1. Tầm quan trọng của chế độ ăn cho người bệnh suy giáp bẩm sinh
Tùy thuộc vào nguyên nhân cơ bản của bệnh suy giáp bẩm sinh, chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc điều trị và kiểm soát suy giáp bẩm sinh . Ăn một chế độ ăn uống cân bằng sẽ giữ cho tuyến giáp khỏe mạnh. Dưới đây là một số lý do quan trọng mà người bệnh suy giáp bẩm sinh cần chú ý đến chế độ ăn uống:
- Giúp cân bằng hormone tuyến giáp: Một số thực phẩm hỗ trợ chức năng tuyến giáp và giúp cơ thể sử dụng hormone tuyến giáp hiệu quả hơn.
- Giảm các triệu chứng của bệnh: Chế độ ăn uống lành mạnh có thể giúp giảm bớt các triệu chứng phổ biến của suy giáp bẩm sinh như mệt mỏi, tăng cân, táo bón, rụng tóc và da khô.
- Kiểm soát cholesterol, cải thiện sức khỏe tim mạch: Suy giáp bẩm sinh có thể làm tăng mức cholesterol trong máu, tăng huyết áp, dẫn đến nguy cơ mắc bệnh tim mạch cao hơn. Chế độ ăn uống lành mạnh giúp kiểm soát cholesterol, kiểm soát huyết áp và giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch
- Tăng cường hệ miễn dịch: Suy giáp bẩm sinh thường làm suy yếu hệ miễn dịch. Chế độ ăn uống lành mạnh có thể giúp tăng cường hệ miễn dịch và bảo vệ cơ thể khỏi bệnh tật.
Không có loại thực phẩm hoặc thực phẩm bổ sung cụ thể nào mà bạn có thể sử dụng để điều trị chứng rối loạn tuyến giáp. Một chế độ ăn uống cân bằng là cách tốt nhất để đảm bảo cơ thể nhận được tất cả các chất dinh dưỡng cần thiết.
Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc điều trị và kiểm soát suy giáp. Ảnh minh họa.
2. Các dinh dưỡng thiết yếu cho cơ thể người bệnh suy giáp bẩm sinh
- Iốt
Iốt là nguyên tố vi lượng cần thiết để kích thích sản xuất hormone tuyến giáp và hỗ trợ chuyển đổi T4 (hormone tuyến giáp không hoạt động) thành T3 (hormone tuyến giáp dạng hoạt động). Vì vậy việc cung cấp đủ chất này trong chế độ ăn uống là rất quan trọng.
Mặc dù thiếu iốt là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra bệnh suy giáp bẩm sinh nhưng trong một số trường hợp hiếm gặp, việc bổ sung quá nhiều iốt có thể gây hại. Đây là lý do tại sao iốt là một chất dinh dưỡng gây tranh cãi khi nói đến sức khỏe tuyến giáp và cần có sự cân bằng để hỗ trợ sức khỏe tối ưu.
Nhận đủ iốt trong chế độ ăn uống là điều cần thiết để tuyến giáp hoạt động bình thường. Các thực phẩm chứa iốt như: Cá biển như cá tuyết, cá ngừ, hải sản có vỏ, rong biển, sữa, sữa chua, phô mai, trứng, muối iốt,... Lượng iốt bổ sung có thể làm mất tác dụng của thuốc chống tuyến giáp.
Nếu bạn đang dùng levothyroxin để điều trị bệnh suy giáp bẩm sinh hoặc bị bướu cổ thì không cần phải bổ sung iốt. Nếu bạn đang điều trị bệnh cường giáp, việc bổ sung iốt là không cần thiết và có thể làm tình trạng trở nên tồi tệ hơn.
- Selen
Selen là một nguyên tố vi lượng cần thiết cho quá trình hoạt động của tuyến giáp. Selen cũng là tiền thân của một trong những chất chống ôxy hóa quan trọng nhất trong cơ thể giúp giảm viêm, ảnh hưởng đặc biệt đến chức năng của tuyến giáp.
Một nghiên cứu lớn ở châu Âu đã chỉ ra rằng 6 tháng bổ sung selen có tác dụng có lợi đối với bệnh về tuyến giáp và có liên quan đến việc cải thiện chất lượng cuộc sống của những người tham gia. Những tác động tích cực này vẫn tồn tại sau 12 tháng mà không có tác dụng phụ.
Nguồn thực phẩm giàu selen bao gồm: hải sản, thịt gia cầm, trứng, sữa, sữa chua, phô mai, các loại ngũ cốc,...
- Kẽm
Kẽm là một nguyên tố vi lượng thiết yếu có vai trò quan trọng đối với sức khỏe tuyến giáp bằng cách chuyển đổi T4 thành T3 và sản xuất TSH.
Thiếu kẽm đã được chứng minh là gây ra chứng suy giáp bẩm sinh và giảm quá trình trao đổi chất.
Nguồn thực phẩm tốt cung cấp kẽm bao gồm: hàu và động vật có vỏ khác, thịt, cá, gia cầm, các loại đậu, quả hạch, các loại ngũ cốc, trứng, các sản phẩm từ sữa,...
- Magie
Magie rất quan trọng trong việc cân bằng và sản xuất hormone tuyến giáp. Thực phẩm giàu magie bao gồm: cây họ đậu, quả hạch, hạt bí, các loại ngũ cốc, các loại rau lá xanh, sữa, sữa chua, phô mai, ngũ cốc ăn sáng tăng cường,...
- Sắt
Sắt rất cần thiết cho quá trình chuyển hóa hormone tuyến giáp, thiếu sắt có thể làm suy yếu quá trình này.
Những thực phẩm như: thịt nạc, thịt gia cầm hoặc hải sản, bánh mì tăng cường, ngũ cốc ăn sáng, đậu phộng, đậu Hà Lan, rau chân vịt, quả hạch, trái cây sấy khô, chẳng hạn như nho khô.
- Vitamin B12
Những người bị suy giáp bẩm sinh có nhiều khả năng bị thiếu vitamin B12, một chất dinh dưỡng quan trọng đối với máu, sức khỏe thần kinh, sản xuất năng lượng. Vitamin B12 giúp cơ thể tạo ra các tế bào hồng cầu, giữ cho hệ thần kinh khỏe mạnh. Nó cũng giúp cơ thể giải phóng năng lượng từ thức ăn và sử dụng folate.
Có mối liên quan giữa tình trạng thiếu vitamin B12 ở bệnh nhân mắc bệnh tuyến giáp tự miễn thứ phát do thiếu máu ác tính. Một phân tích tổng hợp gần đây cho thấy hàm lượng vitamin B12 ở những người bị suy giáp bẩm sinh (nhưng không phải cường giáp hoặc suy giáp cận lâm sàng) thấp hơn đáng kể so với những người khỏe mạnh.
Nguồn vitamin B12 trong chế độ ăn uống bao gồm: hải sản, đặc biệt là hàu và nghêu, thịt gia cầm, thịt lợn, các loại nội tạng như gan lợn, gan bò, trứng, sữa, sữa chua, phô mai,...
- Vitamin D
Vitamin D giúp điều chỉnh sự hấp thụ canxi cần thiết cho xương, răng và cơ bắp khỏe mạnh. Một số lượng lớn các nghiên cứu trước đây đã điều tra xem liệu vitamin D có liên quan đến rối loạn tuyến giáp hay không. Nhiều nghiên cứu phát hiện ra rằng mức độ vitamin D thấp có tương quan với các tự kháng thể tuyến giáp và thậm chí có thể là các đặc điểm của ung thư tuyến giáp.
Những thực phẩm giúp bổ sung thêm Vitamin D: cá béo như cá hồi, cá ngừ, cá thu, dầu gan cá, gan bò, lòng đỏ trứng, phô mai, nấm, ngũ cốc ăn sáng tăng cường và nước cam,...
Các chất dinh dưỡng nói trên rất quan trọng đối với sức khỏe tuyến giáp. Người bệnh cần sử dụng xét nghiệm dinh dưỡng để xác định chính xác hơn những chất dinh dưỡng nào có thể bị mất cân bằng. Xét nghiệm dinh dưỡng đặc biệt hữu ích để các bác sĩ lâm sàng đánh giá các chất dinh dưỡng cụ thể của tuyến giáp và cho phép tiếp cận rộng hơn đối với nhu cầu dinh dưỡng tổng thể của bệnh nhân.
Các thực phẩm giàu iốt.
3. Khuyến nghị về chế độ ăn uống cho bệnh suy giáp bẩm sinh
Người bệnh cần tham khảo tư vấn của bác sĩ về lượng calo cần thiết. Cố gắng loại bỏ khỏi thực đơn thực phẩm chế biến sẵn, đồ ăn nhanh hay bất cứ thứ gì nhiều calo mà hàm lượng dinh dưỡng thấp. Việc bổ sung protein giúp hạn chế cảm giác đói, hỗ trợ sự phát triển của cơ bắp, kết hợp với việc tập thể dục sẽ giúp cho quá trình trao đổi chất diễn ra hiệu quả hơn.
Nhìn chung, các chuyên gia dinh dưỡng khuyên chế độ ăn tốt nhất cho người bị suy giáp bẩm sinh nên bao gồm nhiều trái cây và rau quả, protein chất lượng tốt, chất béo lành mạnh và một lượng vừa phải carbohydrate có lợi cho sức khỏe.
Tuy nhiên, điều quan trọng cần nhớ là cách tiếp cận cá nhân hóa luôn là tốt nhất vì nó xem xét sức khỏe tổng thể, khả năng miễn dịch, sức khỏe đường ruột, sự thiếu hụt chất dinh dưỡng, phơi nhiễm độc tính và nhiều yếu tố lối sống khác của cá nhân. Người bệnh suy giáp bẩm sinh nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để được tư vấn về chế độ ăn uống cũng như liều lượng vitamin, khoáng chất cần bổ sung phù hợp nhất với tình trạng sức khỏe của mình.
Bệnh nhân suy giáp nên có một chế độ ăn uống cân bằng, lành mạnh, nhiều trái cây, rau, ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu, thịt nạc. Ăn theo cách này đảm bảo hấp thụ thích hợp các chất dinh dưỡng đa lượng thiết yếu (carbohydrate, protein, chất béo) và vi chất dinh dưỡng (vitamin, khoáng).
3.1. Hướng dẫn ăn uống lành mạnh của Cơ quan Y tế Vương quốc Anh khuyên bệnh nhân suy giáp bẩm sinh nên:
- Ăn ít nhất 5 phần trái cây và rau quả mỗi ngày.
- Bữa ăn cơ bản có nhiều chất xơ hơn thực phẩm giàu tinh bột như khoai tây, bánh mì, gạo hoặc mì ống.
- Ăn một ít đậu, đậu, cá, trứng, thịt và protein khác.
- Chọn các loại dầu lành mạnh và chất béo không bão hòa, nên ăn với số lượng ít.
- Uống nhiều nước (ít nhất 6 - 8 ly mỗi ngày).
- Tránh thực phẩm chế biến sẵn, giảm lượng đường.
Thực phẩm cần tránh hoặc hạn chế khi bị suy giáp bẩm sinh
- Thực phẩm chứa Goitrogens
Goitrogens là hợp chất làm cản trở sự hấp thu iốt của cơ thể, gây ảnh hưởng xấu tới chức năng hoạt động của tuyến giáp. Một số thực phẩm chứa goitrogen bao gồm bắp cải, súp lơ, cải Brussels, đậu nành và rau bina. Tuy nhiên, mức tiêu thụ cần phải rất cao thì đây mới là mối lo ngại thực sự, mặt khác các chất này có thể phân hủy khi được nấu chín. Do đó, trong điều kiện ăn uống bình thường, đây thường không phải là vấn đề và nguy cơ rất thấp. Người bệnh suy giáp không cần phải loại bỏ hoàn toàn các thực phẩm này khỏi chế độ ăn uống mà nên hạn chế.
- Canxi
Một số thực phẩm và chất bổ sung giàu canxi cản trở sự hấp thụ levothyroxine. Khoảng cách 4 giờ giữa 2 loại là đủ để đảm bảo không có tác động đáng kể đến nồng độ thyroxine trong máu.
- Thức ăn chứa gluten
Những thực phẩm chứa gluten gồm: lúa mì, các loại ngũ cốc, các loại bánh kẹo, nước sốt... có thể gây ảnh hưởng tiêu cực tới bệnh suy giáp bẩm sinh. Người bệnh tuyến giáp nên hạn chế những thực phẩm này và cách tốt nhất là xem trên bao bì để xác định được hàm lượng luten có trong sản phẩm
- Thực phẩm chế biến sẵn
Thực phẩm chế biến sẵn và đường tạo ra sự mất cân bằng nội tiết tố, làm tăng tình trạng viêm, đồng thời ngăn cản quá trình hồi phục đường ruột và tuyến giáp, vì vậy khi mắc bệnh tuyến giáp nên tránh tất cả các thực phẩm chế biến sẵn.
- Đồ uống chứa cồn, caffeine
Các loại đồ uống chứa cồn và caffeine khiến cơ thể người bệnh suy giáp bẩm sinh giảm sản xuất ra hormone của tuyến giáp, khiến bệnh trầm trọng hơn.
Các thực phẩm giàu vitamin B12.
3.2. Gợi ý những món ăn cho người bệnh suy giáp bẩm sinh
Chế độ ăn uống tốt nhất cho người bị suy giáp bẩm sinh bao gồm ăn nhiều trái cây, rau quả, protein, chất béo lành mạnh và lượng vừa phải carbohydrate lành mạnh.
Dưới đây là gợi ý bữa ăn cho bệnh nhân suy giáp bẩm sinh trong tuần để người bệnh tham khảo:
- Thứ hai
- Bữa sáng: Bánh mì trứng với cá hồi.
- Bữa trưa: Salad tôm nướng.
- Bữa tối: Đậu đen, rau xào và cơm gạo lứt.
- Thứ ba
- Bữa sáng: Bánh mì trứng cắt lát với salad trái cây, sữa chua và hạt hạnh nhân.
- Bữa trưa: Salad gà nướng phủ hạt bí ngô.
- Bữa tối: Cá hồi nướng với salad.
- Thứ tư
- Bữa sáng: Trứng tráng với nấm và bí xanh.
- Bữa trưa: Súp đậu với bánh mì nguyên hạt hoặc bánh mì không chứa gluten.
- Bữa tối: Món bánh tráng cuốn tôm với bánh ngô, ớt và hành tây.
- Thứ năm
- Bữa sáng: Sinh tố giàu protein với quả mọng và bơ hạt.
- Bữa trưa: Cơm súp lơ với gà tây xay, đậu đen, phô mai và rau.
- Bữa tối: Gà nướng với quinoa và bông cải xanh.
- Thứ sáu
- Bữa sáng: Trứng luộc hoặc bơ và quả mọng.
- Bữa trưa: Salad rau diếp cá ngừ với lúa mì nguyên hạt hoặc bánh quy giòn không chứa gluten.
- Bữa tối: Bít tết nướng, khoai lang nướng và salad ăn kèm.
- Thứ bảy
- Bữa sáng: Sữa chua dừa với quả mọng và bơ hạnh nhân.
- Bữa trưa: Bánh mì kẹp thịt gà tây trên món salad xanh với khoai lang chiên.
- Bữa tối: Bánh cua áp chảo với gạo lứt và rau củ.
- Chủ nhật
- Bữa sáng: Trứng chiên thịt với rau.
- Bữa trưa: Một bát quinoa với rau và đậu xanh.
- Bữa tối: Tôm nướng xiên ớt chuông và dứa.
