Tai biến mạch máu não thường để lại nhiều di chứng như: liệt nửa người, thất ngôn, rối loạn tâm thần... Khi ra viện, bệnh nhân chưa thể phục hồi được các chức năng nên gặp rất nhiều khó khăn trong sinh hoạt. Vì vậy việc chăm sóc và điều trị tại nhà theo chế độ phù hợp sẽ giúp người bệnh nhanh chóng phục hồi.
Về chế độ ăn
Thức ăn của người bệnh cần phải được chế biến phù hợp, có thể cắt nhỏ, băm nhuyễn, ninh nhừ để người bệnh dễ ăn và dễ hấp thụ. Thành phần dinh dưỡng cần được cân đối và đáp ứng đủ dinh dưỡng từ thực phẩm. Kiêng sử dụng các chất béo và chất kích thích (rượu, bia, chè đặc, cà phê); hạn chế dùng muối.
 |
Với bệnh nhân có thể tự ăn được, áp dụng chế độ dinh dưỡng như bình thường, nếu ăn ít nên tăng thêm bữa trong ngày. Thức ăn phải cân đối và đáp ứng đủ các chất cần thiết như chất đạm từ thịt, cá, trứng, đậu hũ…; chất bột đường từ gạo, mì, bánh mì…; chất béo từ dầu mỡ…; rau củ quả và trái cây.
Đối với người bệnh phải nằm tại giường hoặc đi lại hạn chế nên nhu cầu năng lượng sẽ thấp hơn so với người bình thường. (năng lượng cần trong ngày là: 25-30kcal/kg cân nặng/ngày). Thành phần dinh dưỡng trong ngày phải đa dạng, được phân chia thành nhiều bữa.
Đối với người bệnh không ăn được do liệt cơ hầu họng, phải nuôi ăn qua ống xông cần chú ý: Thức ăn lỏng được xay nhuyễn hoặc pha chế sẵn từ các loại bột. Bước tiến hành như sau: Kiểm tra vị trí của ống thông, cố định ống thông. Sau đó nối túi đựng thức ăn lỏng với ống thông; điều chỉnh sao cho phù hợp tránh để bệnh nhân bị sặc. Thời gian mỗi lần cho ăn: 3 - 6 giờ. Sau mỗi lần cho ăn, bơm nước sôi để nguội hoặc nước vô khuẩn rửa ống thông.
Nếu người bệnh có chế độ ăn hợp lý thì da hồng hào, không viêm loét, niêm mạc không bị lở loét.
Về sinh hoạt.
Với trường hợp nhẹ hơn, tùy mức độ di chứng liệt, cần đề ra một kế hoạch cụ thể cho bệnh nhân tập luyện hằng ngày. Cố gắng để cho người bệnh tự có các động tác sinh hoạt ở mức tối đa, người thân chỉ hỗ trợ hoặc giúp đỡ khi người bệnh không thể tự làm được. Quá trình tập luyện đòi hỏi sự kiên trì của cả người bệnh và người hướng dẫn. Nên duy trì việc này cả khi các di chứng đã được phục hồi.
 Sau TBMMN cần kiên trì tập luyện. Ảnh: H.Hà |
Với trường hợp bệnh nặng, người bệnh không tự vận động được, người thân cần giúp người bệnh thay đổi tư thế ít nhất là 3 giờ một lần để tránh loét. Mỗi lần lật người, xoa phấn rôm vào lưng, mông và các vị trí bị tì đè khác. Nếu cho bệnh nhân ăn, hoặc uống nước nên kê gối sau lưng để giữ họ ở tư thế nửa nằm, nửa ngồi.
Ngoài ra, người bệnh cần tuân thủ sự chỉ định bác sĩ. Nhớ uống thuốc theo đơn, uống đúng giờ, đúng liều lượng, không tự ý thay đổi thuốc… Nếu có những bất thường cần chuyển ngay bệnh nhân đến cơ sở y tế.
BS. Nguyễn Thùy Hương