Lỵ trực trùng là bệnh lý nhiễm khuẩn đường tiêu hóa do vi khuẩn Shigella gây ra. Bệnh phổ biến tại các nước đang phát triển, nơi điều kiện vệ sinh còn hạn chế.
1. Đông y có chữa được bệnh lỵ trực trùng không?
Theo y học cổ truyền, lỵ là một chứng bệnh có mô tả từ lâu đời, thường gọi là "lỵ tả", "huyết lỵ", với biểu hiện chính là đại tiện nhiều lần, phân có máu, nhầy và đau mót rặn. Đông y quy nguyên nhân bệnh do thấp nhiệt, tỳ vị suy yếu, hoặc do ngoại tà xâm nhập.
Bệnh lỵ trực trùng là một bệnh truyền nhiễm cấp tính, do vi khuẩn cụ thể gây ra.
Một số bài thuốc Đông y kinh điển được sử dụng trong điều trị lỵ bao gồm:
- Hoàng liên giải độc thang: thanh nhiệt, giải độc.
- Bạch đầu ông thang: chữa huyết lỵ mạn tính, viêm đại tràng.
- Thanh tâm liên tử ẩm, phổ tế tiêu độc ẩm: điều hòa tạng phủ, giải độc.
Tuy nhiên, cần nhấn mạnh rằng bệnh lỵ trực trùng là một bệnh truyền nhiễm cấp tính, do vi khuẩn cụ thể gây ra, có nguy cơ lây lan nhanh và biến chứng nặng. Do đó, việc chỉ sử dụng thuốc Đông y đơn thuần không đủ để kiểm soát bệnh trong giai đoạn cấp.
2. Xử trí bệnh lỵ trực trùng như thế nào?
Việc xử trí bệnh cần dựa vào mức độ nặng nhẹ của triệu chứng và tình trạng toàn thân của người bệnh. Nguyên tắc điều trị hiện nay gồm 3 bước chính:
- Bù nước và điện giải
Đây là bước tối quan trọng. Tiêu chảy cấp gây mất nước nhanh, dễ dẫn đến tụt huyết áp, trụy mạch, đặc biệt ở trẻ nhỏ. Bù nước bằng:
Oresol (ORS) theo đúng hướng dẫn pha và liều lượng.
Dung dịch muối – đường tự pha (nếu chưa có ORS).
Truyền dịch tĩnh mạch trong trường hợp mất nước nặng, nôn nhiều không thể uống.
- Kháng sinh
Chỉ định khi bệnh có dấu hiệu nặng, có máu trong phân, sốt cao kéo dài hoặc ở nhóm nguy cơ (trẻ em, người già, suy giảm miễn dịch). Các kháng sinh thường dùng:
Ciprofloxacin
Azithromycin
Ceftriaxone (trong trường hợp phải điều trị nội trú)
Việc chọn thuốc kháng sinh cần dựa vào hướng dẫn địa phương và kết quả kháng sinh đồ nếu có, do tình trạng kháng thuốc của Shigella ngày càng phổ biến.
- Tránh dùng thuốc cầm tiêu chảy
Các thuốc như loperamid làm chậm nhu động ruột, khiến vi khuẩn và độc tố bị giữ lại, tăng nguy cơ biến chứng như viêm đại tràng nặng hoặc thủng ruột.
3. Chăm sóc người bị bệnh lỵ trực trùng tại nhà
Nếu bệnh nhân được chỉ định điều trị ngoại trú (không quá nặng), việc chăm sóc tại nhà cần tuân thủ các nguyên tắc:
- Cách ly tạm thời: Tránh để người bệnh tiếp xúc gần với người khác, nhất là trẻ nhỏ, người lớn tuổi.
- Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, đặc biệt sau khi đi vệ sinh và trước khi ăn.
- Vệ sinh bồn cầu, vật dụng cá nhân của người bệnh bằng dung dịch sát khuẩn (chloramin B, dung dịch tẩy rửa).
- Ăn uống đủ dinh dưỡng: Dễ tiêu, nhiều nước, tránh thức ăn cay nóng, dầu mỡ.
- Theo dõi dấu hiệu nặng: Nếu có sốt không giảm, nôn nhiều, lừ đừ, tiêu chảy không cải thiện sau 3 ngày điều trị – cần đưa đi khám lại ngay.
- Bệnh nhân nên nghỉ ngơi hoàn toàn trong giai đoạn cấp và hạn chế vận động nhiều.
4. Bệnh lỵ trực trùng có thể chữa khỏi không?
Câu trả lời là có, phần lớn các trường hợp lỵ trực trùng có thể chữa khỏi hoàn toàn nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách. Thời gian hồi phục thường từ 5–7 ngày, tuỳ vào mức độ bệnh và sức đề kháng của người bệnh.
Tuy nhiên, một số trường hợp có thể trở thành người lành mang trùng, tức là không còn triệu chứng nhưng vẫn đào thải vi khuẩn trong phân, có nguy cơ lây lan cho người khác nếu không thực hiện đầy đủ các biện pháp vệ sinh.
Lỵ trực trùng là bệnh có thể kiểm soát và chữa khỏi nếu được phát hiện sớm.
Các yếu tố làm bệnh lâu khỏi hoặc dễ tái phát gồm:
Điều trị kháng sinh không đủ liều
Suy dinh dưỡng hoặc bệnh lý nền mạn tính
Điều kiện sinh hoạt, ăn uống không đảm bảo
Việc theo dõi phân sau điều trị (nếu có điều kiện) sẽ giúp kiểm tra hiệu quả điều trị và giảm nguy cơ lây lan cộng đồng.
5. Chi phí chữa bệnh lỵ trực trùng?
Chi phí điều trị bệnh lỵ trực trùng phụ thuộc vào nhiều yếu tố:
Mức độ bệnh: Nếu nhẹ, điều trị tại nhà chủ yếu tốn tiền mua oresol, kháng sinh và ăn uống – chi phí khoảng 200.000 – 500.000 đồng.
Nếu phải nhập viện: Có thể cần truyền dịch, xét nghiệm máu, cấy phân, sử dụng kháng sinh đường tĩnh mạch. Tổng chi phí nội trú từ 1 – 5 triệu đồng tùy bệnh viện công hay tư.
Kháng sinh thế hệ mới hoặc xét nghiệm chuyên sâu (PCR, kháng sinh đồ): có thể làm chi phí tăng đáng kể.
Tuy nhiên, bệnh lỵ trực trùng nằm trong danh mục bệnh bảo hiểm y tế chi trả, nên người có BHYT sẽ được hỗ trợ đáng kể chi phí điều trị.
Chi phí phòng ngừa (nước sạch, vệ sinh, thực phẩm an toàn) tuy không cụ thể, nhưng lại rẻ hơn rất nhiều so với chi phí điều trị và giảm thiểu nguy cơ lây lan trong cộng đồng.
Sai Lầm Tai Hại Khi Ăn Rau Muống Nhiều Người Mắc Phải |SKĐS
