Bạch sản là tình trạng khiến các mảng màu trắng hoặc xám không đau phát triển bên trong miệng, đặc biệt là mặt trong của gò má, lưỡi và nướu. Bệnh bạch sản thường không gây hại, tuy nhiên nó cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, chẳng hạn như ung thư miệng.
Theo BSNT. Phan Bích Hằng, Trường Đại học Y Hà Nội: Bạch sản là hiện tượng xuất hiện những mảng dày màu trắng được hình thành ở mặt trong của gò má, nướu hoặc lưỡi, những mảng trắng này được tạo ra bởi sự tăng trưởng các tế bào quá mức và thường xuất hiện phổ biến ở những người hay hút thuốc lá. Bệnh có liên quan mật thiết đến việc sử dụng thuốc lá.
BSNT. Phan Bích Hằng cho biết: Những người có hệ miễn dịch suy giảm như những người có HIV hoặc gặp vấn đề miễn dịch khác có tỷ lệ phát bệnh bạch sản cao hơn. Chính vì thế, các biện pháp tăng cường sức khỏe để có một hệ miễn dịch khỏe mạnh là vô cùng cần thiết đối với những người bệnh bạch sản nói riêng và những người chưa mắc bệnh nói chung.
Hình ảnh các nốt bạch sản. Ảnh: Healthline
Chế độ ăn uống phù hợp là chìa khóa để kiểm soát bệnh tật và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh. Đối với tình trạng bạch sản miệng, nhiều nghiên cứu khoa học đã tìm thấy lợi ích từ những lời khuyên ăn uống lành mạnh.
1. Tầm quan trọng của chế độ ăn với người bệnh bạch sản
Chế độ ăn uống đóng một vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ điều trị và cải thiện tình trạng bệnh bạch sản. Mặc dù không có một chế độ ăn cụ thể nào có thể chữa khỏi bệnh bạch sản hoàn toàn, nhưng việc lựa chọn những thực phẩm phù hợp có thể giúp tăng cường hệ miễn dịch, giảm viêm và hỗ trợ quá trình tái tạo da.
Hỗ trợ hệ miễn dịch: Một hệ miễn dịch khỏe mạnh rất quan trọng trong việc chống lại các tác nhân gây bệnh và hỗ trợ quá trình phục hồi da.
Tăng cường thực phẩm lành mạnh giúp giảm viêm: Viêm là một trong những yếu tố góp phần làm trầm trọng thêm bệnh bạch sản. Một chế độ ăn giàu chất chống viêm có thể giúp giảm tình trạng này.
Cung cấp các chất dinh dưỡng cần thiết: Các vitamin, khoáng chất và chất chống oxy hóa từ thực phẩm giúp nuôi dưỡng làn da và thúc đẩy quá trình tái tạo tế bào.
Cải thiện sức khỏe tổng thể: Một chế độ ăn lành mạnh không chỉ hỗ trợ quá trình điều trị bệnh bạch sản mà còn giúp người bệnh cải thiện sức khỏe tổng thể, nâng cao chất lượng cuộc sống.
2. Các dưỡng chất cần thiết với người mắc bệnh bạch sản
Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ điều trị bệnh bạch sản. Dưới đây là một số dưỡng chất cần thiết mà người bệnh nên bổ sung vào chế độ ăn hàng ngày:
2.1 Chất chống oxy hóa
Các chất chống oxy hóa có vai trò bảo vệ tế bào da khỏi tổn thương do gốc tự do gây ra, giúp giảm viêm và hỗ trợ quá trình tái tạo da. Chất chống oxy hóa hoạt động như những "bọt biển", trung hòa các gốc tự do, ngăn chặn chúng gây hại cho tế bào. Chất chống oxy hóa giúp bảo vệ DNA, DNA là bản thiết kế của cơ thể, khi bị tổn hại bởi các gốc tự do có thể dẫn đến đột biến gene và ung thư.
Người bệnh bạch sản nên bổ sung chất chống oxy hóa bằng thực phẩm.
2.2 Acid béo omega-3
Omega-3 là một loại acid béo không bão hòa đa, đóng vai trò quan trọng trong việc giảm viêm trong cơ thể. Omega-3 được chứng minh là có tác dụng giảm viêm, hỗ trợ chức năng tim mạch và cải thiện sức khỏe.
Omega-3 giúp ức chế hoạt động của các enzyme cyclooxygenase (COX) và lipoxygenase (LOX), vốn là những enzyme đóng vai trò quan trọng trong quá trình sản xuất các chất gây viêm. Omega-3 kích thích cơ thể sản xuất các chất có tác dụng chống viêm, như prostaglandin E3 và resolvins. Omega-3 giúp cải thiện chức năng của màng tế bào, làm giảm khả năng bị tổn thương bởi các gốc tự do và các yếu tố gây viêm khác.
2.3 Vitamin D tăng cường hệ miễn dịch
Vitamin D không chỉ nổi tiếng với vai trò giúp xương chắc khỏe mà còn đóng một vai trò quan trọng trong việc tăng cường hệ miễn dịch, bảo vệ cơ thể khỏi sự tấn công của vi khuẩn, virus và các tác nhân gây bệnh khác.
Vitamin D giúp kích hoạt các tế bào miễn dịch như tế bào T và tế bào B, giúp chúng hoạt động hiệu quả hơn trong việc chống lại các tác nhân gây bệnh. Vitamin D giúp tăng cường hàng rào bảo vệ tự nhiên của cơ thể, như da và niêm mạc đường hô hấp, giúp ngăn chặn vi khuẩn và virus xâm nhập.
2.4 Kẽm hỗ trợ quá trình làm lành vết thương
Kẽm là một khoáng chất vi lượng thiết yếu giúp tăng cường hệ miễn dịch, giúp cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh và hỗ trợ quá trình chữa lành vết thương. Kẽm tham gia vào quá trình tổng hợp collagen - là một loại protein cấu tạo nên các mô liên kết, bao gồm da và niêm mạc. Kẽm giúp giảm viêm, thúc đẩy quá trình lành vết thương diễn ra nhanh chóng hơn.
2.5 Vitamin C tốt cho bệnh nhân bạch sản
Vitamin C là một chất chống oxy hóa mạnh mẽ, đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ tế bào khỏi tổn thương và hỗ trợ quá trình lành vết thương. Đặc biệt, với bệnh nhân bạch sản, việc bổ sung vitamin C mang lại nhiều lợi ích đáng kể.
Vitamin C giúp tăng cường hệ miễn dịch, giúp cơ thể chống lại các nhiễm trùng. Vitamin C là một chất chống oxy hóa mạnh mẽ, giúp bảo vệ tế bào da khỏi tác hại của các gốc tự do, giảm thiểu tổn thương và hỗ trợ quá trình tái tạo tế bào.
Vitamin C là yếu tố đồng yếu tố cần thiết cho quá trình tổng hợp collagen, giúp tăng cường độ đàn hồi cho da và thúc đẩy quá trình lành vết thương. Vitamin C giúp tăng cường khả năng hấp thu sắt của cơ thể, giúp cải thiện tình trạng thiếu máu do chảy máu ở các vết tổn thương khi mắc bệnh bạch sản.
2.6 Protein cần thiết cho bệnh nhân bạch sản
Protein đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc tái tạo và phục hồi làn da, đặc biệt đối với những người mắc bệnh bạch sản. Protein cung cấp nguyên liệu để xây dựng và sửa chữa các tế bào. Protein là thành phần chính cấu tạo nên các tế bào da. Khi chúng ta bổ sung đủ protein, cơ thể sẽ có đủ nguyên liệu để sản sinh ra những tế bào mới, giúp thay thế những tế bào bị tổn thương.
Protein cung cấp các acid amin cần thiết để tổng hợp collagen và cũng đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì một hệ miễn dịch khỏe mạnh.
Thực phẩm chứa protein cung cấp nguyên liệu để xây dựng và sửa chữa các tế bào.
2.7 Các vitamin nhóm B
Vitamin nhóm B đóng vai trò quan trọng trong nhiều quá trình chuyển hóa của cơ thể, bao gồm cả việc sản sinh năng lượng, tổng hợp tế bào và duy trì hệ thần kinh khỏe mạnh.
Vitamin nhóm B giúp tăng cường quá trình trao đổi chất ở mức tế bào, hỗ trợ quá trình tái tạo tế bào da bị tổn thương. Một số vitamin nhóm B như B12 có vai trò quan trọng trong việc sản xuất tế bào máu, giúp cải thiện tình trạng thiếu máu thường gặp ở người bệnh mạn tính. Vitamin nhóm B còn giúp duy trì hệ thần kinh khỏe mạnh, giúp giảm stress và căng thẳng, những yếu tố có thể làm trầm trọng thêm bệnh bạch sản.
2.8. Vitamin A
Vitamin A đã được chứng minh là có hiệu quả chống lại bệnh bạch sản. Beta-carotene là chất bổ sung được sử dụng rộng rãi nhất trong điều trị bệnh bạch sản.
Mọt nhóm nhà khoa học đã tiến hành một thử nghiệm mù đôi có đối chứng bằng giả dược để đánh giá tiềm năng phòng ngừa ung thư của riêng vitamin A hoặc beta carotene đơn thuần ở những đối tượng mắc bệnh bạch sản miệng ở Kerala, Ấn Độ. Nghiên cứu cho thấy, việc sử dụng vitamin A giúp giảm đáng kể bệnh bạch sản miệng mà không có bất kỳ tác dụng phụ nào khi bổ sung vitamin A kéo dài.
3. Lưu ý khi xây dựng chế độ ăn cho người bệnh bạch sản
Theo Dịch vụ Y tế Quốc gia của chính phủ Anh, bên cạnh các biện pháp vệ sinh răng miệng, khám răng miệng định kỳ, người bệnh bạch sản nên thực hiện một chế độ ăn cân bằng, ưu tiên trái cây, rau củ quả tươi.
Người mắc bệnh bạch sản nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để xây dựng một chế độ ăn phù hợp và hiệu quả nhất. Ăn đa dạng thực phẩm với nhiều nhóm khác nhau để cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể. Hạn chế thực phẩm chế biến sẵn chứa nhiều muối, đường, chất béo không lành mạnh và các chất phụ gia có thể gây hại cho sức khỏe. Người bệnh nên uống đủ nước giúp đào thải độc tố và duy trì độ ẩm cần thiết cho niêm mạc.
3.1 Những thực phẩm người bệnh bạch sản nên ưu tiên
- Thực phẩm giàu chất chống oxy hóa: Người bệnh nên ăn nhiều thực phẩm giàu chất chống oxy hóa như trái cây và rau củ có màu sắc sặc sỡ như cà rốt, cà chua, bông cải xanh, dâu tây... giúp bảo vệ tế bào khỏi tổn thương và giảm viêm.
- Thực phẩm giàu omega-3: Cá béo (cá hồi, cá ngừ), hạt chia, hạt lanh... giúp giảm viêm và cải thiện sức khỏe tim mạch.
- Thực phẩm giàu vitamin D: Vitamin D giúp tăng cường hệ miễn dịch và hỗ trợ quá trình tái tạo da. Các nguồn vitamin D tự nhiên bao gồm cá béo, trứng, sữa và ánh nắng mặt trời.
- Thực phẩm giàu kẽm: Kẽm giúp tăng cường hệ miễn dịch và hỗ trợ quá trình lành vết thương. Các nguồn kẽm bao gồm hải sản, thịt đỏ, các loại hạt.
- Bổ sung đủ chất xơ và vitamin A, C: Các báo cáo sơ bộ đã phát hiện ra rằng chế độ ăn uống thiếu vitamin C, chất xơ và vitamin A có liên quan đến việc tăng nguy cơ mắc bệnh bạch sản. Ăn nhiều bông cải xanh, cà rốt và các loại trái cây, rau quả giàu chất xơ và vitamin khác.
- Probiotics: Các loại thực phẩm chứa probiotics như sữa chua, kim chi... giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột, từ đó hỗ trợ sức khỏe tổng thể.
3.2 Những thực phẩm người bệnh cần hạn chế
Khi được chẩn đoán mắc bạch sản, việc đầu tiên bệnh nhân nên làm là bỏ thuốc lá nếu có hút.
- Thực phẩm chế biến sẵn: Thực phẩm chế biến sẵn thường chứa nhiều muối, đường, chất béo không lành mạnh và các chất phụ gia gây hại cho sức khỏe.
- Thực phẩm chiên rán: Thực phẩm chiên rán có thể gây viêm và làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh.
- Đồ uống có gas: Đồ uống có gas chứa nhiều đường và chất kích thích, không tốt cho sức khỏe.
- Thực phẩm chứa nhiều đường: Đường làm giảm khả năng chống viêm của cơ thể.
- Cắt giảm rượu: nghiên cứu đã phát hiện ra rằng những người uống rượu có nhiều khả năng mắc bệnh bạch sản hơn so với những người không uống rượu.
- Bỏ hút thuốc: Bỏ thuốc lá là điều tốt nhất cho sức khỏe răng miệng và tổng thể khi đã mắc bệnh bạch sản.
Người bệnh bạch sản cần thay đổi lối sống lành mạnh. Giữ cho miệng khỏe mạnh bằng cách ngừng hút thuốc hoặc nhai thuốc lá, giữ vệ sinh răng miệng tốt. Thường xuyên đánh răng bằng kem đánh răng, sử dụng nước muối loãng hoặc nước trà xanh súc miệng hàng ngày để ngăn ngừa bội nhiễm và các tình trạng sức khỏe răng miệng khác.
Mỗi người có một cơ địa khác nhau, vì vậy chế độ ăn cần được điều chỉnh phù hợp với từng cá nhân với sự tư vấn của chuyên gia. Chế độ ăn chỉ là một phần trong quá trình điều trị bệnh bạch sản. Người bệnh cần tuân thủ các phương pháp điều trị khác theo chỉ định của bác sĩ để đạt hiệu quả tốt nhất.
Xem thêm:
