Chế độ ăn uống và lối sống của bạn có thể ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe đường ruột của bạn. Dưới đây là những biểu hiện của một hệ tiêu hóa không khỏe mạnh và bạn cần thay đổi lối sống, thói quen ăn uống để giúp hệ tiêu hóa hoạt động hiệu quả, cải thiện sức khỏe tiêu hóa và sức khỏe tổng thể.
Chế độ ăn uống và lối sống có thể ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe đường ruột.
1. Dấu hiệu của một hệ tiêu hóa không khỏe mạnh
Khi bạn có một hoặc nhiều trong số các biểu hiện dưới đây, có thể đó là những dấu hiệu cảnh báo của hệ tiêu hóa không khỏe mạnh:
Tăng cân hoặc giảm cân bất thường: Tăng hoặc giảm cân không chủ ý là một trong những dấu hiệu phổ biến nhất của đường ruột không khỏe mạnh. Khi đường ruột của bạn không hoạt động bình thường, nó có thể cản trở khả năng điều chỉnh lượng đường trong máu của cơ thể cũng như gây ra rối loạn hấp thu các chất khác qua con đường ăn uống.
Thường xuyên căng thẳng: Rối loạn hấp thu tại đường ruột có thể ảnh hưởng đến sự cân bằng nội tiết tố và góp phần gây ra căng thẳng, lo lắng và nhiều rối loạn tâm sinh lý khác.
Kích ứng da: Các vấn đề về da như eczema, bệnh rosacea (chứng đỏ mặt, ửng đỏ da), bệnh vẩy nến và mụn trứng cá có liên quan đến hệ tiêu hóa không hoạt động tốt.
Đầy hơi: Mặc dù khí là một phần bình thường của quá trình lên men và tiêu hóa trong cơ thể, nhưng tiêu hóa không đúng cách và các chủng vi khuẩn xấu có thể dẫn đến quá nhiều khí. Khí bị mắc kẹt trong ruột có thể gây ra chứng đầy hơi khó chịu hoặc đau đớn và ợ chua.
Tiêu chảy: Đường ruột không khỏe mạnh có thể gây ra tiêu chảy, tiêu chảy nhiều sẽ dẫn đến các thương tổn thêm cho hệ niêm mạc ruột đồng thời làm suy yếu các loại vi khuẩn tốt có ích tại đại tràng.
Táo bón: Những người bị táo bón thường có mức độ vi khuẩn đường ruột thấp hơn, ảnh hưởng xấu đến quá trình tiêu hóa thức ăn.
Các vấn đề về giấc ngủ: Đường ruột không khỏe mạnh có thể dẫn đến ngủ không ngon hoặc mất ngủ. Khi các vấn đề về giấc ngủ bắt đầu gia tăng và kéo dài trong một thời gian, tình trạng mệt mỏi mạn tính, tăng huyết áp và các vấn đề sức khỏe khác có thể hình thành khiến mọi thứ có thể phức tạp hơn nữa.
Bổ sung probiotic có thể góp phần vào sự phát triển của vi khuẩn có lợi cho đường ruột.
2. Phục hồi sức khỏe tiêu hóa như thế nào?
Hệ thống tiêu hóa của bạn phân hủy thức ăn thành các chất dinh dưỡng cung cấp cho cơ thể bạn để hoạt động bình thường. Khi nói đến một đường ruột khỏe mạnh, vi khuẩn đóng một vai trò rất lớn. Mức độ cân bằng của vi khuẩn lành mạnh tạo ra hệ vi khuẩn đường ruột bình thường và hỗ trợ toàn bộ hệ tiêu hóa, tổng hợp vitamin K, đồng thời thúc đẩy lưu lượng máu và các chức năng thần kinh ruột.
Thay đổi chế độ ăn uống và lối sống là phương cách hiệu quả để cải thiện sức khỏe đường ruột. Kiên trì thực hiện 8 cách dưới đây sẽ giúp bạn đẩy lùi tình trạng ốm yếu của hệ tiêu hóa:
Tiêu thụ thực phẩm giàu chất xơ: Chất xơ là chất dinh dưỡng có nguồn gốc thực vật giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh chuyển hóa bằng cách kích thích sự phát triển và đa dạng của vi khuẩn tốt trong đường ruột. Chuyên gia dinh dưỡng tư vấn một ngày nên ăn ít nhất 400gam rau, quả để bổ sung chất xơ cho cơ thể và có tác dụng phòng chống một số bệnh mạn tính liên quan đến dinh dưỡng như tim mạch, ung thư dạ dày, ung thư đại trực tràng. Khoai lang, rau bina, củ cải đường, cà rốt và thì là chứa nhiều chất xơ tự nhiên có lợi cho đường ruột.
Bổ sung thực phẩm có chứa probiotic : Bổ sung probiotic (men vi sinh) có thể góp phần vào sự phát triển của vi khuẩn có lợi cho đường ruột và phục hồi sức khỏe đường ruột. Probiotic là các vi sinh vật đóng vai trò quan trọng trong việc cân bằng hệ vi sinh đường ruột, điều chỉnh chức năng đường ruột và tiêu hóa... Các thực phẩm như sữa chua vinamilk, đồ uống từ sữa chua, sữa lên men và chưa lên men, đậu tương lên men và một số nước hoa quả, đồ uống đậu nành có chứa probiotic.
Tập thể dục thường xuyên: Tập thể dục thường xuyên kết hợp với một chế độ ăn uống lành mạnh dẫn đến việc sản xuất các vi khuẩn tốt giúp sản xuất một loại axit béo gọi là butyrate.
Ngủ đủ giấc: Thiếu ngủ và căng thẳng có thể ảnh hưởng tiêu cực đến vi khuẩn đường ruột và sức khỏe tổng thể của đường ruột. Ngủ đủ 7-8 tiếng là điều cần thiết để có một hệ tiêu hóa khỏe mạnh.
Hạn chế ăn nhiều các sản phẩm từ động vật: Thịt đỏ, các sản phẩm từ sữa nhiều chất béo và thực phẩm chiên rán làm giảm sự phát triển của hệ vi khuẩn có lợi và tăng cường sự phát triển của vi khuẩn có hại tại ruột, dẫn đến phát sinh các bệnh mạn tính.
Không ăn quá nhiều gia vị chua, cay, mặn, ngọt vì có thể làm trầm trọng thêm tình trạng rối loạn tiêu hóa.
Không hoặc uống rất hạn chế bia, rượu: Các loại đồ uống này nếu uống nhiều không chỉ có nguy cơ gây rối loạn hành vi mà còn có thể gây kích ứng đường tiêu hóa, làm tình trạng tiêu chảy trầm trọng hơn và tiêu diệt vi khuẩn hữu ích trong ruột.
Tránh dùng kháng sinh khi không cần thiết: Mặc dù thường phải dùng kháng sinh để chống lại nhiễm trùng do vi khuẩn, nhưng nếu lạm dụng quá mức có thể làm hỏng hệ vi sinh vật đường ruột cũng như dẫn đến tình trạng kháng kháng sinh.
Hệ tiêu hóa khỏe mạnh cũng đồng nghĩa với cơ thể khỏe mạnh.
3. Lời khuyên của chuyên gia
Theo PGS. TS Vũ Đức Định, chuyên khoa Hồi sức cấp cứu, nguyên giảng viên bộ môn Nội tiêu hóa tại Học viện Quân y: Hệ tiêu hóa khỏe mạnh là cơ sở để xây dựng và củng cố hệ miễn dịch, vì vậy việc chú trọng chăm sóc sức khỏe hệ tiêu hóa rất quan trọng với mọi người, mọi lứa tuổi. Đối với trẻ nhỏ, cha mẹ và người chăm sóc cần chú ý bổ sung dinh dưỡng cân bằng, đầy đủ các nhóm chất, phù hợp với cân nặng và lứa tuổi. Không ép trẻ ăn quá nhiều chất khiến hệ tiêu hóa sẽ phải làm việc quá sức và làm trẻ dễ thừa cân, béo phì.
Đối với người trưởng thành, luôn chủ động chăm sóc sức khỏe trong đó có hệ tiêu hóa của mình, thực hiện chế độ dinh dưỡng lành mạnh, lối sống tích cực vận động và khi phát hiện bất cứ dấu hiệu khác lạ nào trong tiêu hóa nên đi khám sớm để được chẩn đoán, điều trị nếu phát hiện bệnh lý.
