Vitamin A là vi chất thiết yếu đối với sự phát triển toàn diện của trẻ nhỏ. Không chỉ giúp đôi mắt sáng khỏe và phòng ngừa các bệnh về thị giác, loại vitamin này còn tham gia trực tiếp vào quá trình phát triển hệ xương, giúp trẻ lớn nhanh và tăng trưởng chiều cao.
Vitamin A còn đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ lớp niêm mạc đường hô hấp và tiêu hóa, từ đó tăng cường hệ miễn dịch giúp trẻ ít bị ốm vặt và có đủ sức đề kháng để chống lại các bệnh nhiễm trùng nguy hiểm như sởi, viêm phổi hay tiêu chảy.
Theo PGS.TS.BS. Nguyễn Thị Lâm - nguyên Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia, vitamin A là loại tan trong dầu, có tác dụng bảo vệ mắt, chống quáng gà và các bệnh khô mắt, đảm bảo sự phát triển bình thường của bộ xương, răng, bảo vệ niêm mạc và da, tăng cường sức đề kháng của cơ thể chống lại các bệnh nhiễm khuẩn.
Dưới đây là 5 nhóm thực phẩm giàu vitamin A tiêu biểu cha mẹ nên bổ sung vào thực đơn hàng ngày cho con:
1. Gan động vật và các loại cá béo
Gan (gan gà, gan lợn, gan bò) là nguồn cung cấp vitamin A dồi dào nhất trong tự nhiên. Chỉ cần một lượng nhỏ gan cũng có thể đáp ứng nhu cầu vitamin A của trẻ trong nhiều ngày.
Tuy nhiên, gan cũng là cơ quan chuyển hóa và đào thải chất độc của động vật, đồng thời chứa hàm lượng cholesterol cao. Cha mẹ nên chọn mua gan từ nguồn sạch, an toàn, chế biến kỹ và chỉ nên cho trẻ ăn gan khoảng 1 lần mỗi tuần để tránh dư thừa dưỡng chất.
Ngoài ra, các loại cá béo như cá hồi, cá thu, cá mòi, cá trích cũng chứa lượng vitamin A đáng kể, đi kèm với acid béo omega-3 rất tốt cho não bộ và mắt, hỗ trợ sự phát triển của trẻ.
Các loại cá béo như cá hồi, cá cơm, cá trích, cá mòi chứa nhiều acid béo omega-3 và vitamin A cần thiết cho sức khỏe.
2. Lòng đỏ trứng giàu vitamin A
Trứng là thực phẩm dễ ăn, dễ chế biến và được hầu hết trẻ em yêu thích. Trứng cũng là nguồn protein lành mạnh và cung cấp lượng vitamin A, vitamin D quan trọng cho sự phát triển của trẻ.
Khác với gan, trứng có thể xuất hiện thường xuyên hơn trong thực đơn của trẻ (khoảng 3-4 quả/tuần tùy độ tuổi). Vitamin A tập trung chủ yếu ở lòng đỏ trứng. Lòng đỏ trứng còn cung cấp protein chất lượng cao và choline, hỗ trợ sự phát triển toàn diện.
3. Các loại rau củ quả có màu vàng và cam
Các loại rau củ có màu vàng và cam như cà rốt, bí đỏ, khoai lang chứa nhiều vitamin A hơn các loại khác. Màu cam hoặc vàng đậm của rau củ chính là dấu hiệu nhận biết sự hiện diện của beta-carotene (tiền vitamin A). Khi vào cơ thể, chất này sẽ được chuyển hóa thành vitamin A.
Tại Việt Nam, gấc (hoặc dầu gấc) là nguồn bổ sung beta-carotene cực kỳ lớn, cao gấp nhiều lần cà rốt. Trộn một chút dầu gấc vào cháo là cách đơn giản để bảo vệ mắt cho trẻ.
4. Các loại rau có màu xanh đậm
Nhiều người lầm tưởng chỉ rau củ màu đỏ/cam mới có vitamin A. Thực tế, các loại rau lá xanh đậm cũng chứa rất nhiều beta-carotene nhưng màu xanh của diệp lục đã che lấp sắc tố cam này.
Các loại rau như rau ngót, rau dền, cải bó xôi (rau chân vịt), bông cải xanh (súp lơ xanh) là những loại rau cha mẹ nên cho trẻ ăn thường xuyên. Ngoài vitamin A, nhóm rau này còn cung cấp nhiều chất xơ, sắt và canxi, giúp trẻ chống táo bón, phát triển chiều cao.
5. Trái cây tươi
Để bổ sung vitamin A cho trẻ thông qua trái cây, cha mẹ nên ưu tiên các loại quả có màu vàng, màu cam chứa tiền chất beta-carotene, khi vào cơ thể sẽ được chuyển hóa thành vitamin A một cách an toàn và hiệu quả.
Xoài chín không chỉ giàu beta-carotene mà còn cung cấp vitamin C và chất xơ dồi dào. Đu đủ cũng là lựa chọn tuyệt vời với vị ngọt mát, dễ ăn, chứa nhiều beta-carotene, vitamin C và enzyme papain hỗ trợ tiêu hóa. Dưa lưới (hoặc dưa vàng) sẽ cung cấp lượng lớn beta-carotene, vitamin C cùng nhiều nước, giúp trẻ vừa được bổ sung dưỡng chất vừa bù nước hiệu quả. Ngoài ra, quýt và cam - nguồn cung cấp vitamin C phong phú, cũng cung cấp một lượng beta-carotene nhất định.
Khi cho trẻ ăn các loại trái cây này, cha mẹ cần lưu ý đa dạng hóa thực đơn để trẻ nhận đủ các vitamin và khoáng chất khác nhau. Chế biến trái cây phù hợp với độ tuổi của trẻ, có thể cho trẻ ăn trực tiếp, làm sinh tố, nước ép hoặc cắt miếng nhỏ để dễ ăn.
Nên cho trẻ ăn đa dạng các loại thực phẩm giúp trẻ đủ dinh dưỡng cần thiết để phát triển.
PGS.TS.BS. Nguyễn Thị Lâm lưu ý, vitamin A là loại vitamin tan trong dầu. Do đó, bữa ăn của trẻ cần có đủ lượng dầu mỡ cần thiết để cơ thể hấp thu vi chất này một cách tối ưu. Vì vậy, khi chế biến các món giàu vitamin A, hãy nhớ xào nấu với dầu mỡ hoặc trộn thêm dầu ăn vào cháo, bột cho trẻ.
Để đảm bảo đủ nhu cầu dinh dưỡng cần thiết, cha mẹ cần chú trọng đến chế độ dinh dưỡng dài hạn. Hãy làm phong phú bữa ăn của trẻ bằng các thực phẩm giàu vitamin A như gan động vật, lòng đỏ trứng, sữa và các chế phẩm từ sữa, các loại rau củ quả có màu vàng, cam, đỏ (cà rốt, bí đỏ, đu đủ, xoài) và các loại rau có màu xanh đậm (rau ngót, rau muống, cải bó xôi). Cách tốt nhất là duy trì một chế độ ăn đa dạng, thay đổi món liên tục: hôm nay ăn trứng, ngày mai ăn cá, ngày kia ăn canh rau ngót... Sự cân bằng chính là chìa khóa để trẻ phát triển khỏe mạnh và an toàn.
