1. Dinh dưỡng là một biện pháp hỗ trợ điều trị bệnh khí phế thũng
Khí phế thũng là một bệnh phổi mạn tính phổ biến, thường là hậu quả của các bệnh lý hô hấp mạn tính như bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), hen phế quản kéo dài.
Bệnh gây ra những tổn thương không hồi phục ở phổi, dẫn đến tình trạng thiếu oxy kéo dài và khó thở ngày càng tăng. Nếu không được điều trị và quản lý tốt, khí phế thũng có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng như: tâm phế mạn tính, suy hô hấp, tràn khí màng phổi hoặc gây tắc nghẽn động mạch phổi nguy hiểm đến tính mạng.
Khí phế thũng không thể chữa khỏi hoàn toàn. Việc điều trị chủ yếu là làm giảm các triệu chứng và ngăn bệnh tiến triển nặng hơn. Chế độ dinh dưỡng kết hợp với các biện pháp điều trị khác sẽ giúp người bệnh khí phế thũng cải thiện chức năng phổi, giảm triệu chứng và nâng cao chất lượng cuộc sống.
Chế độ dinh dưỡng đủ chất, khoa học giúp cung cấp năng lượng cần thiết, tăng cường miễn dịch, giảm viêm và cải thiện chức năng phổi cho người bệnh vì người bệnh khí phế thũng thường tiêu hao nhiều năng lượng hơn do phải gắng sức để thở.
Dinh dưỡng đầy đủ, đặc biệt là protein giúp duy trì khối lượng cơ bắp bao gồm cả cơ hô hấp, giúp thở dễ dàng hơn.
Người bệnh phổi mạn tính dễ bị nhiễm trùng đường hô hấp. Một chế độ ăn giàu vitamin, khoáng chất sẽ tăng cường hệ miễn dịch và giúp phục hồi nhanh hơn nếu bị nhiễm trùng. Việc sử dụng các thực phẩm có đặc tính chống viêm có thể giúp giảm viêm trong đường thở và cải thiện chức năng phổi.
Người bệnh khí phế thũng cần duy trì chế độ dinh dưỡng tốt để cải thiện chức năng phổi.
Theo ThS.BSNT Phan Hữu Kiệm, Bệnh viện Phổi Hà Nội, người bệnh khí phế thũng cần được điều trị để giảm triệu chứng và nâng cao chất lượng cuộc sống. Người bệnh cần duy trì chế độ dinh dưỡng tốt bằng cách xây dựng chế độ ăn uống đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể.
Khi ăn nên chia làm nhiều bữa ăn nhỏ và tránh nằm ngay sau bữa ăn. Nên ưu tiên các loại thức ăn thức mềm, dễ tiêu hóa như: sữa chua, gạo, khoai tây, gà hay cá có thể dễ chịu hơn so với thịt đỏ và các món ăn nặng...
2. Nhóm chất dinh dưỡng giúp người bệnh khí phế thũng cải thiện chức năng phổi
Một chế độ ăn uống cân bằng, đa dạng sẽ hỗ trợ tốt nhất cho sức khỏe phổi và chất lượng cuộc sống của người bệnh khí phế thũng. Các nhóm chất dinh dưỡng quan trọng nhất giúp người bệnh khí phế thũng cải thiện chức năng phổi bao gồm: Protein chất lượng cao, chất béo lành mạnh, carbohydrate phức hợp, chất xơ, vitamin và khoáng chất.
Protein
Protein giúp xây dựng và duy trì khối lượng cơ bắp bao gồm cả các cơ hô hấp (cơ hoành, cơ liên sườn), giúp người bệnh thở tốt hơn. Protein cũng hỗ trợ hệ miễn dịch giúp cơ thể chống lại nhiễm trùng đường hô hấp.
Nguồn thực phẩm giàu protein chất lượng cao như: Thịt nạc (gà, cá), trứng, sữa, các sản phẩm từ sữa (sữa chua, phô mai ít béo), các loại đậu và đỗ, các loại hạt...
Carbohydrate phức hợp
Carbohydrate phức hợp là nguồn carb tốt cung cấp nguồn năng lượng chính cho cơ thể một cách ổn định.
Carbohydrate phức hợp có nhiều trong ngũ cốc nguyên hạt (gạo lứt, yến mạch, bánh mì nguyên cám), rau củ (khoai lang, bí đỏ), trái cây tươi...
Chất béo lành mạnh (đặc biệt là omega-3)
Chất béo lành mạnh cung cấp năng lượng cho người bệnh khí phế thũng. Chất béo không bão hòa đơn và đa (đặc biệt là omega-3) có đặc tính chống viêm, giúp giảm viêm trong đường thở.
Nguồn thực phẩm giàu omega-3 bao gồm: Cá béo (cá hồi, cá thu, cá mòi, cá trích, cá cơm...), hạt lanh, hạt chia, quả óc chó, dầu ô liu, quả bơ...
Chất xơ
Thực phẩm giàu chất xơ như rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu... hỗ trợ tiêu hóa, ổn định đường trong máu và duy trì cân nặng hợp lý. Điều này rất quan trọng đối với người bệnh khí phế thũng vì thừa cân gây thêm áp lực lên tim và phổi, làm trầm trọng thêm các triệu chứng hô hấp.
Vitamin và khoáng chất
- Vitamin C là chất chống oxy hóa mạnh giúp tăng cường hệ miễn dịch, bảo vệ tế bào phổi. Vitamin C có nhiều trong các loại quả mọng (dâu tây, việt quất), cam, chanh, ổi, kiwi, ớt chuông, bông cải xanh...
- Vitamin D hỗ trợ chức năng phổi và hệ miễn dịch. Vitamin D có trong cá béo, trứng, sữa tăng cường.
- Vitamin E là chất chống oxy hóa bảo vệ tế bào khỏi tổn thương. Vitamin E có nhiều trong các loại hạt và dầu thực vật.
- Magie hỗ trợ giãn phế quản và cải thiện chức năng phổi. Magie có trong các loại hạt, ngũ cốc nguyên hạt, rau lá xanh đậm...
- Selen là chất chống oxy hóa giúp bảo vệ tế bào phổi. Selen có trong các loại hạt, cá, thịt.
- Kẽm có tác dụng điều hòa miễn dịch và có khả năng làm giảm tình trạng viêm mạn tính trong đường thở của người bệnh phổi mạn tính. Việc duy trì đủ lượng kẽm hỗ trợ giảm nguy cơ và mức độ nghiêm trọng của các đợt kịch phát do nhiễm trùng. Các nguồn thực phẩm giàu kẽm bao gồm: hàu, thịt đỏ, thịt gia cầm, hải sản, ngũ cốc nguyên hạt...
Thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất tăng cường miễn dịch cho người bệnh khí phế thũng,
3. Lưu ý trong ăn uống đối với người bệnh khí phế thũng
Chia nhỏ bữa ăn: Chia thành 4-6 bữa nhỏ trong ngày thay vì ăn 3 bữa chính với số lượng lớn thức ăn. Cách này giảm áp lực lên cơ hoành, giúp thở dễ dàng hơn.
Không ăn quá no: Cảm giác no có thể gây khó thở. Nên dừng ăn khi cảm thấy vừa đủ.
Ăn chậm, nhai kỹ: Giúp tiêu hóa tốt hơn, tránh nuốt phải nhiều không khí gây đầy bụng và khó chịu.
Uống đủ nước: Duy trì đủ nước là rất quan trọng vì nước giúp loãng đờm, làm cho việc khạc đờm dễ dàng hơn và tránh mất nước.
Không nằm ngay sau khi ăn: Nên chờ ít nhất khoảng 2 tiếng sau khi ăn mới nên nằm để tránh trào ngược dạ dày thực quản và khó thở.
Hạn chế thực phẩm gây đầy hơi: Tránh hoặc hạn chế đồ ăn chiên rán, nhiều dầu mỡ, gia vị cay nóng, nước ngọt có gas, các loại đậu... có thể gây đầy hơi, chướng bụng.
Kiểm soát lượng muối: Ăn quá nhiều muối trong các món ăn nhanh, đồ chế biến sẵn, dưa muối, mắm... gây giữ nước, làm tăng gánh nặng cho tim và phổi.
Tránh các chất kích thích: Tránh caffeine (cà phê, trà đặc, nước tăng lực) và rượu bia vì chúng có thể tương tác với thuốc gây ra các tác dụng không mong muốn ảnh hưởng đến hô hấp.
Tóm lại, việc áp dụng một chế độ ăn uống đủ chất và đa dạng, ưu tiên thực phẩm chống viêm, giàu vitamin khoáng chất, protein, chất chống oxy hóa sẽ hỗ trợ tốt nhất cho sức khỏe phổi và chất lượng cuộc sống của người bệnh khí phế thũng. Tùy từng tình trạng cụ thể, người bệnh nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để có kế hoạch ăn uống phù hợp nhất.
Xem thêm:
