Chăm sóc xương khớp cho người cao tuổi theo quan điểm của Đông y

Do vậy, cần có sự chăm sóc đầy đủ và đúng phương pháp để bảo vệ sức khoẻ xương khớp cho người cao tuổi.

Người cao tuổi từ 60 tuổi trở ra thường đứng trước nguy cơ mắc các bệnh lý về xương khớp, dễ thấy nhất là thoái hoá khớp. Thông thường, nữ giới gặp các bệnh lý này nhiều hơn nam giới. Nhưng đến độ tuổi ngoài 80 thì nam giới lại gặp các vấn đề về xương khớp nhiều hơn.

TTND. PGS. TS. Đậu Xuân Cảnh – Chủ tịch Hội Đông Y Việt Nam, Nguyên Giám đốc Học viện Y Dược học Cổ truyền Việt Nam.

Dưới đây là những hướng dẫn chăm sóc sức khoẻ xương khớp cho người cao tuổi được đưa ra bởi TTND. PGS. TS. Đậu Xuân Cảnh – Chủ tịch Hội Đông Y Việt Nam, nguyên Giám đốc Học viện Y Dược học Cổ truyền Việt Nam.

Nguyên nhân gây bệnh xương khớp

Các bệnh về xương khớp trong Đông y do phong – hàn – thấp, chủ về các bệnh khớp thuộc tạng thận, tạng tỳ, tạng phế, tạng can mà ra.

Thận là trụ cốt, trụ thuỷ. Tỳ là chủ về gân cơ, nhất là cơ nhục. Khi có tuổi, thận kém đi, hoặc tỳ kém đi, vận hoá không được, hoặc can kém đi làm cho cân cơ kém đi. Thận, can, tỳ, thuộc về những bộ phận, những cơ quan trong cơ thể sẽ bị giảm chức năng theo tuổi tác.

Người cao tuổi chức năng của các tạng này giảm đi. Đông y chữa bằng cách dùng thuốc bổ, nhằm bổ tỳ, bổ thận, bổ can, cũng như chữa các nguyên nhân: Chữa phong, chữa thấp, chữa hàn để chữa bệnh xương khớp.

Người cao tuổi dễ mắc các bệnh về xương khớp.

Tuỳ từng bệnh cụ thể mà các bác sĩ sẽ quyết định phác đồ điều trị cụ thể. Với người cao tuổi, từ 60-70 tuổi trở lên điều trị bệnh xương khớp bằng cách chữa nguyên nhân gây bệnh và kết hợp cùng thuốc bổ. Chẳng hạn, dùng thuốc bổ thận, thận khoẻ lên thì khớp sẽ khoẻ lên. Dùng thuốc bổ tỳ giúp tỳ khoẻ lên để cơ nhục khoẻ lên. Thuốc bổ can giúp can khoẻ, từ đó gân cơ cũng rắn chắc.

Các bài thuốc có thể kể đến như: Lục vị hoàn, bát vị hoàn bổ thận, bài thuốc quy tỳ giúp bổ tỳ, bài thuốc quy can giúp bổ can.

Chăm sóc xương khớp cho người cao tuổi bằng dược thiện

Trong Đông y, tỳ vị là cội nguồn của khí huyết, khí huyết là cội nguồn của sức khoẻ. Ăn uống có vai trò cung cấp khí huyết cho cơ thể. Ăn uống giúp bổ tỳ, bổ vị để sản sinh ra khí huyết nuôi dưỡng toàn bộ cơ thể.

Mỗi người cần khoảng 60 loại vi chất nhưng cơ thể chỉ tự sản xuất được khoảng hơn 40 loại, còn lại phải bổ sung từ bên ngoài vào. Dinh dưỡng phải đảm bảo cân bằng âm dương. Ví dụ: Gạo là trung bình giữa âm và dương, thịt làm tăng dương khí, cá cũng làm tăng dương khí nhưng ở mức thấp hơn thịt. Do đó, nên ăn cá nhiều hơn ăn thịt, rau quả làm cho âm khí mạnh lên.

Ăn uống với dinh dưỡng cân bằng, đảm bảo khí huyết thì cơ thể mới khoẻ mạnh. Người cao tuổi phải chú ý ăn những thức ăn để bổ tỳ, bổ thận, bổ can. Thận khoẻ thì cốt (xương) mới khoẻ. Tỳ khoẻ thì cơ nhục mới rắn chắc, can khoẻ thì các gân cơ mới mạnh mẽ.

Dinh dưỡng có vai trò quan trọng trong chăm sóc xương khớp cho người cao tuổi.

Từ quan điểm về các bệnh xương khớp, Đông y có rất nhiều món ăn và bài thuốc tốt cho hệ xương khớp. Cụ thể, món ăn bổ thận là món ăn tốt cho xương, món ăn bổ tỳ là món ăn tốt cho bắp cơ, bắp cơ rắn chắc, còn món ăn bổ can sẽ giúp mang đến.

Đông y hướng dẫn nhận diện thức ăn theo chức năng như sau: Thức ăn có màu đen thì bổ thận, thức ăn bổ tỳ thì thường là loại sấy vàng lên, còn bổ can thì thức ăn sẽ có màu hơi "chua" chút, thiên về màu xanh.

Cơ quan cơ - xương - khớp: Cốt (xương), gân cơ, đầu xương, sụn và dịch khớp (tân dịch) rất quan trọng. Tân dịch ở trong cơ thể, thuộc vào một loại chất ở khí huyết. Khí huyết đầy đủ thì dịch khớp mới đầy đủ, khí huyết kém thì chất bôi trơn cũng kém, và khô đi, dịch giảm đi. Điều này dẫn đến các vấn đề về nuôi dưỡng sụn trong khớp, hoặc thiếu dịch trong các tuỷ khớp xương.

Dinh dưỡng cũng góp phần quan trọng vấn đề chống lão hoá. Chế độ ăn uống cân bằng âm dương ngũ hành, cân bằng dưỡng chất góp phần bảo vệ và tăng cường sức khoẻ xương khớp cho người cao tuổi.

Dựa vào những nguyên nhân dẫn đến các vấn đề về xương khớp, người cao tuổi cần có những kiêng kị trong ăn uống.

Theo đó, phong – hàn – thấp là những yếu tố gây các vấn đề về xương khớp, do vậy, cần phải kiêng những thực phẩm làm cho phong nổi lên dễ khiến bệnh tái phát hoặc trở nặng (ví dụ như thịt gà), hạn chế những thực phẩm về thấp: Ếch, trạch, lươn.

Người cao tuổi nên kết hợp tập luyện những bài tập nhẹ nhàng, phù hợp.

Ngoài ra, những người bệnh khớp ít dùng và nên tránh thực phẩm mang tính hàn vì nguyên nhân gây hàn là nguyên nhân gây bệnh. Chẳng hạn, với thức ăn thì phải ăn nóng, không được ăn nguội, vì theo Đông y, ăn nguội làm tỳ hư đi, dễ sinh thấp khớp.

Bên cạnh dinh dưỡng và thuốc bổ, người cao tuổi nên kết hợp tập luyện những bài tập nhẹ nhàng, phù hợp. Trên tất cả, nguyên tắc luôn phải tuân thủ, đó là nguyên tắc cân bằng: cân bằng dinh dưỡng, cân bằng trong dùng thuốc, và cân bằng tập luyện.

Mời quý vị theo dõi video đang được quan tâm: