Những dịch vụ thiết yếu mà hộ sinh tuyến xã cung cấp năm 2025
Năm 2025 đánh dấu một bước ngoặt lớn trong chính sách y tế quốc gia khi Bộ Y tế đồng loạt ban hành các hướng dẫn chuyên môn và quy định nghề nghiệp nhằm chuẩn hóa và nâng cao chất lượng dịch vụ chăm sóc sức khỏe bà mẹ, trẻ sơ sinh (CSSKBMTE). Trọng tâm là củng cố vai trò của hộ sinh tuyến xã, những "người gác cổng" âm thầm tại cơ sở y tế gần dân nhất, đặc biệt tại các vùng dân tộc thiểu số, miền núi và vùng sâu vùng xa.
Ngày 14/7/2025, Bộ Y tế ban hành Quyết định 2323/QĐ-BYT, chính thức cập nhật "Hướng dẫn quốc gia về các dịch vụ chăm sóc và điều trị trẻ sơ sinh". Tài liệu này thay thế toàn bộ hướng dẫn cũ năm 2016, mở rộng đáng kể nội dung về: chăm sóc trẻ non tháng, nhẹ cân; xử trí vàng da, nhiễm trùng sơ sinh; sàng lọc sơ sinh và hướng dẫn lồng ghép với các chương trình tiêm chủng, nuôi con bằng sữa mẹ. Quan trọng hơn, các quy trình kỹ thuật được thiết kế phù hợp năng lực và điều kiện của tuyến xã, trạm y tế thôn bản, nơi hộ sinh là nhân lực y tế chính.
Đi đôi với hướng dẫn chuyên môn, Thông tư 02/2025/TT-BYT (có hiệu lực từ 1/3/2025) là văn bản mang tính nền tảng khi quy định mã số và tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp hộ sinh theo các hạng (III, IV). Theo đó, hộ sinh hạng IV (trình độ trung cấp) và hạng III (cao đẳng trở lên) sẽ được phân quyền thực hiện các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản thiết yếu như: Khám thai định kỳ, phát hiện nguy cơ cao; đỡ đẻ thường, xử trí tai biến ban đầu; chăm sóc hậu sản, theo dõi sản dịch; chăm sóc sơ sinh ngay sau sinh; tư vấn kế hoạch hóa gia đình, tiêm chủng mở rộng...
Tỷ lệ hộ sinh thôn bản được đào tạo chuẩn hóa và bồi dưỡng liên tục ngày càng tăng.
Điều đáng chú ý là việc nâng hạng nghề nghiệp giờ đây không chỉ là hình thức mà gắn liền với năng lực chuyên môn thực hành, khả năng ứng dụng công nghệ và tham gia truyền thông y tế cộng đồng.
Một điểm sáng trong hệ thống chính sách là Quyết định 940/QĐ-BYT ban hành ngày 20/3/2025, cho phép triển khai mô hình "Góc truyền thông sức khỏe sinh sản vị thành niên, bà mẹ và trẻ em" tại các trường phổ thông dân tộc nội trú. Dưới sự phối hợp của ngành giáo dục và y tế, các góc truyền thông được xây dựng với tủ sách, mô hình trực quan, phim ảnh và tài liệu về: phòng tránh thai sớm, chăm sóc chu kỳ kinh nguyệt; phát hiện nguy cơ mang thai ngoài ý muốn; vệ sinh cá nhân, chăm sóc sức khỏe tuổi dậy thì.
Hộ sinh tuyến xã được khuyến khích tham gia với vai trò là cán bộ giáo dục sức khỏe cộng đồng, hướng dẫn trực tiếp học sinh nữ, đây là một bước tiến mang tính chiến lược để giảm thiểu tình trạng mang thai vị thành niên và nâng cao hiểu biết SKSS ngay từ trong trường học.
Tại Hội nghị tổng kết công tác của Vụ Sức khỏe Bà mẹ – Trẻ em cuối năm 2024, năm 2025 được xác định là năm ưu tiên ứng dụng công nghệ thông tin và phân cấp mạnh mẽ cho tuyến xã trong lĩnh vực CSSKBMTE. Các nội dung trọng tâm bao gồm: Đưa các phần mềm theo dõi thai kỳ và chăm sóc hậu sản vào hệ thống trạm y tế; mở rộng chương trình sàng lọc trước sinh, sơ sinh xuống đến tuyến huyện; tăng tỷ lệ hộ sinh thôn bản được đào tạo chuẩn hóa và bồi dưỡng liên tục; xây dựng mạng lưới "chăm sóc theo hộ gia đình" với vai trò dẫn dắt của hộ sinh; tích hợp CSSKBMTE vào các chương trình Mục tiêu Quốc gia về dân số và phát triển.
Các văn bản nêu trên cho thấy sự thay đổi tư duy rõ rệt: hộ sinh không còn là người làm nhiệm vụ kỹ thuật đơn lẻ, mà là trụ cột của chăm sóc sức khỏe cộng đồng, là người bạn đồng hành của phụ nữ từ thai kỳ đến sinh nở và chăm sóc trẻ nhỏ.
Tại các xã miền núi như ở Cao Bằng, Điện Biên, Sơn La... nơi giao thông cách trở, điều kiện sống khó khăn, hộ sinh là người duy nhất có thể tiếp cận sản phụ kịp thời, phát hiện tai biến, hỗ trợ sinh an toàn và kết nối sản phụ với hệ thống y tế cấp trên khi cần thiết. Việc chuẩn hóa tay nghề, tăng cường truyền thông, mở rộng dịch vụ theo hướng tiếp cận toàn diện và ứng dụng CNTT đã trao quyền và niềm tin cho lực lượng hộ sinh cơ sở.
Năm 2025, cùng với hệ thống chính sách và hướng dẫn chuyên môn được chuẩn hóa, hộ sinh tuyến xã đang từng bước được nâng tầm cả về năng lực kỹ thuật, vai trò cộng đồng và uy tín nghề nghiệp. Đây không chỉ là sự đầu tư vào lực lượng y tế tuyến đầu, mà còn là cam kết dài hạn cho một nền y tế công bằng, bao trùm và nhân văn nơi mọi phụ nữ, mọi đứa trẻ, dù ở nơi xa nhất, đều có cơ hội sinh ra và lớn lên khỏe mạnh.
Hộ sinh tuyến xã đang từng bước được nâng tầm cả về năng lực kỹ thuật, vai trò cộng đồng và uy tín nghề nghiệp.
BHYT năm 2025: Nhiều chính sách mới giúp người dân tiếp cận y tế dễ dàng hơn
Nghị định 188/2025/NĐ-CP của Chính phủ (có hiệu lực từ 15/8/2025) đánh dấu bước tiến mới trong cải cách hệ thống bảo hiểm y tế (BHYT), với 12 điểm đổi mới quan trọng, tập trung vào mở rộng độ bao phủ, hỗ trợ nhóm yếu thế và thúc đẩy chuyển đổi số.
1. Tăng hỗ trợ tài chính cho các đối tượng yếu thế
Học sinh, sinh viên được nâng mức hỗ trợ đóng BHYT từ 30% lên 50%.
Nhân viên y tế thôn bản và nạn nhân mua bán người được hỗ trợ tối thiểu 50% mức đóng BHYT trong thời gian quy định.
Bổ sung quy định một số trường hợp không bị coi là trốn đóng BHYT nếu bị ảnh hưởng bởi thiên tai, dịch bệnh, tình huống khẩn cấp…
2. Đa dạng hình thức cấp thẻ BHYT
Người dân có thể đăng ký nhận thẻ BHYT bản giấy hoặc điện tử qua: Cổng Dịch vụ công quốc gia; ứng dụng BHXH (VssID); dịch vụ bưu chính công ích hoặc trực tiếp tại cơ quan BHXH. Điều này giúp tiết kiệm thời gian, chi phí đi lại và tạo điều kiện thuận lợi hơn cho người dân, nhất là ở vùng sâu, vùng xa.
3. Mở rộng quyền lợi, thanh toán linh hoạt
Bổ sung hình thức thanh toán trực tiếp cho người tham gia BHYT trong một số trường hợp. Điều chỉnh tỷ lệ chi phí khám, chữa bệnh, chi dự phòng và tổ chức hoạt động BHYT nhằm đảm bảo cân đối quỹ và tăng tính linh hoạt.
Bổ sung quy định về hợp đồng khám chữa bệnh BHYT, đảm bảo quyền lợi cho cả cơ sở y tế cũ và mới trong giai đoạn chuyển đổi chính quyền địa phương 2 cấp.
4. Thúc đẩy chuyển đổi số trong BHYT
Cơ quan BHXH, y tế các cấp có trách nhiệm ứng dụng công nghệ, số hóa quy trình, liên thông dữ liệu phục vụ thanh toán, cấp thẻ và giám sát dịch vụ BHYT.
Tăng cường quản trị số, đảm bảo minh bạch, giảm gánh nặng thủ tục cho người dân, đặc biệt nhóm yếu thế.
5. Đảm bảo tính liên tục trong giai đoạn chuyển đổi
Trong thời gian các địa phương tổ chức lại bộ máy chính quyền, các thẻ BHYT, mã số, giấy phép khám chữa bệnh và hợp đồng hiện tại vẫn có hiệu lực đến hết 31/12/2025, đảm bảo quyền lợi và thanh toán BHYT không bị gián đoạn.
Theo Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn, Nghị định 188 thể hiện rõ định hướng cải cách, số hóa và hiện đại hóa chính sách BHYT theo Nghị quyết 66-NQ/TW và 57-NQ/TW. Đây là bước tiến thiết thực trong việc hoàn thiện hệ thống BHYT toàn diện, công bằng và phù hợp với thực tiễn, giúp người dân – nhất là học sinh, người yếu thế, vùng sâu vùng xa – dễ dàng tiếp cận dịch vụ y tế hơn bao giờ hết.
