1. Thuyên tắc phổi có di truyền không?
Thuyên tắc phổi không phải là một bệnh di truyền theo cách mà các bệnh di truyền khác như bệnh thalassemia hoặc bệnh Huntington di truyền trong gia đình. Tuy nhiên, có một số yếu tố di truyền có thể làm tăng nguy cơ hình thành huyết khối (cục máu đông) trong cơ thể, từ đó có thể dẫn đến thuyên tắc phổi.
Thuyên tắc phổi hay thuyên tắc mạch phổi là tình trạng tắc nghẽn động mạch phổi do sự xuất hiện của cục máu đông.
Những yếu tố này bao gồm:
- Rối loạn đông máu di truyền: Một số tình trạng như thiếu hụt protein C, thiếu hụt protein S, hoặc thiếu hụt antithrombin III có thể làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông.
- Yếu tố V Leiden: Đây là một tình trạng di truyền phổ biến làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông.
- Sự hiện diện của các biến thể gen khác: Ngoài yếu tố V Leiden, còn có một số biến thể gen khác có thể có liên quan đến nguy cơ đông máu.
Dù các yếu tố di truyền có thể làm tăng nguy cơ, nhưng thuyên tắc phổi thường xảy ra do sự kết hợp của nhiều yếu tố, bao gồm lối sống, tình trạng sức khỏe cá nhân, môi trường. Nếu bạn có tiền sử gia đình với các vấn đề về huyết khối, nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn và kiểm tra nguy cơ.
2. Biểu hiện của người bị thuyên tắc phổi là gì?
Các dấu hiệu lâm sàng thuyên tắc mạch phổi gồm:
- Khó thở: Thường là triệu chứng đầu tiên và có thể xảy ra đột ngột.
- Đau ngực: Cảm giác đau có thể tương tự như cơn đau tim, có thể tăng lên khi hít sâu hoặc ho.
- Ho: Có thể ho ra máu hoặc đờm có máu.
- Nhịp tim nhanh: Huyết áp có thể giảm, gây ra nhịp tim nhanh.
- Chóng mặt hoặc ngất: Có thể xảy ra khi mức oxy trong cơ thể giảm.
Khó thở, đau ngực có thể là biểu hiện của tình trạng thuyên tắc phổi.
3. Bệnh thuyên tắc phổi có nguy hiểm không?
Thuyên tắc phổi là tình trạng tắc động mạch phổi thường do huyết khối từ hệ tĩnh mạch sâu chi dưới di chuyển đến phổi, chặn sự lưu thông của máu. Huyết khối bị vỡ có thể trôi nổi tự do trong mạch máu đến một vùng khác của cơ thể và gây tắc nghẽn mạch máu tại đó. Đây là tình trạng nghiêm trọng, có thể đe dọa tính mạng.
Thuyên tắc phổi gây tử vong với tỉ lệ khoảng 30% nếu không được điều trị. Tuy nhiên tỉ lệ tử vong có thể giảm đáng kể nhờ chẩn đoán và điều trị kịp thời. Bác sĩ khuyến cáo nếu có nghi ngờ hay triệu chứng liên quan đến thuyên tắc phổi, nên tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay lập tức.
Nếu không được điều trị kịp thời, thuyên tắc phổi có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như:
- Tổn thương phổi do thiếu oxy.
- Sốc: Có thể gây nguy hiểm đến tính mạng nếu lượng máu cung cấp cho các cơ quan vital giảm đáng kể.
- Huyết áp thấp do giảm lưu lượng máu.
4. Làm gì trong trường hợp có dấu hiệu thuyên tắc phổi?
Trong trường hợp có các triệu chứng thuyên tắc phổi hãy liên hệ hoặc đưa bệnh nhân tới ngay các cơ sở y tế để có biện pháp xử lý. Sau khi gọi cấp cứu, hãy thực hiện các thao tác sau với bệnh nhân:
Trong trường hợp có các triệu chứng thuyên tắc phổi hãy liên hệ hoặc đưa bệnh nhân tới ngay các cơ sở y tế để có biện pháp xử lý.
- Đặt người bệnh ở tư thế nửa nằm - nửa ngồi.
- Giữ cho bệnh nhân không di chuyển.
- Lưu ý thời gian xuất hiện của các dấu hiệu đầu tiên.
5. Có thể chữa khỏi bệnh thuyên tắc phổi không?
Điều trị thuyên tắc phổi cần sử dụng các loại thuốc chống đông máu ngay khi có chẩn đoán mắc bệnh và thường dùng kéo dài 3-6 tháng. Bệnh nhân có kèm theo các yếu tố nguy cơ thuyên tắc phổi dai dẳng (chẳng hạn như có các rối loạn đông máu di truyền) có thể điều trị kéo dài, thậm chí là suốt đời.
6. Phương pháp phòng bệnh thuyên tắc phổi là gì?
Bệnh nhân có nguy cơ cao bị thuyên tắc phổi có nhiều cách để phòng bệnh như dùng các thuốc chống đông máu (heparin, enoxaparin, wafarin), sử dụng tất băng nịt tránh tạo thành cục máu đông bằng cách đẩy dòng máu tới những tĩnh mạch sâu và giảm lượng máu ứ đọng.
Ngoài ra, mọi người nên rèn luyện, luyện tập thể dục thường xuyên. Với các bệnh nhân sau phẫu thuật bụng, khớp, sau tai biến mạch máu não... không nên nằm lâu ngày. Sản phụ cần đi lại, nằm đúng tư thế để tránh cho thai không gây chèn ép tĩnh mạch chậu.
90% thuyên tắc phổi bắt nguồn từ huyết khối tĩnh mạch sâu, vậy nên đến bác sĩ chuyên khoa khám nếu thấy dấu hiệu sưng to bất thường một chân, nặng chân, đau chân. Người có nguy cơ cũng có thể yêu cầu siêu âm Doppler nếu nghi ngờ bị thuyên tắc phổi.
