Các cuộc họp báo diễn ra với không khí gần như ăn mừng khi lãnh đạo các nước tuyên bố dỡ bỏ các hạn chế COVID-19, ca ngợi tỷ lệ tiêm vaccine và sự trở lại của cuộc sống bình thường.
Thế nhưng, mùa đông năm nay tại châu Âu lại đang diễn ra một viễn cảnh khác, khi nhiều quốc gia đang phải đối mặt với "cơn ác mộng" khủng khiếp COVID-19 quay lại.
Sự nguy hiểm của việc tự mãn
Ireland đã áp dụng lệnh giới nghiêm nửa đêm đối với các khách sạn của nước này vào hồi giữa tuần qua trong bối cảnh số ca mắc bệnh tăng vọt, mặc dù đây là một trong những quốc gia có tỷ lệ tiêm chủng tốt nhất châu Âu (hơn 75% dân số).
Ở Bồ Đào Nha – nơi có đến 87% dân số được tiêm chủng, chính phủ đang cân nhắc các biện pháp hạn chế mới khi tình trạng các ca mắc mới tăng dần lên.
Trong khi đó, nước Anh phải chịu đựng một làn sóng lây nhiễm kéo dài và dai dẳng mặc dù Thủ tướng Boris Johnson, thường xuyên nhấn mạnh về vị trí dẫn đầu của nước này trong công tác tiêm chủng vaccine ngừa COVID-19. Hà Lan cũng đã áp dụng những biện pháp hạn chế mới. Áo cấm vận toàn quốc vào ngày 22/11, chỉ vài ngày sau khi nước này áp đặt lệnh cấm vận đối với những người chưa được tiêm chủng.
Tất cả những thực tế trên đang diễn ra mặc dù không thể chối cãi rằng vaccine có hiệu quả, thậm chí là hiệu quả tốt đối với COVID-19.
Việc các quốc gia châu Âu không thể ngăn chặn nổi sự lây lan của COVID-19 ngay cả khi sở hữu một tỷ lệ tiêm chủng tương đối cao – mà trường hợp điển hình là Đức với Áo, nơi các ca nhiễm trùng tăng vọt trong những tuần gần đây - cho thấy sự nguy hiểm của việc "tự mãn".
Giáo sư miễn dịch học Charles Bangham - Đồng Giám đốc Viện Nhiễm trùng của Đại học Imperial College London (Anh) nhận định: "Vaccine tiếp tục cung cấp khả năng bảo vệ rất tốt, giảm thiểu nguy cơ bệnh nặng và tử vong. Nhưng biến thể Delta có khả năng lây nhiễm cao hơn rất nhiều. Trong khi đó, xuất hiện những thay đổi trong xã hội và hành vi của người dân ở châu Âu… một số biện pháp phòng ngừa được tuân thủ ít hơn trước".
Để chấm dứt tình trạng lây nhiễm, tỷ lệ tiêm chủng tốt chưa phải là tất cả, GS Bangham kết luận.
Đại dịch của những người chưa tiêm chủng
Ireland là nơi có tỷ lệ tiêm chủng cao nhất châu Âu - 89,1% người trên 12 tuổi và 3/4 số người đã được chủng ngừa - nhưng gần đây nước này đã áp đặt lệnh giới nghiêm nửa đêm đối với các quán bar, nhà hàng và câu lạc bộ đêm như một nỗ lực hạn chế sự ngày càng gia tăng các ca mắc mới và số ca nhập viện.
Điều đó không có gì đáng ngạc nhiên - các chuyên gia cho biết vì lượng nhỏ người chưa được tiêm chủng cũng có thể truyền bệnh. Với dân số 5 triệu người, Ireland còn khoảng 1 triệu người vẫn chưa được tiêm chủng.
Chuyên gia Sam McConkey thuộc ĐH Y tế Quốc tế và Y học Nhiệt đới ở Dublin cho biết: "Chúng ta đang chứng kiến đại dịch của những người chưa tiêm chủng".
Ông McConkey lưu ý rằng hầu hết trẻ em đều chưa được tiêm chủng, sự lây nhiễm đột biến ở những người già và dễ bị tổn thương, và những người khỏe mạnh không có triệu chứng vẫn có thể đang mắc và truyền virus.
"Sự kết hợp của 4 hoặc 5 yếu tố này có thể khiến các bệnh viện của chúng ta trở nên chật chội" – chuyên gia McConkey nói.
Theo các chuyên gia y tế, tỷ lệ tiêm chủng 70% và 80% chỉ cách nhau 10% nhưng có ý nghĩa lớn, bởi mỗi phần trăm tăng lên đều có thể giảm bớt áp lực cho hệ thống y tế. Do đó, với khả năng lây truyền của biến chủng Delta hiện tại, không quốc gia nào tự tin tuyên bố nước mình có "tỷ lệ tiêm chủng cao".
Mặc dù vaccine được cho là công cụ quan trọng nhất trong việc chống lại virus, nhưng không phải là công cụ duy nhất có thể dập tắt được sự lây lan của virus.
"Các biến thể virus mới về bản chất có khả năng lây nhiễm mạnh hơn các chủng cũ. Hiện nay, những người nhập viện vì COVID-19 chủ yếu là những người trẻ tuổi chưa được tiêm chủng, hoặc những người rất cao tuổi" – chuyên gia McConkey cho biết. Theo thống kê, khoảng 50% số người mắc COVID-19 đang phải điều trị ICU ở Ireland chưa được tiêm chủng.
Hướng dẫn tự lấy mẫu xét nghiệm COVID-19 tại nhà