Theo Hội Thiên văn và Vũ trụ học Việt Nam (VACA), một cặp vệ tinh của châu Âu đã tạo ra những hiện tượng nhật thực nhân tạo đầu tiên bằng cách bay theo đội hình chính xác và phức tạp.
Cơ quan Không gian châu Âu (ESA) vừa công bố các hình ảnh nhật thực tại Triển lãm Hàng không Paris. Được phóng vào cuối năm ngoái, cặp vệ tinh này đã tạo ra các hiện tượng nhật thực mô phỏng kể từ tháng Ba trong khi bay ở độ cao hàng chục nghìn kilomet tính từ bề mặt Trái Đất.
Bay cách nhau 150 mét (492 feet), một vệ tinh chặn ánh sáng từ Mặt Trời giống như Mặt Trăng trong một hiện tượng nhật thực toàn phần tự nhiên, trong khi vệ tinh còn lại hướng kính thiên văn của nó vào vành nhật hoa - lớp khí quyển ngoài cùng của Mặt Trời, tạo thành vầng sáng hình vương miện hoặc hào quang.
Nhật thực nhân tạo được thực hiện và chụp ảnh bởi cặp tàu Proba-3 của ESA.
Đây là một "điệu nhảy" phức tạp và kéo dài, đòi hỏi độ chính xác cực cao từ chiếc tàu không gian có dạng lập phương chưa tới 1,5 mét này. Độ chính xác trong việc bay của chúng phải đạt đến mức chỉ sai lệch trong phạm vi một milimet. Vị trí cực kỳ chính xác này được duy trì một cách tự động nhờ vào định vị GPS, hệ thống dò sao, laser và liên lạc vô tuyến.
Mô phỏng vị trí của cặp tàu. Tàu mang theo máy quang phổ nhật hoa phải nằm ở vị trí cực kỳ chính xác phía sau tàu mang tấm chắn để chụp được hình ảnh của nhật thực.
Được đặt tên là Proba-3, sứ mệnh trị giá 210 triệu USD này đã tạo ra 10 lần nhật thực nhân tạo thành công trong giai đoạn thử nghiệm hiện tại. Hiện tượng nhật thực dài nhất kéo dài năm giờ, theo Andrei Zhukov ở Đài quan sát Hoàng gia Bỉ - nhà khoa học chính phụ trách kính thiên văn quan sát vành nhật hoa từ quỹ đạo. Ông và nhóm của mình đang hướng tới mục tiêu đạt sáu giờ toàn phần cho mỗi lần nhật thực, khi các quan sát khoa học chính thức bắt đầu vào tháng Bảy.
Zhukov dự đoán trung bình hai lần nhật thực mỗi tuần sẽ được tạo ra, với tổng số gần 200 lần trong suốt nhiệm vụ kéo dài hai năm, mang lại hơn 1.000 giờ toàn phần. Đây sẽ là một kho tàng khoa học vì những hiện tượng nhật thực toàn phần tự nhiên chỉ kéo dài vài phút mỗi lần, khi Mặt Trăng thẳng hàng hoàn hảo giữa Trái Đất và Mặt Trời – trung bình chỉ xảy ra một lần mỗi 18 tháng.
Theo VACA, Mặt Trời vẫn còn là một điều bí ẩn đối với các nhà khoa học, đặc biệt là nhật hoa của nó, nơi có nhiệt độ cao hơn cả bề mặt Mặt Trời. Những vụ phun trào nhật hoa có thể phóng ra hàng tỷ tấn plasma và từ trường vào không gian. Các cơn bão từ có thể xảy ra, gây gián đoạn điện lưới và thông tin liên lạc, đồng thời làm bầu trời đêm rực sáng với cực quang tại những nơi ít ngờ tới.
Trong khi các vệ tinh trước đây - bao gồm Solar Orbiter và đài quan sát Soho của ESA và NASA - cũng đã tạo ra hiện tượng nhật thực mô phỏng, thì đĩa chắn Mặt Trời luôn nằm trên cùng một tàu không gian với kính thiên văn quan sát nhật hoa. Điều làm cho sứ mệnh này trở nên độc đáo, theo lời Zhukov, là vì đĩa chắn Mặt Trời và kính thiên văn được đặt trên hai vệ tinh khác nhau và do đó cách xa nhau.
Khoảng cách giữa hai vệ tinh này sẽ giúp các nhà khoa học quan sát rõ hơn phần nhật hoa gần rìa Mặt Trời nhất.
