Câu hỏi thường gặp liên quan đến bệnh sốt rét

1. Đông y hỗ trợ điều trị bệnh sốt rét

Theo TTND.BS. Trần Văn Bản (nguyên Chủ tịch Trung ương Hội Đông y Việt Nam), bệnh sốt rét nằm trong chứng bệnh ngược tật của Y học cổ truyền. Ngược tật là một loại nhiệt bệnh đặc biệt lưu hành rộng, mang tính truyền nhiễm qua các môi sinh, sơn lam chướng khí mà gây bệnh.

Triệu chứng chủ yếu là hàn nhiệt vãng lai (sốt và rét) tùy theo nguyên nhân và tính chất của sốt rét mà chia ra làm 6 loại: chính ngược, ôn ngược, đan ngược, tẫn ngược, chướng ngược và ngược mẫu.

Y học cổ truyền có nhiều bài thuốc hiệu quả hỗ trợ điều trị bệnh sốt rét. Một số bài thuốc trị sốt rét tùy theo từng tình trạng bệnh, ví dụ:

Bài thuốc cắt cơn sốt rét: Cây cam thìa 100g (thanh hao), lá thường sơn 100g, thảo quả 80g, hà thủ ô trắng 50g, hạt cau 30g, vỏ chanh 30g, miết giáp 20g, cam thảo nam 30g. Tán bột. Ngày dùng 40g.

Chữa sốt rét kéo dài dùng bài thuốc Thanh tỳ ẩm: Thanh bì 8g, thảo quả 8g, sài hồ 8g, bán hạ chế 8g, chích cam thảo 6g, hậu phác 8g, bạch truật 8g, hoàng cầm 8g, phục linh 15g, sinh khương 5 lát. Sắc uống; ngày 1 thang. Tác dụng thanh nhiệt táo thấp hóa đàm, chặn cơn sốt rét.

Bài thuốc nâng cao thể trạng, trị sốt rét kéo dài: Sài hồ 10g, ý dĩ 10g, mạch môn 10g, thanh hao 10g, tri mẫu 20g, sạ can 6g, hoàng đằng 10g, trần bì 10g, bán hạ chế 10g, chỉ xác 10g, cam thảo nam 10g, hoàng cầm 10g. Sắc uống; ngày 1 thang. Công dụng: Hòa giải thiếu dương.

Lưu ý: Các phương pháp y học cổ truyền chỉ nên được sử dụng như một liệu pháp kết hợp hỗ trợ điều trị bệnh sốt rét. Người bệnh cần được chẩn đoán và điều trị bởi bác sĩ chuyên khoa.

Không nên tự ý sử dụng các bài thuốc nam hoặc các phương pháp y học cổ truyền khác mà không có sự hướng dẫn của bác sĩ Đông y có kinh nghiệm.

2. Cách sơ cứu người bệnh sốt rét cấp tính và chăm sóc bệnh nhân sốt rét tại nhà

Sốt rét cấp tính là một tình trạng nguy hiểm cần được xử lý kịp thời. Dưới đây là các bước sơ cứu người bệnh sốt rét cấp tính:

Hạ sốt:

• Dùng thuốc hạ sốt: Paracetamol là loại thuốc hạ sốt được sử dụng phổ biến nhất. Liều lượng paracetamol cho người lớn là 500mg/lần, mỗi 4-6 tiếng một lần.
• Lau mát bằng khăn ấm: Dùng khăn ấm lau người cho bệnh nhân, đặc biệt là ở các vị trí như nách, bẹn, cổ.
• Chườm mát: Dùng khăn mát hoặc túi chườm đá chườm lên trán, nách, bẹn cho bệnh nhân.

Bù nước và điện giải:

• Cho bệnh nhân uống nhiều nước: Nước lọc, nước oresol, nước trái cây.
• Cho bệnh nhân ăn thức ăn lỏng, dễ tiêu hóa: Cháo, súp, canh,... với đa dạng thực phẩm giúp bệnh nhân tăng sức đề kháng, ngăn ngừa mệt mỏi khi bị sốt.
• Khi bị sốt rét lúc nóng lúc lạnh, cần giữ ấm cho bệnh nhân bằng cách mặc quần áo ấm vừa đủ, đắp chăn mỏng cho bệnh nhân.

Theo dõi các dấu hiệu sinh tồn: Đo nhiệt độ cơ thể cho bệnh nhân mỗi 30 phút. Theo dõi mạch đập và huyết áp cho bệnh nhân. Đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế khi có các dấu hiệu sau đây, cần đưa đến cơ sở y tế ngay lập tức:

• Sốt cao trên 39 độ C.
• Co giật.
• Khó thở.
• Mệt mỏi, lờ đờ, li bì.
• Nôn mửa liên tục.
• Tiêu chảy.

Lưu ý:

Không tự ý cho bệnh nhân uống thuốc chống sốt rét mà không có chỉ định của bác sĩ. Cần tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ về việc sử dụng thuốc và theo dõi sức khỏe của bệnh nhân.

Sốt rét là một căn bệnh nguy hiểm, cần được điều trị kịp thời. Tuy nhiên, trong một số trường hợp nhẹ, bệnh nhân có thể được chăm sóc tại nhà theo những hướng dẫn như trên. Nếu trong vùng có dịch, bệnh nhân sốt rét không cần phải cách ly nhưng cần điều trị tại cơ sở y tế để đảm bảo điều trị sớm, đúng phác đồ và chuyển bệnh nhân lên tuyến trên kịp thời khi có dấu hiệu tiền ác tính hoặc ác tính.

3. Sốt rét có chữa khỏi được không?

Sốt rét có thể chữa khỏi được nếu được chẩn đoán sớm và điều trị đúng cách.

Việc điều trị sốt rét phụ thuộc vào:

Loại ký sinh trùng sốt rét: Có nhiều loại ký sinh trùng sốt rét khác nhau và mỗi loại cần được điều trị bằng loại thuốc khác nhau.

Mức độ nghiêm trọng của bệnh: Sốt rét có thể nhẹ, trung bình hoặc nặng. Sốt rét nặng cần được điều trị tại bệnh viện.

Tình trạng sức khỏe của bệnh nhân: Một số bệnh nhân có thể có các vấn đề sức khỏe khác khiến việc điều trị sốt rét trở nên phức tạp hơn.

Hầu hết các trường hợp sốt rét có thể được chữa khỏi bằng thuốc và chăm sóc dinh dưỡng tích cực.

Ngoài việc điều trị bằng thuốc, người bệnh sốt rét cần được:

• Nghỉ ngơi đầy đủ.
• Ăn uống đầy đủ dinh dưỡng.
• Uống nhiều nước.
• Tránh làm việc nặng nhọc.

Nếu được điều trị đúng cách, hầu hết các trường hợp sốt rét có thể được chữa khỏi trong vòng 2-3 tuần. Tuy nhiên, một số bệnh nhân có thể bị tái phát sốt rét sau một thời gian.

4. Bệnh sốt rét có phòng ngừa được không?

Hiện chưa có vaccine phòng bệnh sốt rét. Phương pháp phòng bệnh hữu hiệu nhất là phòng chống muỗi truyền bệnh. Ngăn sự tiếp xúc giữa người và muỗi truyền bệnh. Để phòng ngừa bệnh sốt rét, cần thực hiện các biện pháp sau đây:

• Ngủ màn kể cả ban ngày.
• Dọn dẹp nhà cửa sạch sẽ, loại bỏ các vật dụng đọng nước.
• Phun thuốc diệt muỗi định kỳ.
• Sử dụng kem chống muỗi khi đi ra ngoài.

5. Phân biệt sốt rét với sốt xuất huyết và các bệnh truyền nhiễm khác

Sốt rét, sốt xuất huyết và một số bệnh truyền nhiễm khác có thể có các triệu chứng tương tự nhau, khiến việc chẩn đoán chính xác trở nên khó khăn. Dưới đây là một số điểm khác biệt chính giữa các bệnh này:

Nguyên nhân:

• Sốt rét: Do ký sinh trùng sốt rét Plasmodium truyền qua muỗi Anopheles.
• Sốt xuất huyết: Do virus Dengue truyền qua muỗi Aedes aegypti.
• Cúm: Do virus cúm.
• Viêm phổi: Do virus hoặc vi khuẩn.

Để phân biệt sốt xuất huyết và sốt rét thì các biểu hiện sốt và xuất huyết dưới da cũng có điểm khác nhau.

- Sốt xuất huyết: Các biểu hiện khởi phát của sốt xuất huyết là những cơn sốt cao đột ngột kéo dài suốt 3 - 4 ngày. Cơ thể có thể sốt từ 39 hoặc hơn 40 độ, đi kèm với đó là đau đầu, đau nhức cơ bắp và khớp, sau khi hạ sốt sẽ chảy máu cam, chảy máu chân răng, nướu, buồn nôn, chán ăn,… có thể có dấu hiệu xuất huyết.

- Sốt rét: Với người mắc sốt rét sẽ có thời gian sốt ngắn hơn. Triệu chứng ban đầu rất đa dạng như sốt cách nhật (mỗi ngày lên cơn sốt một lần) và lạnh run từng cơn theo chu kỳ. Ngoài ra, sốt rét có nhiều triệu chứng đi kèm như đau khớp, buồn nôn và nôn, đổ nhiều mồ hôi và thiếu máu, da xanh xao, ớn lạnh... Sau những dấu hiệu trên, sốt rét sẽ quay lại với những cơn sốt điển hình lần lượt qua 3 giai đoạn cụ thể. Đó là giai đoạn rét run, giai đoạn sốt nóng, giai đoạn vã mồ hôi. Ngoài ra, sốt rét cũng phức tạp hơn vì có 2 loại là sốt rét biến chứng và sốt rét không biến chứng.

- Cúm: Sốt cao, ho, đau họng, chảy nước mũi, đau đầu, cơ thể mệt mỏi.

- Viêm phổi: Sốt cao, ho, khó thở, đau ngực, thở khò khè, có thể có đờm.

Khi có các triệu chứng nghi ngờ sốt rét, sốt xuất huyết hoặc các bệnh truyền nhiễm khác, cần đến ngay cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

6. Chi phí điều trị bệnh sốt rét

Chi phí điều trị sốt rét phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm:

Mức độ nghiêm trọng của bệnh nhân sốt rét:

• Sốt rét nhẹ: Có thể điều trị ngoại trú với chi phí thấp.
• Sốt rét nặng: Cần điều trị nội trú tại bệnh viện với chi phí cao hơn.

Loại hình cơ sở y tế:

• Bệnh viện công: Chi phí điều trị thường thấp hơn so với bệnh viện tư.
• Bệnh viện tư: Chi phí điều trị có thể cao hơn, tùy vào chất lượng dịch vụ.

Phương pháp điều trị:

• Sử dụng thuốc: Chi phí thuốc điều trị sốt rét tương đối rẻ.
• Sử dụng các phương pháp điều trị khác: Ví dụ như truyền dịch, xét nghiệm, chụp chiếu,... sẽ làm tăng chi phí điều trị.

Bảo hiểm y tế:

Nếu bệnh nhân có bảo hiểm y tế, chi phí điều trị sẽ được chi trả một phần hoặc toàn bộ, tùy vào mức độ của bảo hiểm.

* Đây chỉ là thông tin tham khảo, không thể thay thế cho chẩn đoán và điều trị của bác sĩ.

Xem thêm:

Dấu hiệu nhận biết sốt rét, cách phân biệt với sốt xuất huyết

SKĐS -Từ đầu năm đến nay, đã có 64 ca mắc sốt rét được ghi nhận tại Lai Châu (tăng 16% so với cùng kỳ năm ngoái) và 81 ca ghi nhận tại Khánh Hòa (tăng 100% so với cùng kỳ). Vậy, biểu hiện sớm của căn bệnh này và cần phân biệt với các bệnh khác để xử trí đúng là vô cùng quan trọng.