Câu hỏi thường gặp liên quan đến bệnh lao kê

Bệnh Lao kê: Triệu chứng, nguyên nhân và cách phòng ngừa, điều trị

Lao kê là một dạng bệnh lao đặc trưng bởi các tổn thương nhỏ với kích thước 1–5mm lan khắp cơ thể.

Bệnh lao kê là một thể lao toàn thân nghiêm trọng, do vi khuẩn lao lan truyền qua đường máu, gây tổn thương lan tỏa ở phổi và nhiều cơ quan khác như gan, lách, màng não... 

1. Đông y có chữa được bệnh lao kê không?

Hiện nay, chưa có bằng chứng khoa học nào cho thấy phương pháp Đông y có thể thay thế hoàn toàn thuốc kháng lao để điều trị bệnh lao kê. Vi khuẩn Mycobacterium tuberculosis là tác nhân gây bệnh lao và cần được tiêu diệt bằng các thuốc kháng sinh đặc hiệu theo phác đồ chuẩn do Bộ Y tế và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo.

Tuy nhiên, Đông y có thể hỗ trợ trong quá trình điều trị, giúp người bệnh:

• Cải thiện thể trạng, tăng sức đề kháng.
• Hạn chế tác dụng phụ của thuốc Tây (như viêm gan do thuốc, chán ăn, mất ngủ...)
• Phục hồi chức năng tạng phủ sau khi đã kiểm soát được vi khuẩn lao

Các bài thuốc hoặc dược liệu như nhân sâm, hoàng kỳ, bạch truật, đảng sâm,... thường được dùng để bồi bổ cơ thể. Tuy nhiên, việc sử dụng phải được bác sĩ y học cổ truyền phối hợp với bác sĩ điều trị để đảm bảo không tương tác thuốc hoặc làm chậm hiệu quả điều trị lao.

Lưu ý quan trọng: người bệnh tuyệt đối không được tự ý bỏ thuốc Tây để chuyển sang dùng hoàn toàn thuốc Đông y, vì điều này có thể khiến bệnh tiến triển nặng, dẫn đến lao kháng thuốc hoặc tử vong.

2. Xử trí bệnh lao kê như thế nào?

Bệnh lao kê cần được điều trị khẩn trương tại cơ sở y tế chuyên khoa. Phác đồ điều trị hiện nay bao gồm:

• Giai đoạn tấn công (2 tháng đầu): sử dụng 4 loại thuốc kháng lao là isoniazid (H), rifampicin (R), pyrazinamide (Z) và ethambutol (E).
• Giai đoạn duy trì (4 tháng sau): tiếp tục dùng H và R.
• Trong một số trường hợp đặc biệt như lao kê có tổn thương hệ thần kinh trung ương (viêm màng não lao), phác đồ có thể kéo dài đến 9–12 tháng.
• Bác sĩ có thể chỉ định thêm corticosteroids trong thời gian ngắn để giảm phản ứng viêm quá mức, đặc biệt khi có tổn thương ở màng não, tim hoặc phổi nặng.

Ngoài ra, cần theo dõi chặt chẽ các chỉ số chức năng gan, thận, huyết học và tác dụng phụ của thuốc để kịp thời điều chỉnh.

Việc điều trị lao kê bắt buộc phải đúng phác đồ, đủ thời gian và tuân thủ nghiêm ngặt, nếu không sẽ dẫn đến thất bại điều trị hoặc kháng thuốc – tình trạng rất nguy hiểm và khó điều trị hơn nhiều.

3. Chăm sóc người bị bệnh lao kê tại nhà

Sau khi ổn định tại bệnh viện, người bệnh có thể được điều trị ngoại trú. Việc chăm sóc tại nhà đóng vai trò rất quan trọng trong quá trình phục hồi:

• Tuân thủ uống thuốc đúng giờ, đủ liều, không tự ý ngưng thuốc dù cảm thấy khỏe hơn.
• Ăn uống đủ chất: bổ sung đạm, vitamin, rau xanh, chất béo tốt; tránh rượu bia và thực phẩm gây gánh nặng gan.
• Nghỉ ngơi hợp lý: ngủ đủ giấc, hạn chế gắng sức, tránh làm việc nặng trong thời gian đầu.
• Vệ sinh cá nhân và không gian sống sạch sẽ, thoáng khí, đeo khẩu trang khi tiếp xúc với người khác, đặc biệt trong 2 tháng đầu điều trị.
• Theo dõi dấu hiệu bất thường như sốt kéo dài, vàng da, đau bụng, chóng mặt, mệt lả – cần đi khám ngay vì có thể là dấu hiệu tác dụng phụ thuốc.
• Người chăm sóc cũng nên mang khẩu trang và theo dõi sức khỏe định kỳ, nhất là khi tiếp xúc gần trong thời gian dài.

4. Bệnh lao kê có thể chữa khỏi không?

Bệnh có thể chữa khỏi hoàn toàn nếu phát hiện sớm và điều trị đúng phác đồ.Tỷ lệ khỏi bệnh cao, lên đến 85–90% nếu được điều trị sớm, nhất là ở người không có bệnh nền nặng hay suy giảm miễn dịch. Tuy nhiên, tiên lượng sẽ kém hơn nếu:

• Bệnh được phát hiện muộn, đã lan đến màng não hoặc các cơ quan quan trọng.
• Người bệnh không tuân thủ điều trị hoặc tự ý bỏ thuốc.
• Có bệnh lý nền như HIV/AIDS, ung thư, suy dinh dưỡng nặng

Việc theo dõi sau điều trị cũng rất quan trọng. Người bệnh nên tái khám định kỳ ít nhất 6–12 tháng để đánh giá nguy cơ tái phát hoặc biến chứng.

5. Chi phí chữa bệnh lao kê?

Chi phí điều trị bệnh lao kê gồm nhiều thành phần:

• Chi phí thuốc kháng lao: Ở Việt Nam, các thuốc kháng lao cơ bản (H, R, Z, E) được chương trình chống lao quốc gia cấp miễn phí cho người bệnh.
• Chi phí xét nghiệm, chẩn đoán ban đầu: khoảng 1–3 triệu đồng tùy nơi (bao gồm X-quang, CT, xét nghiệm máu, PCR...).
• Chi phí nằm viện (nếu có): dao động từ 300.000 – 1.500.000 đồng/ngày tùy bệnh viện và tình trạng bệnh.
• Chi phí thuốc hỗ trợ, điều trị biến chứng, dinh dưỡng, phục hồi: có thể từ vài trăm nghìn đến vài triệu đồng/tháng.
• Chi phí tái khám định kỳ: thường không quá cao, có thể được BHYT hỗ trợ nếu điều trị đúng tuyến.

Tổng chi phí trung bình cho một đợt điều trị lao kê kéo dài khoảng 6–12 tháng có thể dao động từ 10–30 triệu đồng, tùy theo mức độ bệnh, nơi điều trị và điều kiện chăm sóc. Nếu bệnh được phát hiện sớm, điều trị đúng từ đầu thì chi phí sẽ thấp hơn rất nhiều.