Bệnh liệt mặt (liệt dây thần kinh số VII) là tình trạng suy giảm hoặc mất chức năng vận động của các cơ vùng mặt do tổn thương dây thần kinh mặt. Người mắc bệnh thường có biểu hiện xệ miệng, méo mặt, khó nhắm mắt, nói ngọng, và gặp khó khăn khi ăn uống.
1. Đông y có chữa được bệnh liệt mặt không?
Theo y học cổ truyền, liệt mặt thường được gọi là "trúng phong hàn" hay "khẩu nhãn oa tà", xuất phát từ sự xâm nhập của phong hàn vào kinh lạc, gây bế tắc lưu thông khí huyết và tổn thương dây thần kinh mặt.
Đông y có nhiều phương pháp điều trị liệt mặt như:
Châm cứu: Giúp thông kinh hoạt lạc, phục hồi dẫn truyền thần kinh.
Xoa bóp, bấm huyệt: Kích thích lưu thông máu và phục hồi vận động cơ mặt.
Dùng thuốc thảo dược: Các bài thuốc giúp bổ khí huyết, khu phong tán hàn, tiêu viêm và phục hồi chức năng thần kinh.
Cứu ngải: Là phương pháp sử dụng nhiệt và dược tính của ngải cứu để kích thích các huyệt vị, hỗ trợ quá trình lành thương.
Hiện nay, nhiều bệnh nhân chọn kết hợp điều trị Đông - Tây y để tăng hiệu quả. Tuy nhiên, điều quan trọng là cần được chẩn đoán chính xác nguyên nhân và chỉ định phương pháp điều trị phù hợp từ bác sĩ chuyên khoa.
2. Xử trí bệnh liệt mặt như thế nào?
Ngay khi phát hiện các dấu hiệu liệt mặt như méo miệng, sụp mí, không nhắm được mắt… người bệnh cần đến cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị càng sớm càng tốt.
Phương pháp xử trí bao gồm:
- Dùng thuốc: Nếu là liệt mặt ngoại biên (liệt Bell), bác sĩ thường kê corticosteroid (thuốc kháng viêm) kết hợp với thuốc kháng virus nếu nghi ngờ do virus Herpes.
- Vật lý trị liệu: Tập các bài vận động cơ mặt, xoa bóp vùng thái dương, má và cằm dưới sự hướng dẫn của chuyên viên.
- Bảo vệ mắt: Sử dụng nước mắt nhân tạo hoặc băng che mắt để tránh khô mắt và loét giác mạc do mắt không nhắm được hoàn toàn.
- Theo dõi sát: Nếu liệt mặt nghi ngờ do đột quỵ hoặc u não, cần chuyển khám chuyên khoa thần kinh để xử trí nguyên nhân gốc rễ.
Điều quan trọng là không tự ý dùng thuốc hoặc các phương pháp dân gian chưa được kiểm chứng vì có thể khiến tình trạng trở nên trầm trọng hơn.
3. Chăm sóc người bị bệnh liệt mặt tại nhà
Việc chăm sóc tại nhà đóng vai trò quan trọng trong quá trình hồi phục bệnh liệt mặt. Dưới đây là một số hướng dẫn cơ bản:
- Giữ ấm vùng mặt: Tránh gió lùa, đặc biệt là ban đêm. Nên đeo khẩu trang khi ra ngoài để tránh lạnh đột ngột.
- Massage nhẹ nhàng: Thực hiện xoa bóp vùng má, trán và quanh miệng mỗi ngày để kích thích cơ hoạt động.
- Tập vận động cơ mặt: Hướng dẫn người bệnh nhăn trán, nhíu mày, phồng má, cười mỉm, nhắm mở mắt luân phiên nhiều lần mỗi ngày.
- Chăm sóc mắt: Nếu mắt không thể nhắm kín, cần nhỏ nước mắt nhân tạo nhiều lần trong ngày và đeo kính bảo vệ mắt khi ra ngoài.
- Ăn uống dễ tiêu: Nên cho bệnh nhân ăn các món mềm, dễ nhai, dễ nuốt để tránh thức ăn rơi vãi và giảm nguy cơ sặc.
Bên cạnh đó, cần động viên tinh thần người bệnh vì yếu tố tâm lý cũng ảnh hưởng đáng kể đến quá trình phục hồi.
4. Bệnh liệt mặt có thể chữa khỏi không?
Phần lớn các trường hợp liệt mặt ngoại biên có thể hồi phục hoàn toàn, đặc biệt nếu được điều trị sớm trong vòng 72 giờ kể từ khi phát bệnh. Tỷ lệ hồi phục hoàn toàn có thể lên đến 80-90%.
Tuy nhiên, với liệt mặt do nguyên nhân trung ương như đột quỵ, u não... thì khả năng phục hồi phụ thuộc nhiều vào mức độ tổn thương thần kinh và tốc độ điều trị.
Những yếu tố ảnh hưởng đến khả năng hồi phục:
Thời gian bắt đầu điều trị (càng sớm càng tốt)
Tuổi tác người bệnh (người trẻ thường hồi phục tốt hơn)
Nguyên nhân gây liệt
Mức độ tổn thương dây thần kinh
Một số trường hợp không điều trị đúng cách có thể để lại di chứng vĩnh viễn như co giật cơ mặt, co rút, hay đồng vận (cử động không mong muốn cùng lúc).
5. Chi phí chữa bệnh liệt mặt?
Chi phí điều trị bệnh liệt mặt phụ thuộc vào nhiều yếu tố như:
Mức độ nghiêm trọng: Trường hợp nhẹ có thể chỉ cần điều trị nội khoa và tập luyện đơn giản.
Phương pháp điều trị: Điều trị kết hợp Tây y (thuốc, vật lý trị liệu) và Đông y (châm cứu, xoa bóp, thuốc nam) sẽ tốn kém hơn.
Thời gian điều trị: Bệnh nhân cần điều trị trong nhiều tuần đến vài tháng nên tổng chi phí sẽ tăng dần theo thời gian.
Cơ sở y tế: Mức chi phí sẽ khác nhau giữa bệnh viện công lập và tư nhân, hoặc phòng khám Đông y chuyên sâu.
Chi phí tham khảo:
- Khám và chẩn đoán ban đầu: 200.000 – 500.000 đồng.
- Điều trị thuốc Tây (theo toa): 300.000 – 1.000.000 đồng/tháng.
- Vật lý trị liệu: 100.000 – 300.000 đồng/buổi.
- Châm cứu, xoa bóp: 100.000 – 250.000 đồng/lần.
Tổng chi phí trung bình để điều trị bệnh liệt mặt có thể dao động từ 2 triệu đến 10 triệu đồng tùy theo mức độ và thời gian điều trị.
Bệnh liệt mặt tuy không đe dọa đến tính mạng nhưng gây ảnh hưởng lớn đến chất lượng sống. Điều trị sớm, đúng phương pháp và chăm sóc hợp lý sẽ giúp bệnh nhân phục hồi hoàn toàn. Nếu bạn hoặc người thân có dấu hiệu nghi ngờ bị liệt mặt, hãy đến cơ sở y tế uy tín để được khám và tư vấn kịp thời. Chủ động trong điều trị và tâm lý tích cực chính là chìa khóa để chiến thắng căn bệnh này.
Chủ quan không đi khám, thiếu niên 14 tuổi mất tinh hoàn do hoại tử không thể bảo tồn - SKĐS (1)
