Câu hỏi thường gặp liên quan đến dịch hạch

11-03-2025 19:00 | Tra cứu bệnh

SKĐS - Bệnh dịch hạch là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do vi khuẩn gây ra, chúng có thể gây ra những biểu hiện cấp tính và người bệnh có thể tử vong với tỷ lệ cao nếu không được phát hiện và điều trị. Bệnh đã từng gây ra đại dịch với số lượng người tử vong rất cao.

Dịch hạch: Nguyên nhân, biểu hiện, đường lây truyền, cách điều trị và phòng bệnhDịch hạch: Nguyên nhân, biểu hiện, đường lây truyền, cách điều trị và phòng bệnh

SKĐS - Dịch hạch là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, lây lan nhanh và tiến triển cấp tính với biểu hiện nhiễm khuẩn, nhiễm độc toàn thân. Bệnh dịch hạch có tỷ lệ tử vong cao, được xếp vào diện phải kiểm dịch và khai báo quốc tế.

1. Đông y có chữa được dịch hạch

Bệnh dịch hạch là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do vi khuẩn gây ra, vì vậy Đông y không thể chữa được.

2. Các phương pháp điều trị dịch hạch

Các bác sĩ thường chẩn đoán bằng biện pháp thu thập thông tin thông qua xét nghiệm vi khuẩn dịch hạch Yersinia pestis thông qua các mẫu thử lấy từ người bệnh. Tất cả các bệnh nhân đều phải vào viện và được điều trị cách ly theo chế độ "tối nguy hiểm".

Người thân từng tiếp xúc với bệnh nhân dịch hạch cần phải dùng kháng sinh dự phòng nhóm Tetracyclines hoặc Cloramphenicol để dự phòng phơi nhiễm.

Trong quá trình điều trị bệnh, các bác sĩ có thể sử dụng các loại kháng sinh nhóm aminoglycosides (streptomycin, gentamycin), nhóm tetracyclines (tetracyclin, doxycycline), nhóm fluoroquinolones (ciprofloxacin, levofloxacin), nhóm sulfonamides (trimethoprim – sulfamethoxazole) và chloramphenicol. Trong đó, kháng sinh streptomycin hiệu quả nhất trong điều trị bệnh dịch hạch, có thể dùng đơn độc hoặc phối hợp với các loại thuốc kháng sinh khác.

Trong quá trình điều trị bệnh việc lựa chọn và kết hợp các loại kháng sinh khác nhau phụ thuộc vào nhiều yếu tố như chức năng thận, khả năng dung nạp kháng sinh của bệnh nhân, tác dụng phụ của thuốc, độ tuổi, giới tính và tình trạng bệnh.

Do tác dụng phụ của thuốc nên phụ nữ và trẻ em là hai nhóm đối tượng mà lợi ích và nguy cơ nên được cân nhắc kỹ lưỡng trong quá trình điều trị.

Song song với việc điều trị bệnh bằng thuốc kháng sinh, cần kết hợp với việc điều trị các triệu chứng:

Hạ sốt bằng cách truyền dịch, bù nước và chất điện giải, dùng thuốc trợ tim, an thần là những biện pháp nâng đỡ được sử dụng trong điều trị bệnh dịch.

Khi bệnh nhân rơi vào trạng thái choáng, suy hô hấp, suy tuần hoàn cần tiến hành các biện pháp hồi sức tích cực

Người bệnh cần cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng để sức khỏe người bệnh sớm được phục hồi. Trong trường hợp điều trị muộn, hạch hóa mủ cần phải chích rạch, tháo mủ để bệnh nhân hết sốt và khỏi bệnh.

3. Bệnh dịch hạch có chữa khỏi được không?

Bệnh dịch hạch tuy vô cùng nguy hiểm nhưng có thể được điều trị bằng các loại thuốc kháng sinh sẵn có nếu được phát hiện sớm. Bệnh có tỷ lệ tử vong cao (30 – 60%) và lây lan nhanh, cần phải kiểm dịch và khai báo quốc tế. Vì vậy, việc phát hiện sớm là vô cùng quan trọng quyết định bệnh dịch hạch có thể chữa khỏi hay không.

Câu hỏi thường gặp liên quan đến dịch hạch- Ảnh 2.

Bệnh dịch hạch là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do vi khuẩn gây ra.

4. Những chú ý quan trọng đối với bệnh dịch hạch

Bệnh dịch hạch do trực khuẩn Yersinia Pestis gây ra, loại vi khuẩn này lưu hành trong quần thể các loài gặm nhấm chủ yếu là chuốt và bọ chét, trong đó chuột được coi là mầm bệnh nguy hiểm. Vi khuẩn này bị chết ở nhiệt độ 55 độ C trong vòng 30 phút, ở 100 độ C trong vòng 1 phút và bị tiêu diệt bởi thuốc sát khuẩn thường dùng.

Nên bệnh xảy ra ở mọi lứa tuổi, cả nam và nữ, nhưng chủ yếu ở người dưới 20 tuổi, dễ xảy ra tại nơi đông đúc, chật chội, nơi có điều kiện vệ sinh kém (chuột dễ sinh sống) hoặc vùng có nền đất cát (bọ chét sinh sống), thường xảy ra vào mùa khô, phù hợp với mùa phát triển của vật chủ trung gian là chuột và bọ chét.

Vì vậy, cần đảm bảo thực phẩm ăn, uống phải được che đậy an toàn và triệt nguồn thức ăn của chuột.

  • Thường xuyên vệ sinh môi trường, bố trí, sắp xếp vị trí cũng như cấu trúc nhà ở và kho tàng hợp lý tránh chuột chui rúc và làm tổ.
  • Thực hiện các biện pháp diệt chuột, bọ chét, phá hủy nơi sinh sản của chuột.
  • Khi thấy nhiều chuột chết bất thường phải khai báo ngay cho cơ quan y tế nơi gần nhất, không diệt chuột và bọ chét khi đang xảy ra dịch ở chuột và ở người.
  • Ở những địa phương có dịch hạch lưu hành và có nguy cơ thì phải thường xuyên theo dõi kết quả giám sát tình hình chuột chết, mật độ chuột, chỉ số bọ chét để chủ động phòng chống bệnh dịch.
  • Phối hợp với các lực lượng chức năng tại khu vực cửa khẩu cần kiểm tra, giám sát chặt chẽ phương tiện vận chuyển, hàng hóa, động vật nhập khẩu vào nước ta.
  • Vaccine phòng bệnh và kháng sinh chỉ được dùng cho những người đi vào vùng dịch hoặc tiếp xúc trực tiếp với nguồn bệnh.

5. Chi phí khám chữa bệnh

Bệnh dịch hạch đã qua đi và để lại những hậu quả hết sức nặng nề, ảnh trực tiếp tới dân số loài người.

Trên thế giới bệnh dịch hạch luôn luôn là một mối hiểm họa tiềm tàng bùng phát thành dịch lớn bởi vì mầm bệnh vẫn tồn tại rất rộng rãi trên các quần thể gặm nhấm hoang dã và có sự giao lưu rất thường xuyên giữa các loài gặm nhấm hoang dã này với quần thể chuột nhà.

Lịch sử loài người đã ghi nhận 3 vụ đại dịch vào các thế kỷ thứ VI, XIV và XIX với hàng trăm triệu người tử vong, đặc biệt đại dịch lần thứ hai với tỷ lệ tử vong lên tới 70 - 80% đã cướp đi sinh mạng của khoảng 1/3 dân số Châu Âu. Bệnh dịch hạch được mệnh danh là "Cái chết đen" bởi người bệnh khi qua đời cơ thể thường trở nên đen sì.

Từ 1954 - 2001 Tổ chức Y tế thế giới ghi nhận có 38 quốc gia trên thế giới xảy ra bệnh dịch hạch gồm 89.651 trường hợp mắc và 7.715 bệnh nhân tử vong. Nhiều nhất là 6.014 bệnh nhân xảy ra năm 1967 và thấp nhất là 200 trường hợp vào năm 1981. Trong thời gian này có 7 quốc gia trên thế giới bệnh xảy ra hàng năm là Brazil, Cộng hòa dân chủ Công Gô, Madagascar, Myanmar, Pê Ru, Hoa Kỳ và Việt Nam.

Gần nửa thế kỷ qua có sự chuyển đổi về phân bố địa lý của bệnh dịch hạch trên thế giới. Trong thập niên 1950 phần lớn các trường hợp dịch hạch là ở Châu Á và một số vùng ở Châu Mỹ. Vào đầu thập niên 1960 gia tăng số mắc dịch hạch ở Châu Mỹ và bắt đầu tăng ở Châu Phi. Nửa cuối thập niên 1960 và đầu thập niên 1970 dịch hạch bùng phát mạnh mẽ ở Việt Nam và một số nước Châu Á và bắt đầu xảy ra thường xuyên hơn ở Châu Phi từ những năm 1990 đến năm 2002. Cho tới nay dịch hạch tại hầu hết các vùng đô thị trên thế giới đã được khống chế, tuy nhiên dịch vẫn xuất hiện tại một số nước thuộc Châu Phi, Trung và Đông Nam Châu Á.

Sau một thời gian dài lắng dịu và xảy ra rải rác ở một vài quốc gia, ngày 21/11/2014 Tổ chức Y tế thế giới (WHO) thông báo về dịch hạch xảy ra tại Madagascar. Ca bệnh đầu tiên được phát hiện vào ngày 31/8/2014 là bệnh nhân nữ, tử vong ngày 3/9/2014. Đến ngày 16/11/2014 đã ghi nhận 119 trường hợp mắc, trong đó có 40 trường hợp tử vong. Chỉ 2% các ca bệnh là thể phổi. Các ca bệnh được ghi nhận tại 16 quận thuộc 7 khu vực Antananarivo, thủ đô và thành phố lớn nhất ở Madagascar cũng ghi nhận 2 trường hợp mắc, bao gồm 1 tử vong. Hiện tại có nguy cơ lây lan nhanh của bệnh ở Madagascar bởi mật độ dân số cao và hệ thống y tế yếu kém. Tình trạng trở nên phức tạp hơn bởi có sự kháng Deltamethrin ở mức độ cao của bọ chét đã xuất hiện ở nước này.

Dịch hạch được ghi nhận lần đầu tiên ở Việt Nam vào năm 1898 tại Nha Trang. Từ tháng 3/2003 đến nay không ghi nhận bệnh dịch hạch trên người, ca mắc bệnh gần nhất ghi nhận vào tháng 8/2002 tại tỉnh Đắk Lắk. Giám sát dịch động vật tại các trọng điểm từ tháng 4/2004 không còn phân lập được Yersinia Pestis từ vật chủ và trung gian truyền bệnh, từ năm 2005 xét nghiệm huyết thanh động vật tìm kháng thể kháng Yersinia Pestis (kháng thể kháng F1) đều cho kết quả âm tính.

Chính vì vậy chi phí điều trị bệnh dịch hạch là rất lớn. Tùy từng cá nhân người bệnh mà các chi phí cũng khác nhau. Những người có sức đề kháng yếu và hệ miễn dịch suy giảm, cùng với các bệnh lý khác sẽ phải chịu chi phí điều trị cao hơn, do phải điều trị 2 lần bệnh và thời gian phục hồi lâu hơn. Sau khi xét nghiệm và chẩn đoán bệnh tình, bác sĩ sẽ đưa ra giải pháp điều trị phù hợp với mỗi cơ thể và chi phí điều trị sẽ phụ thuộc vào từng trường hợp.

Nếu chỉ điều trị bằng kháng sinh thì chi phí sẽ khác với tình trạng bệnh nhân bị nhiễm khuẩn đường huyết. Hay ở những bệnh nhân bị hoạt tử đầu chi và viêm màng não... thì việc điều trị sẽ tốn kém hơn rất nhiều.

Thuốc nào điều trị bệnh dịch hạch hiệu quả?Thuốc nào điều trị bệnh dịch hạch hiệu quả?

SKĐS - Bệnh dịch hạch do vi khuẩn Yersinia pestis gây ra. Đây là một bệnh nhiễm trùng đe dọa tính mạng nếu không được điều trị kịp thời.


BS Vũ Văn Quang
Ý kiến của bạn