Theo các nhà khoa học Thụy Điển, những chấn thương trong giai đoạn thơ ấu của trẻ có thể làm tăng nguy cơ khởi phát bệnh đái tháo đường týp 1. Các chuyên gia đã phỏng vân hơn 10.000 gia đình và khám phá ra rằng những đứa trẻ từng trải qua những sự cố “stress” dữ dội trong cuộc sống như cha mẹ ly dị, bệnh tật hoặc cái chết trong gia đình thì có gấp 3 lần nguy cơ bị bệnh đái tháo đường (ĐTĐ) týp 1. Mối liên hệ không chứng minh được chấn thương gây ra ĐTĐ nhưng nó làm tăng khả năng đến việc chăm sóc sức khỏe tâm thần hoặc giảm stress vốn đóng vai trò quan trọng trong phòng ngừa bệnh.
Theo tiến sĩ Johnny Ludvigsson, chuyên gia nhi khoa ở Đại học Linkoping (Thụy Điển) thì chúng ta biết rằng có những mối liên kết giữa não bộ và hệ thống miễn dịch, không bất ngờ khi chấn thương tâm lý có liên quan đến cân bằng miễn dịch và góp phần vào những phản ứng bất thường bao gồm phát triển ĐTĐ týp 1. ĐTĐ týp 1 là một bệnh tự miễn dịch, trong đó tuyến tụy dừng tạo ra insulin vốn là một hoóc-môn giúp các tế bào dùng chất đường tạo năng lượng. Khi hệ thống miễn dịch bị tấn công và phá hủy các tế bào sản xuất insulin trong tuyến tụy (tế bào bêta) thì bệnh ĐTĐ xảy ra. Hàng ngàn người trên thế giới được chẩn đoán ĐTĐ týp 1 mỗi năm, hàng triệu người mắc một bệnh tương tự là týp 2 vốn có liên quan đến béo phì, tuổi tác và không do sự phá hủy tế bào bêta. Ludvigsson và cộng sự đã đến tất cả gia đình phía đông nam Thụy Điển có con sinh từ tháng 10/1997 đến tháng 9/1999 để hoàn thiện bảng phỏng vấn. Những nhà nghiên cứu nhận ra những sự cố gây chấn thương nặng trong thời gian 14 năm đầu tiên của cuộc sống làm tăng nguy cơ ĐTĐ týp 1, thậm chí sau khi tính đến tiền sử gia đình gồm những yếu tố nguy cơ khác. Một số nghiên cứu trước đây đã tìm thấy ĐTĐ týp 2 dẫn đến stress nặng hay mãn tính.
Qua nghiên cứu, các chuyên gia khuyến cáo các bậc cha mẹ cần phải có những bước làm giảm stress ở trẻ và khuyến khích trẻ tham gia nhiều hoạt động thể dục thể thao cũng như ăn uống làm mạnh. Điều này có thể phòng chống bệnh ĐTĐ týp 1 và cũng có thể giảm cả nguy cơ ĐTĐ týp 2.
(Theo Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism, 4/2015)
Đặng Minh Trí
