Biểu hiện lâm sàng thường điển hình là những đợt chóng mặt ngắn xảy ra khi thay đổi tư thế hoặc xoay đầu. Ngoài ra, bệnh nhân còn cảm thấy buồn nôn/nôn hay thậm chí có thể gặp tình trạng mất thăng bằng kéo dài vài giờ sau khi chóng mặt đã giảm.
1. Đông y có chữa được chóng mặt kịch phát lành tính không?
Hiện tại nhiều nơi điều trị chóng mặt tư thế kịch phát bằng thuốc, tuy nhiên, thực tế chóng mặt tư thế kịch phát lành tính có thể tự khỏi nhưng có thể kéo dài vài tuần hoặc vài tháng và không cần điều trị đặc hiệu. Vì vậy, đông y có nhiều bài thuốc hỗ trợ điều trị căn bệnh này.
2. Các phương pháp điều trị chóng mặt kịch phát lành tính
Tuỳ từng trường hợp bệnh nhân cụ thể mà các bác sĩ chỉ định phù hợp, có thể tái định vị sỏi tai. Phương pháp điều trị này không dùng thuốc, an toàn, đơn giản và nhanh chóng. Về cơ bản, người bệnh sẽ tập một số tư thế để định vị lại sỏi tai. Việc lựa chọn phương pháp này phụ thuộc rất nhiều vào việc xác định được sỏi tai đang ở ống bán khuyên nào và sỏi tai đang trôi hay dính vào vị trí nào trong tai trong.
Các bài tập tái định vị sỏi tai phổ biến và hiệu quả được khuyến cáo bao gồm các bài tập vật lý trị liệu dưới sự hướng dẫn của bác sĩ. Bài tập điều trị chóng mặt kịch phát lành tính thường mất khoảng 15 phút. Khi thực hiện đúng kỹ thuật, phương pháp này cho hiệu quả 80-90% và sẽ được duy trì cho đến khi các triệu chứng biến mất.
Rối loạn chức năng sỏi tai (Otolith dysfunction) có thể liên quan đến sự gia tăng các đợt tái phát của chóng mặt kịch phát lành tính. Do đó, chương trình phục hồi chức năng tiền đình có thể làm giảm tỷ lệ tái phát của chóng mặt kịch phát lành tính.
Nếu phương pháp điều trị trên không mang lại hiệu quả, bệnh nhân có thể được chỉ định phẫu thuật. Khi đó, bác sĩ sẽ sử dụng nút bịt xương để chặn phần tai trong từ đó giảm chóng mặt. Tỷ lệ thành công sau phẫu thuật là khoảng 90% và bệnh vẫn có thể tái phát.
Ngoài ra, người bệnh cần chú ý trong sinh hoạt hàng ngày nên giữ đầu thẳng. Không tập các bài thể dục đòi hỏi di chuyển đầu.
Tránh thay đổi tư thế quá đột ngột và quá nhanh. Khi chuyển từ tư thế nằm để ngồi dậy; đứng dậy hay xoay đầu; cúi và ngửa đầu cũng phải thực hiện một cách từ từ, chậm rãi. Tốt nhất là nên nhắm mắt lại để hạn chế thị giác thu nhận những tín hiệu thay đổi không gian, giảm kích thích tiền đình. Sau khi xác lập tư thế tại vị trí mới thì từ từ mở mắt ra. Hạn chế động tác nghiêng, cúi người quá mức như để nhặt đồ lên, thắt dây giày.
Không nên ngồi ghế xoay hay ghế có tựa đầu ngửa ra phía sau quá mức. Khi xảy ra cơn chóng mặt, cần nhắm mắt, hạn chế xoay đầu và tìm tư thế thích hợp để nghỉ ngơi. Nếu có cảm giác buồn nôn, nên hít thở sâu và tập trung vào nhịp thở để kìm nén. Chỉ cần tuân thủ như vậy, cơn chóng mặt sẽ nhanh chóng thuyên giảm trong vài phút.
Không tự mình đi lại xa, điều khiển xe cộ, máy móc, làm việc nặng, leo trèo. Giữ không gian trong phòng, lối đi thoáng, tránh vật dụng lộn xộn có thể gây nguy hiểm. Gắn thêm thanh cầm trong bồn tắm và nhà vệ sinh. Uống đủ nước mỗi ngày, chế độ dinh dưỡng cân đối, đa dạng, giàu vitamin và khoáng chất. Tránh uống cà phê, bia rượu, nước giải khát có gas. Không dùng chất kích thích, tiếp xúc với khói thuốc lá. Ngủ đủ giấc, nghỉ ngơi điều độ. Giữ thói quen luyện tập thể dục thể thao phù hợp với tình trạng sức khỏe.
3. Chóng mặt kịch phát lành tính có chữa khỏi được không?
Bệnh chóng mặt kịch phát lành tính có thể tự khỏi trong một thời gian ngắn mà không cần điều trị. Tuy nhiên, bác sĩ sẽ cân nhắc chỉ định điều trị để hạn chế trường hợp bệnh nhân mất thăng bằng gây té ngã hoặc ngăn ngừa tái phát. Việc điều trị giúp khắc phục tình trạng chóng mặt hiệu quả tuy nhiên, bệnh vẫn có thể tái phát.
4. Cách chăm sóc chóng mặt kịch phát lành tính tại nhà
Bệnh chóng mặt kịch phát lành tính là một căn bệnh có độ nguy hiểm thấp. Các cơn chóng mặt có thể diễn ra từ nhẹ đến nặng nhưng có đặc điểm chung là chỉ diễn ra trong vài phút, không kéo dài quá lâu. Một số trường hợp bệnh có thể tự khỏi sau một vài tuần mà không cần điều trị. Còn nếu bệnh tái phát lặp lại thì bạn nên tìm đến các cơ sở y tế để được hỗ trợ, bởi dù bệnh ít gây ra biến chứng nhưng các cơn chóng mặt có thể khiến bạn té ngã, dẫn đến chấn thương.
Tại nhà, người bệnh cần duy trì thói quen vận động tập luyện phù hợp để nâng cao sức khỏe thể chất, giảm căng thẳng lo lắng. Cần kiên trì tập và phối hợp cùng bác sĩ để quản lý tình trạng bệnh một cách hiệu quả.
Đảm bảo dinh dưỡng, nước uống, nghỉ ngơi hợp lý. Không sử dụng các chất kích thích như rượu, cà phê, thuốc lá. Tránh sử dụng quá mức các loại nước có gas, nước ngọt…
Cần bổ sung đầy đủ các vitamin và khoáng chất như vitamin nhóm B, C, magie, kali... đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì chức năng thần kinh, giúp giảm tần suất và cường độ các cơn chóng mặt, đồng thời tăng cường sức đề kháng cho người bệnh.
Ngoài ra, cần hạn chế các cử động mạnh hoặc thay đổi tư thế đột ngột như bất ngờ ngồi xuống hoặc nằm xuống. Khi đang bị chóng mặt để tránh té ngã nên chọn chỗ ngồi, hạn chế di chuyển dẫn đến chấn thương các bộ phận khác trên cơ thể. Nếu thức dậy vào ban đêm, nên bật đèn sáng.
5. Chi phí khám chữa bệnh
Tùy từng trường hợp cá nhân, mức độ của bệnh mà các chi phí khám, chữa chóng mặt kịch phát lành tính cũng sẽ khác nhau. Việc điều trị nội khoa và các phương pháp hỗ trợ sẽ ít tốn kém hơn là phẫu thuật. Ví dụ như: việc thăm khám chi phí có thể giao động từ 1.500.000 đồng đến 5.000.000 đồng, phụ thuộc vào từng cơ sở y tế và các danh mục yêu cầu khám của mỗi người ví dụ như: huyết áp, nhịp tim, chụp CT, chụp MRI, đo chức năng tiền đình, siêu âm hệ mạch cảnh ….
Theo thống kê chi phí y tế, để chẩn đoán chóng mặt kịch phát lành tính được ước tính là 2.000 đô la Mỹ ở Hoa Kỳ, 364 Euro (~ 450 đô la Mỹ) ở Tây Ban Nha, 4165,2 Nhân dân tệ (~ 600 đô la Mỹ) ở Trung Quốc. Chi phí chăm sóc sức khỏe do chóng mặt kịch phát lành tính tổng cộng ở Hoa Kỳ khoảng 2 tỷ đô la Mỹ mỗi năm và có khả năng tăng lên khi dân số già đi. Theo số liệu từ Hàn Quốc, số lần đến bệnh viện trên 100.000 dân số nói chung do chóng mặt và choáng váng khoảng 3.974 vào năm 2019 và có thể tăng lên 6.057 vào năm 2050, tương ứng với mức tăng 52%.
