Chấn thương tinh hoàn chỉ chiếm một tỷ lệ nhỏ trong các chấn thương vùng sinh dục. Ở nam giới và trẻ em trai, tinh hoàn treo bên ngoài cơ thể trong một túi da gọi là bìu. Do vị trí của chúng, nhiều loại tai nạn có thể gây ra chấn thương tinh hoàn.
Một cú đánh vào tinh hoàn có nguy cơ gây ra khoảng 85% các chấn thương tinh hoàn. Tai nạn khi chơi thể thao, trong sinh hoạt là nguyên nhân chấn thương tinh hoàn thường gặp:
- Bị thương khi chơi thể thao hoặc bị hành hung.
- Tai nạn khi tham gia giao thông.
- Tự bóp vào tinh hoàn (thường xảy ra ở người chuyển đổi giới tính hoặc bị tâm thần).
- Vết thương do động vật cắn, té ngã...
1. Các loại chấn thương tinh hoàn
Mức độ nghiêm trọng của chấn thương tinh hoàn phụ thuộc vào nhiều yếu tố.
Chấn thương tinh hoàn gây ra các vấn đề khác nhau do tinh hoàn được tạo thành từ các loại mô khác nhau. Bìu cũng chứa các cấu trúc khác gắn vào tinh hoàn. Chấn thương tinh hoàn bao gồm:
Chấn thương kín:
Vỡ tinh hoàn: Chấn thương có thể làm đứt hoặc rách lớp bảo vệ cứng bao quanh tinh hoàn và làm tổn thương tinh hoàn.
Dập tinh hoàn: Khi tai nạn làm tổn thương các mạch máu ở tinh hoàn gây ra đụng dập, gây sưng, chảy máu và bầm tím.
Xoắn tinh hoàn: Một ống gọi là thừng tinh chứa các mạch máu dẫn từ bụng đến tinh hoàn. Chấn thương bìu có thể khiến thừng tinh này bị xoắn, được gọi là xoắn. Xoắn cũng xảy ra tự phát, không có chấn thương.
Xuất huyết nội bìu (tụ máu dưới da): Tình trạng này xảy ra khi máu tích tụ dưới lớp vỏ bảo vệ xung quanh tinh hoàn.
Chấn thương hở:
Đây là loại chấn thương xảy ra khi da bìu bị rách và tinh hoàn bị tổn thương. Chấn thương hở thường do các vật sắc nhọn gây ra, chẳng hạn như dao, kéo hoặc mảnh vỡ thủy tinh.
Chấn thương do thâm nhập:
Là loại chấn thương xảy ra khi một vật thể lạ xâm nhập vào bìu và tinh hoàn. Chấn thương do thâm nhập thường do súng bắn hoặc các vật thể nhọn khác gây ra.
Chấn thương do ép:
Là loại chấn thương xảy ra khi tinh hoàn bị ép giữa hai bề mặt cứng. Chấn thương do ép thường xảy ra trong các tai nạn giao thông hoặc tai nạn lao động.
Chấn thương do nhiệt:
Là loại chấn thương xảy ra khi tinh hoàn tiếp xúc với nhiệt độ quá cao hoặc quá thấp. Chấn thương do nhiệt có thể gây ra bỏng hoặc tê cóng tinh hoàn.
Mức độ nghiêm trọng của chấn thương tinh hoàn phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm lực tác động, loại tổn thương và thời gian điều trị. Chấn thương tinh hoàn có nguy cơ gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, bao gồm vô sinh, teo tinh hoàn và nhiễm trùng. Do đó, điều quan trọng là phải đến bệnh viện ngay lập tức nếu bị chấn thương tinh hoàn.
2. Triệu chứng và chẩn đoán chấn thương tinh hoàn
Chấn thương tinh hoàn thường gây đau đáng kể ở bìu, đôi khi cũng gây đau ở bụng.
Các triệu chứng khác có thể bao gồm:
- Buồn nôn (đặc biệt phổ biến khi xoắn tinh hoàn);
- Bầm tím hoặc đổi màu bìu;
- Sưng bìu;
- Máu trong nước tiểu;
- Khó tiểu;
- Sốt.
Chấn thương nghiêm trọng có thể khiến nam giới mất tinh hoàn hoặc khiến tinh hoàn teo lại, thậm chí đe dọa khả năng sinh sản (khả năng sinh con). Đi khám tại cơ sở y tế ngay lập tức, điều này giúp nam giới giảm nguy cơ gặp phải những biến chứng này.
Điều trị y tế nhanh chóng, kịp thời cũng có thể giúp nam giới cảm thấy khỏe hơn và nhanh chóng trở lại các hoạt động thường ngày.
Bác sĩ sẽ tìm hiểu tiền sử bệnh án, nguyên nhân cũng như các thông tin khác về chấn thương tinh hoàn. Bác sĩ sẽ kiểm tra vùng bìu để tìm dấu hiệu sưng, bầm tím, hoặc vết thương hở; Sờ nắn tinh hoàn để đánh giá kích thước, độ cứng và vị trí; Kiểm tra phản xạ da bìu (phản xạ Cremaster) để đánh giá chức năng thần kinh.
Chụp siêu âm Doppler màu: Đây là phương pháp chẩn đoán hình ảnh quan trọng nhất để đánh giá chấn thương tinh hoàn, giúp xác định: Mức độ tổn thương tinh hoàn (vỡ, dập, xuất huyết); Lưu lượng máu đến tinh hoàn; Sự hiện diện của khối máu tụ hoặc tràn dịch và loại trừ xoắn tinh hoàn.
Chụp CT scan: Sử dụng khi có nghi ngờ tổn thương các cơ quan khác trong ổ bụng hoặc khi siêu âm không đủ rõ ràng.
Chụp MRI: Ít được sử dụng trong chẩn đoán chấn thương tinh hoàn nhưng có thể hữu ích trong một số trường hợp phức tạp. Thiết bị này tạo ra hình ảnh chi tiết về tinh hoàn và các cấu trúc khác bên trong bìu.
Phẫu thuật thăm dò: Trong một số trường hợp, bác sĩ phẫu thuật sẽ cần rạch (cắt) bìu để quan sát bên trong. Bác sĩ phẫu thuật có thể xem những cấu trúc nào bị tổn thương và nếu cần, sẽ điều trị chúng trong quá trình thực hiện.
3. Điều trị chấn thương tinh hoàn
Nam giới bị chấn thương tinh hoàn cần đến cơ sở y tế để được bác sĩ chuyên khoa thăm khám và điều trị.
Điều trị chấn thương tinh hoàn phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng và loại tổn thương. Các phương pháp điều trị thường được các bác sĩ áp dụng cho nam giới bị chấn thương tinh hoàn:
Điều trị bảo tồn (cho chấn thương nhẹ):
Nam giới cần nghỉ ngơi để hạn chế vận động mạnh, tránh các hoạt động thể thao, nên nằm nghỉ ngơi tại giường, kê cao bìu để giảm sưng. Có thể chườm lạnh bằng đá lạnh lên vùng bìu trong 15 - 20 phút, vài lần một ngày, trong vòng 2-3 ngày đầu nhưng tránh chườm đá trực tiếp lên da, nên bọc đá trong khăn mỏng. Sử dụng thuốc giảm đau không kê đơn như ibuprofen hoặc acetaminophen để giảm đau và sưng. Sử dụng băng nâng đỡ bìu hoặc quần lót chuyên dụng để giảm đau và hỗ trợ tinh hoàn.
Điều trị phẫu thuật (cho chấn thương nặng):
Khi nam giới bị vỡ tinh hoàn, cần được phẫu thuật cấp cứu để khâu lại tinh hoàn bị vỡ và loại bỏ máu tụ. Phẫu thuật sớm giúp bảo tồn tinh hoàn và giảm nguy cơ biến chứng.
Khi bị dập tinh hoàn, cần phẫu thuật để cắt bỏ phần tinh hoàn bị dập nát và khâu lại phần lành.
Khi bị xoắn tinh hoàn, phẫu thuật cấp cứu để tháo xoắn tinh hoàn và phục hồi lưu thông máu. Phẫu thuật sớm giúp bảo tồn tinh hoàn.
Nếu bị chấn thương hở cần phẫu thuật để làm sạch vết thương, khâu lại da bìu và sửa chữa tổn thương tinh hoàn.
Ngoài ra, bác sĩ cho sử dụng thuốc kháng sinh trong trường hợp có nguy cơ nhiễm trùng. Sau phẫu thuật, bệnh nhân cần được theo dõi để phát hiện sớm các biến chứng như nhiễm trùng, teo tinh hoàn hoặc vô sinh.
Chấn thương tinh hoàn là một tình trạng nghiêm trọng, cần được điều trị kịp thời để giảm thiểu nguy cơ biến chứng. Bệnh nhân không nên tự ý điều trị tại nhà mà cần đến cơ sở y tế để được bác sĩ chuyên khoa thăm khám và điều trị. Việc tuân thủ đúng theo hướng dẫn của bác sĩ là rất quan trọng để đảm bảo hiệu quả điều trị.
Xem thêm video đang được quan tâm:
Ung thư tinh hoàn: Tuyệt đối không chủ quan với các dấu hiệu này.
