Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến viêm mũi họng cấp trong đó phải kể đến yếu tố nguy cơ như thay đổi thời tiết đột ngột, thời tiết chuyển lạnh, mưa ẩm, khói xe, khói thuốc lá, lào, than, bụi bẩn, …dễ bị mắc bệnh. Ngoài ra tình trạng viêm mũi cấp do virut (cúm, sởi, Adenovirus...), vi khuẩn (phế cầu, tụ cầu, liên cầu, Hemophillus influenzae...). Nguy hiểm hơn cả là liên cầu khuẩn nhóm A (S.pyogenes) gây nên biến chứng như viêm khớp cấp (thấp tim tiến triển), viêm vi cầu thận cấp là những bệnh khá nguy hiểm hoặc viêm họng cấp do nấm (Candida).
Diễn biến của bệnh
Khi mắc các biểu hiện đầu tiên bệnh nhân sổ mũi, hắt hơi, nhức đầu, mỏi tay chân. Kèm theo các biểu hiện sốt hoặc cao có thể lên đến 39 – 40oC. Bệnh nhân cảm giác ớn lạnh, nuốt đau, người đau mỏi, ăn ngủ kém. Khi mũi bị viêm sẽ sinh ra dịch chảy xuống họng khiến họng rất dễ bị viêm họng.
Nếu viêm họng do virut thì có các biểu hiện như: chảy mũi, ho, tiêu chảy, ban dạng virut, viêm kết mạc. Nếu người bệnh có ít nhất một trong các dấu hiệu sau thì cần nghĩ đến viêm họng do liên cầu khuẩn tan huyết nhóm A: họng đỏ, amidan sưng, có chất xuất tiết trắng và sưng đau hạch cổ, sốt trên 38,5 độ C…Đây là một chứng bệnh nguy hiểm vì nguy cơ gây biến chứng nặng nề. Trường hợp này cần được điều trị đúng và đủ liệu kháng sinh để dự phòng các biến chứng thấp khớp cấp có thể ảnh hưởng đến tim sau này rất khó chữa. Vì vậy, khi có biểu hiện viêm họng, cần đến các cơ sở y tế để được khám và chẩn đoán chính xác bệnh.
Về điều trị
Bệnh viêm mũi họng cấp khi thời tiết chuyển mùa thường diễn ra trong vòng 3 - 4 ngày, nếu sức đề kháng tốt bệnh sẽ lui dần, các triệu chứng trên sẽ mất đi rất nhanh. Nhưng đối với trẻ em, người cao tuổi khi sức đề kháng yếu thì bệnh diễn biến phức tạp hơn, nặng hơn và có thể gây biến chứng như viêm tai, viêm mũi, phế quản phế viêm và trở thành viêm mũi họng mạn tính; hoặc thấp tim tiến triển, viêm cầu thận cấp nếu tác nhân gây bệnh là vi khuẩn liên cầu nhóm A (S.pyogenes).
Trên thực tế, viêm mũi họng cấp là bệnh thường gặp ở cả người lớn và trẻ nhỏ. Nguyên nhân gây bệnh chủ yếu là virut, thuốc kháng sinh không có tác dụng do đó, người bệnh cần tuân thủ chỉ định của bác sĩ không tự ý dùng kháng sinh.
Việc điều trị bệnh ở đây chủ yếu là điều trị triệu chứng. Dùng thuốc hạ sốt như paracetamol khi sốt cao từ 38,5 độ trở lên, nghỉ ngơi, uống nhiều nước. Dùng các thuốc tây y hoặc đông y nếu ho nhiều. Có thể dùng mật ong, hoa hồng hấp đường, gừng, chanh cho trẻ uống để chữa ho.
Chế độ chăm sóc, nghỉ ngơi
Đối với bệnh nhân nhức mỏi cần nghỉ ngơi, nếu sốt cần bù nước và chất điện giải bằng cách uống dung dịch oresol (ORS) theo đúng khuyến của của bác sĩ hoặc ghi trên bao bì. Ngoài ra, khi viêm họng cấp bệnh nhân cần ăn tăng cường các chất dinh dưỡng, thức ăn nên dùng loại mềm, nhuyễn, dễ nuốt, ăn thêm rau, trái cây.
Cần phải giữ ấm cơ thể, nhất là cổ, ngực, gan bàn chân. Nên tắm bằng nước ấm trong phòng kín gió, tắm xong phải lau người thật khô rồi mặc quần áo sạch. Cần vệ sinh họng, miệng như đánh răng sau khi ăn, trước và sau khi ngủ dậy. Nên súc họng bằng nước muối nhạt hằng ngày. Tránh quạt máy, máy lạnh, bụi khói, nước đá, thức khuya. Đối với người lớn cần tập thể dục nhẹ nhàng. Không tự ý nhỏ mũi bằng các thuốc co mạch kéo dài nhất là đối với trẻ em.