Vậy cần chăm sóc và bảo vệ sức khỏe như thế nào để hạn chế các căn bệnh đặc trưng thường xuất hiện ở thời điểm này?
Giai đoạn tuổi tiền mãn kinh
Giai đoạn TMK kéo dài 2-5 năm trước khi kinh nguyệt dừng hẳn. Tuổi mãn kinh trung bình từ khoảng 45-52 (thời điểm mãn kinh chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố như di truyền, chủng tộc, điều kiện kinh tế xã hội, thói quen ăn uống, sang chấn tâm lý...). Tuổi mãn kinh của phụ nữ Việt Nam là 48, tuy nhiên cũng có thể sớm hoặc muộn hơn.
Nguyên nhân
Ở giai đoạn TMK, buồng trứng dần suy yếu, nồng độ hormon nữ trong cơ thể giảm nhẹ, gây nên tình trạng rối loạn kinh nguyệt. Do nồng độ các nội tiết tố trồi sụt không ổn định, vì vậy có thể gây ra những cơn bốc hỏa và biến đổi chu kỳ kinh nguyệt. Những rối loạn ở giai đoạn này còn được gọi là rối loạn TMK. Đây là quá trình sinh lý bình thường dẫn đến mãn kinh. Ở tuổi này, cơ thể người phụ nữ thay đổi mạnh mẽ cả về hình dáng lẫn tinh thần. Biểu hiện đặc biệt ở chị em là các cơn bốc hỏa, rối loạn kinh nguyệt, giảm khả năng sinh sản, dễ mắc các bệnh u vú, lạc nội mạc tử cung, tim mạch, Alzheimer... Vì vậy, trong giai đoạn này, việc chăm sóc sức khỏe, điều chỉnh chế độ dinh dưỡng bằng các thực phẩm từ đạm thực vật, tăng cường rau xanh, trái cây, giảm muối trong bữa ăn, đi khám bệnh định kỳ... là việc làm cần thiết. Bên cạnh đó, chị em cần tăng cường tập luyện thể dục thể thao hàng ngày, tham gia các hoạt động xã hội, các trò chơi trí tuệ để tăng cường trí não, duy trì sự tinh tế, minh mẫn...
Phụ nữ tuổi mãn kinh cần tăng cường tập luyện thể thao hàng ngày.
Các biểu hiện của tiền mãn kinh
Khi TMK có nhiều biểu hiện khác nhau, tùy thuộc cơ địa của từng người và các biểu hiện thường xen kẽ nhau. Thông thường, khi ở giai đoạn này, chị em thường bị rối loạn kinh nguyệt: có thể dừng đột ngột, có thể ngắn, thưa, rong kinh, rong huyết... Giảm khả năng sinh sản ở lứa tuổi TMK là điều dễ nhận thấy, khi đó, phụ nữ sẽ khó có thai hơn bình thường, tuy nhiên, vẫn có thể có thai trong vòng 1 năm sau khi hoàn toàn ngưng kinh. Rối loạn vận mạch cũng xảy ra các cơn bừng bốc hỏa, vã mồ hôi từng cơn, rối loạn nhịp tim... (xảy ra trước và sau mãn kinh).
Ngoài ra, các biểu hiện khác như: rối loạn tâm lý, thay đổi tinh thần theo hướng trầm cảm, tăng kích thích, gây gổ, tăng nhạy cảm tinh thần và dễ bị tổn thương kèm theo tính khí thất thường. Bốc hỏa, căng thẳng, vã mồ hôi, rối loạn kinh nguyệt... là biểu hiện của TMK.
Hiện tượng loãng xương cũng xảy ra, xương trở nên xốp, mỏng và giòn nên rất dễ gãy... Bệnh tim mạch cũng xuất hiện do buồng trứng suy giảm, thiếu hụt nội tiết, vì vậy, sau mãn kinh, phụ nữ có nguy cơ tim mạch độc lập.
Các loại ung thư sinh dục nữ: ung thư cổ tử cung, ung thư buồng trứng, ung thư vú thường xuất hiện vào giai đoạn mãn kinh. Bệnh Alzheimer là quá trình thoái hóa tế bào thần kinh, làm giảm chức năng não bộ.
Cần làm gì ở giai đoạn này?
Để bước qua giai đoạn TMK dễ dàng, cần có chế độ dinh dưỡng đúng. Chế độ ăn giảm chất béo, đặc biệt là chất béo có nguồn gốc từ động vật vì nguy cơ xơ vữa thành mạch, bệnh lý mạch vành. Giữ thể trọng phù hợp với chiều cao, không để quá béo dẫn đến nguy cơ ung thư vú và ung thư nội mạc tử cung.
Bổ sung nhiều rau xanh và trái cây tươi trong thực đơn hàng ngày. Các vitamin có trong rau và trái cây giúp da dẻ tươi sáng, mịn màng và giúp chuyển hóa tốt hơn.
Phụ nữ tuổi mãn kinh cần tập luyện thể thao, tăng cường rau xanh, hoa quả... Bổ sung thảo dược thiên nhiên giúp hệ thần kinh, nội tiết duy trì tốt hoạt động. Đảm bảo chế độ ăn giảm muối để tránh những bệnh lý như tăng huyết áp, tim mạch, loãng xương. Không hút thuốc, uống rượu, cà phê đậm đặc...
Ngoài ra, phụ nữ cần có một chế độ luyện tập đều đặn để nâng cao sức khỏe (yoga, đi bộ, đánh cầu lông, khiêu vũ...). Tham gia các hoạt động xã hội (làm công tác xã, phường, chi hội phụ nữ...). Tham gia các trò chơi mang tính tăng cường trí não (xếp hình, đuổi hình bắt chữ, ô số...).