những người không dung nạp lactose hoặc thích các lựa chọn không phải từ sữa, các loại rau lá xanh như cải xoăn, rau bina, hạnh nhân và các loại sữa thực vật tăng cường có thể cung cấp lượng canxi cần thiết.
Nguồn vitamin D: Chất dinh dưỡng này giúp cơ thể hấp thụ canxi và khoáng hóa xương. Trong khi cơ thể có thể tạo ra vitamin D thông qua tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, các nguồn thực phẩm như cá nhiều dầu (cá hồi, cá mòi, cá thu), lòng đỏ trứng và thực phẩm tăng cường có thể giúp đảm bảo hấp thụ đủ.
Người bệnh gãy xương mác nên ăn nhiều thực phẩm giàu vitamin C và canxi.
Các thực phẩm giàu vitamin C: Vitamin C rất cần thiết cho quá trình tổng hợp collagen, rất quan trọng đối với quá trình chữa lành xương. Trái cây họ cam quýt, quả mọng, kiwi, cà chua, ớt chuông là những nguồn tuyệt vời.
Thực phẩm giàu vitamin K: Loại vitamin này giúp tăng cường protein xương và cải thiện quá trình hấp thụ canxi. Rau lá xanh, cải Brussels và bông cải xanh rất giàu vitamin K.
Thực phẩm giàu sắt: Sắt giúp sản xuất collagen và vận chuyển oxy đến xương. Các nguồn tốt bao gồm thịt đỏ, thịt gia cầm sẫm màu, cá nhiều dầu, trứng, ngũ cốc tăng cường.
Nguồn kẽm: Kẽm thúc đẩy quá trình tái tạo xương. Chế độ ăn bao gồm thịt, hạt, đậu, hạt và ngũ cốc nguyên hạt.
Thực phẩm giàu kali: Kali giúp giữ canxi trong cơ thể. Chuối, khoai tây, cam và sữa là những nguồn tuyệt vời.
3.2. Những thực phẩm cần tránh để chữa lành xương gãy
Những người bị gãy xương mác nên biết những thực phẩm sau đây cần tránh để hỗ trợ quá trình chữa lành tối ưu:
Rượu: Nên kiêng rượu trong khi chữa lành xương gãy. Đồ uống có cồn làm chậm quá trình chữa lành xương, ngăn cơ thể tạo xương mới nhanh chóng để phục hồi vết gãy. Ngoài ra, tiêu thụ quá nhiều rượu có thể dẫn đến mất thăng bằng, làm tăng nguy cơ té ngã và khả năng tái chấn thương.
Caffeine: Cà phê, cola và các loại đồ uống có chứa caffeine khác làm tăng tốc độ mất canxi qua nước tiểu. Mặc dù lượng cà phê hoặc trà vừa phải thường tốt, nhưng tiêu thụ hơn bốn tách cà phê pha đặc (hơn 400 ml caffeine) mỗi ngày có thể làm chậm quá trình lành xương. Nó cũng làm tăng lượng nước tiểu, có khả năng dẫn đến mất canxi đáng kể hơn.
Muối: Lượng muối cao ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa canxi. Các bác sĩ thường khuyên nên tránh các thực phẩm có hàm lượng muối cao trong quá trình lành xương gãy, chẳng hạn như:
- Khoai tây chiên muối
- Súp đóng gói
- Dưa chua
- Thực phẩm chế biến và đóng gói
- Sốt cà chua và nước sốt
Thức ăn chế biến sẵn: Những thực phẩm này thường có ít giá trị dinh dưỡng và góp phần gây viêm, có khả năng làm chậm quá trình lành xương.
Đường: Thực phẩm có nhiều đường cản trở khả năng hấp thụ các chất dinh dưỡng thiết yếu của cơ thể cần thiết cho quá trình lành xương. Chúng cũng có thể góp phần gây viêm, làm chậm quá trình phục hồi.
Thịt đỏ: Mặc dù protein rất cần thiết cho quá trình chữa lành xương nhưng việc tiêu thụ quá nhiều thịt đỏ có thể không có lợi. Hãy lựa chọn các loại thực phẩm giàu protein nạc như thịt gia cầm, cá hoặc protein thực vật.
3.3. Thực đơn gợi ý
- Bữa sáng: Cháo yến mạch với sữa, một quả chuối.
- Bữa trưa: Cá hồi nướng, rau xanh luộc, cơm gạo lứt.
- Bữa tối: Thịt gà luộc, súp rau, salad.
- Ăn nhẹ: Sữa chua, các loại hạt.
Lưu ý, trước khi thay đổi chế độ ăn, bệnh nhân nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để được tư vấn cụ thể. Quá trình hồi phục xương cần thời gian, vì vậy nên kiên trì thực hiện chế độ ăn uống và tập luyện để đạt được kết quả tốt nhất.
Xem thêm:
