Sau thời gian khảo sát tại 7 tỉnh thành phố “nóng” về tín dụng đen, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cho hay đã đủ căn cứ “nhận diện” các nhóm vay đối tượng tín dụng đen và đưa ra hàng loạt giải pháp đồng thời kêu gọi các bộ ngành như: Công an, Tư pháp, chính quyền cùng vào cuộc.
Tín dụng đen: không vay cũng phải trả tiền
Theo phản ánh của đại diện công an tỉnh, thành phố, tín dụng đen chủ yếu xuất phát từ các nhu cầu vốn không hợp pháp lô đề, cờ bạc, cá độ... Trong 4 năm trở lại đây, trên toàn quốc đã có 7.624 vụ phạm tội liên quan đến tín dụng đen bao gồm 56 vụ giết người, 398 vụ gây thương tích, 629 vụ cướp tài sản, 836 vụ cưỡng đoạt tài sản, 1.809 vụ lừa đảo, 3.581 vụ lạm dụng tín nhiệm, 165 vụ hủy hoại tài sản... trong đó có khoảng 170 vụ lừa đảo, lạm dụng liên quan đến việc huy động vốn với lãi suất cao, với số tiền chiếm đoạt lên đến hàng nghìn tỷ đồng (vỡ nợ dây chuyền).
Nhiều đường dây, ổ nhóm tín dụng đen đã bị Công an tỉnh Thanh Hóa triệt phá.
Công an Thanh Hóa vừa tiếp tục triệt phá một tổ chức tín dụng đen có quy mô toàn quốc, cho vay với lãi suất “cắt cổ”, hoạt động núp dưới danh nghĩa một công ty kinh doanh nhiều lĩnh vực. Tổ chức tín dụng đen hoạt động dưới danh nghĩa Công ty Tín Nghĩa. Với nguồn vốn tự có, một số đối tượng ở Hải Phòng đăng ký kinh doanh vận tải, phòng vé máy bay, đồ gỗ mỹ nghệ lấy tên chung là Công ty cổ phần thương mại và dịch vụ vận tải Tín Nghĩa. Tuy nhiên, công ty này không hoạt động đúng ngành nghề kinh doanh đăng ký mà thực hiện các hành vi cho vay nặng lãi (lãi suất từ 5.000- 9.000 đồng/1 triệu/1 ngày - tương đương với mức lãi suất từ 182,5%/1 năm đến 328%/1 năm). Các đối tượng lập ra nhiều chi nhánh, mỗi chi nhánh có quản lý, kế toán, nhân viên thu nợ.
Tại Kon Tum, có nhiều băng nhóm di chuyển từ phía Bắc đi về hoạt động tại địa bàn tỉnh. Đặc biệt, kì lạ ở chỗ, có thời điểm người dân không vay đồng nào cũng phải trả nợ. Nếu người dân chỉ cần gọi điện đến các số điện thoại cho vay tín dụng đen, thì dù không đạt được thỏa thuận vay, các đối tượng lập tức yêu cầu trả phí 500.000 đồng tiền công tư vấn. Nếu người dân từ chối thanh toán khoản tiền trên, số tiền này sẽ bị tính lãi suất 30-40%. Các đối tượng tổ chức dùng mọi biện pháp đe dọa về con cái, học hành, tài sản nếu người vay không trả được.
Theo Thiếu tướng Nguyễn Hải Trung, Giám đốc Công an tỉnh Thanh Hóa, hoạt động tội phạm có liên quan đến tín dụng thường rất tinh vi, nhiều thủ đoạn đối phó để tránh việc đấu tranh, xử lý của các cơ quan chức năng. Các quy định về pháp luật có liên quan đến hoạt động tín dụng chưa chặt chẽ, rõ ràng. Một số điều luật như tội cho vay nặng lãi trong giao dịch dân sự, lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản, kinh doanh trái phép chưa có hướng dẫn cụ thể dẫn đến khó khăn trong việc phân định về quan hệ dân sự, hình sự khi điều tra xử lý đối với loại tội phạm này...
Cần hành động quyết liệt
Từ thực tế khảo sát 7 tỉnh, thành phố cho thấy: Có hai nhóm đối tượng thường tìm đến tín dụng đen. Đó là nhóm người vay sử dụng với mục đích bất hợp pháp như cờ bạc, lô đề, cá độ bóng đá... Nhóm thứ hai là người dân có nhu cầu cấp bách (giải quyết việc gia đình, đóng tiền học cho con, đi chữa bệnh...) nhưng chưa tiếp cận được vốn ngân hàng nên phải vay từ nguồn vốn không chính thống.
Đứng trước tình trạng tín dụng đen diễn ra dưới nhiều hình thức tinh vi ảnh hưởng không nhỏ đến tình hình an ninh trật tự, đại diện Ngân hàng Nhà nước cho biết thời gian tới sẽ rà soát lại cơ chế chính sách để xem xét sửa đổi, bổ sung những văn bản liên quan như Thông tư 39, Thông tư 43 cho phù hợp để người dân có thể tiếp cận vốn hiệu quả. Đồng thời chấn chỉnh lại hoạt động của công ty tài chính theo hướng kiểm soát được chính xác chi phí vốn, chi phí rủi ro và tỷ lệ lợi nhuận phù hợp, đảm bảo lãi suất cho vay đến người tiêu dùng hợp lý...
Trước mắt, với chương trình tín dụng 5.000 tỷ của Agribank, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước cho phép triển khai thí điểm chương trình cho vay tín dụng tiêu dùng cho mục đích hiếu hỷ, ốm đau bệnh tật, đóng học phí... trong gói này tại Agribank Gia Lai (điểm nóng về tín dụng đen).
Đối với Ngân hàng Chính sách xã hội, ngoài nâng hạn mức tín chấp lên gấp đôi tối đa 100 triệu đồng cho hộ nghèo, hộ cận nghèo, Ngân hàng Nhà nước cũng sẽ đề xuất Chính phủ sửa đổi Quyết định 28 có thể nâng lên Nghị định bổ sung đối tượng cho vay, nâng mức cho vay đối với chương trình học sinh sinh viên, giải quyết việc làm, nước sạch vệ sinh môi trường, cho vay tiêu dùng đối với các hộ cận nghèo, tạo điều kiện cho hộ mới thoát nghèo được tiếp tục tiếp cận vốn phục vụ nhu cầu đời sống, hạn chế tìm đến nguồn vốn tín dụng đen.
Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Lê Minh Hưng cho biết, tới đây sẽ yêu cầu các ngân hàng thương mại phải xem xét gia hạn nợ, điều chỉnh giúp người dân không phải vay nặng lãi trả nợ ngân hàng.
Với người dân, để hạn chế các rủi ro do tín dụng đen, mọi người cần cảnh giác với các lời mời cho vay. Người cần tiền phải đi vay nên tìm hiểu kỹ hợp đồng như mức lãi suất, thời hạn vay, mức phạt khi quá hạn trả... trước khi đặt bút ký, tránh gặp rắc rối sau này.