Qua đó, tạo cơ hội cho đông đảo người nghèo, người dân ở vùng sâu, vùng xa, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn được tiếp cận các dịch vụ y tế có chất lượng, hạn chế chuyển tuyến điều trị không cần thiết, góp phần giảm quá tải ở các bệnh viện tuyến trên, hạn chế rủi do tài chính lãng phí của người dân, cộng đồng và xã hội.
Giải pháp bền vững
Theo tính toán của Bộ Y tế, hiện nay, tại 62 huyện nghèo của cả nước, đang có nhu cầu 598 bác sĩ thuộc 15 chuyên khoa như nội, ngoại, sản, nhi, hồi sức cấp cứu... trong đó 7 chuyên khoa có nhu cầu nhiều nhất là nội, ngoại, sản, nhi, hồi sức cấp cứu, truyền nhiễm, chẩn đoán hình ảnh. Bộ Y tế đang triển khai dự án đào tạo bác sĩ trẻ tình nguyện về công tác tại những này và đang có những hiệu quả bước đầu.
Đối với tỉnh miền núi như Lai Châu, dự án thí điểm bác sĩ trẻ tình nguyện về công tác tại vùng khó khăn “như một chiếc phao” mà địa phương này đang rất cần. BS. Nguyễn Văn Đối, Giám đốc Sở Y tế Lai Châu cho biết, dự án của Bộ Y tế là nội dung đặc biệt có ý nghĩa với các tỉnh còn gặp nhiều khó khăn về nguồn nhân lực y tế như Lai Châu. Đây là nguồn lực và cũng là cơ hội quan trọng trong việc đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho các huyện khó khăn của tỉnh, góp phần nâng cao chất lượng công tác bảo vệ chăm sóc sức khỏe nhân dân. Qua đó tạo điều kiện cho người dân ở vùng sâu, vùng xa được tiếp cận các dịch vụ y tế có chất lượng tốt hơn, hạn chế chuyển tuyến, góp phần giảm quá tải cho các bệnh viện tuyến trên.
BS. Nguyễn Văn Đối cho biết thêm, số bác sĩ của tỉnh hiện nay tuy đạt 9,2 bác sĩ/vạn dân nhưng nguồn nhân lực y tế của địa phương còn thiếu nhiều về số lượng, còn non về chất lượng, nhất là bác sĩ cho tuyến huyện và xã. Tỷ lệ bác sĩ/vạn dân ở huyện thấp, trung bình 4,5 bác sĩ/ vạn dân. Số xã có biên chế bác sĩ mới đạt 19%. Tuy khó khăn chồng chất nhưng Lai Châu lại phải đối mặt với tình trạng “chảy máu chất xám”. Từ năm 2013 đến nay đã có 47 bác sĩ xin thôi việc. Nguyên nhân bác sĩ bỏ việc chủ yếu do lương thấp, thu nhập ngoài lương hầu như không có, cuộc sống khó khăn, tìm đến nơi làm việc có thu nhập cao, những nơi có điều kiện đời sống xã hội tốt hơn.
BS. Nguyễn Kim Phương, Giám đốc BVĐK huyện Bắc Hà, Lào Cai vừa báo tin vui: Các bác sĩ Khoa Nhi của bệnh viện vừa cứu sống một trẻ sơ sinh nặng 900g. Đây là ca cứu sống cho một trẻ sinh non nhỏ nhất tại bệnh viện. Trước đó, các bác sĩ của bệnh viện đã cứu sống, điều trị cho nhiều trẻ sinh non hơn 1kg. Ông Phạm Văn Tác - Vụ trưởng Vụ Tổ chức Cán bộ (Bộ Y tế) trong chuyến công tác kiểm tra đánh giá hoạt động bác sĩ trẻ tình nguyện về công tác tại đây đánh giá, đây là thành tích đáng ghi nhận bởi việc cứu sống trẻ sinh non tháng được thực hiện tại một bệnh viện đa khoa tuyến huyện.
Ngay khi bắt tay vào triển khai, dự án đã tuyển dụng được 332 bác sĩ là viên chức của các đơn vị, trong đó có 43 bác sĩ tuyển dụng tại 19 đơn vị trực thuộc Bộ Y tế, 289 bác sĩ tuyển dụng tại địa phương tình nguyện công tác tại 62 huyện nghèo thuộc 22 tỉnh.
Dự án đã, đang và sẽ đào tạo 14 khóa chuyên khoa I cho 332 bác sĩ thuộc 11 chuyên ngành trong thời gian 24 tháng. Sau đó, các bác sĩ tốt nghiệp sẽ công tác 3 năm (đối với nam) và 2 năm (đối với nữ) tại các huyện nghèo như đã đăng ký tình nguyện. Sau thời hạn trên, họ sẽ tiếp tục làm việc tại các bệnh viện trực thuộc Bộ Y tế, nơi họ đã được xét tuyển đặc cách vào làm việc trước khi đi công tác tại các vùng khó khăn. Riêng đối với các bác sĩ được các huyện nghèo cử đi đào tạo sẽ công tác lâu dài tại bệnh viện nơi họ được cử đi.
Bác sĩ trẻ tình nguyện thuộc dự án đang công tác tại BVĐK huyện Hoàng Su Phì, Hà Giang.
Cần “nam châm” để bác sĩ yên tâm ở lại vùng nghèo
BS. Vũ Trọng Thành, Giám đốc BVĐK huyện Lâm Bình, tỉnh Tuyên Quang cho biết, hiện tại bệnh viện đang có 8 bác sĩ, trong đó có 2 bác sĩ cử tuyển và 6 bác sĩ chuyên tu. Các kỹ thuật mà bệnh viện đang triển khai như mổ lấy thai lần đầu, cắt u nang buồng trứng, nối gân và những phẫu thuật nhỏ. Bệnh viện cũng đã có máy gây mê kèm thở, máy mổ nội soi nhưng chưa có người sử dụng, vì có 2 bác sĩ đang đi học chuyên khoa. Chính vì vậy, BS. Vũ Trọng Thành chia sẻ, nhu cầu bác sĩ ở đây rất cấp thiết.
BSCKI. Tạ Tiến Mạnh, Giám đốc BVĐK Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang cũng cho biết, bệnh viện đang có một bác sĩ trẻ đã được tuyển dụng từ bệnh viện Trung ương, đến công tác theo dự án. Tuy nhiên, thời gian công tác tại đây của bác sĩ quá ngắn, chỉ 2 năm (đối với bác sĩ nữ). Như vậy, sau 2 năm - khi mới bắt đầu quen dần ngôn ngữ, các mặt bệnh... thì bác sĩ trẻ lại trở về Trung ương.
Kết quả kiểm tra, đánh giá sau bàn giao đối với các bác sĩ khóa 1 và 2 cho thấy các bác sĩ đã thực hiện tốt các kỹ thuật theo chương trình đào tạo, có bác sĩ về tuyến dưới đã làm được 50-72 kỹ thuật. Hỗ trợ và thực hiện các kỹ thuật chuyên khoa khác mà bệnh viện tuyến huyện chưa triển khai do thiếu nhân lực. Đồng thời, chuyển giao kỹ thuật và tham gia tập huấn, truyền đạt kiến thức, kỹ năng cho đồng nghiệp tại huyện nghèo, qua đó, có nhiều người bệnh được cứu sống hoặc không phải chuyển tuyến.
Ông Vũ Mạnh Hà, Bí thư Huyện ủy Hoàng Su Phì, tỉnh Hà Giang cho biết, các bác sĩ về huyện công tác, sau đó xin về tỉnh và Trung ương rất nhiều, vì vậy bệnh viện đa khoa huyện luôn thiếu bác sĩ và hạn chế về chất lượng. Cần phải có giải pháp căn cơ để “giữ chân” các bác sĩ ở lại công tác.
Bí thư huyện ủy Hoàng Su Phì đồng tình với kiến nghị nên tập trung đào tạo bác sĩ ngay tại địa phương và việc đào tạo cần dựa vào điều kiện của từng vùng, từng địa phương, như vậy sẽ không bị “chảy máu chất xám”.
“Lĩnh vực y tế là lĩnh vực giữ người khó nhất. Đặc biệt, công tác an sinh mà không tốt thì càng dễ chảy máu chất xám”, ông Vũ Mạnh Hà nói.
BSCKI. Tạ Tiến Mạnh kiến nghị, nếu mở rộng đối tượng tham gia dự án là các bác sĩ của địa phương, ngành y tế cũng cần có chế độ ưu đãi ngành và phụ cấp cơ sở cho các bác sĩ địa phương để họ yên tâm công tác lâu dài.
Đối với Lai Châu, từ tháng 2/2018, dự án đã cử bác sĩ tình nguyện và đào tạo nguồn nhân lực có trình độ chuyên môn, kỹ thuật cao cho các huyện khó khăn, 2 bác sĩ tình nguyện đến huyện Mường Tè trong đó có 1 BSCKI về sản; 1 BSCKI truyền nhiễm. Hiện nay, Lai Châu đang có 10 BSCKI đang theo học, sau khi học xong sẽ được đưa về các huyện khó khăn như Tân Uyên, Than Uyên, Phong Thổ,...
Theo kế hoạch đào tạo, năm 2019 có 5 BSCKI, thuộc dự án ra trường, đây là nguồn lực quan trọng để các huyện nghèo triển khai các dịch vụ kỹ thuật cao, đáp ứng nhu cầu khám chữa bệnh cho nhân dân.
Được biết, chương trình đào tạo dành riêng cho các bác sĩ thuộc dự án đã được Bộ Y tế xây dựng mới, thẩm định và phê duyệt, chú trọng đến thực hành tay nghề chiếm 70% đơn vị học trình. Các bác sĩ được đào tạo như bác sĩ nội trú, theo hướng “cầm tay chỉ việc”; mỗi giảng viên trực tiếp hướng dẫn một học viên và có sự kiểm soát chặt chẽ kết quả đầu ra, bảo đảm khi ra trường họ có thể thực hiện tốt các kỹ thuật khám, chữa bệnh tại cơ sở y tế tuyến huyện.
Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến khẳng định, Dự án Thí điểm bác sĩ trẻ tình nguyện là bước đột phá của ngành y tế trong việc tiến tới bảo đảm đủ số lượng nguồn nhân lực có trình độ chuyên môn, kỹ thuật cao đáp ứng được nhu cầu chăm sóc sức khỏe của nhân dân ở địa phương còn khó khăn. Qua đó, tạo cơ hội cho người nghèo, người dân ở vùng sâu, vùng xa, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn được tiếp cận các dịch vụ y tế có chất lượng, hạn chế chuyển tuyến điều trị không cần thiết, góp phần giảm quá tải ở các bệnh viện tuyến trên, hạn chế rủi ro tài chính lãng phí của người dân, cộng đồng và xã hội.