Bệnh giãn tĩnh mạch thực quản là một biến chứng nghiêm trọng, thường gặp ở những người bị xơ gan. Khi các tĩnh mạch ở đoạn cuối thực quản bị giãn to do tăng áp lực trong hệ tĩnh mạch cửa, nguy cơ vỡ mạch và xuất huyết tiêu hóa là rất cao.
1. Đông y có chữa được bệnh giãn tĩnh mạch thực quản không?
Từ góc nhìn y học cổ truyền, giãn tĩnh mạch thực quản thường được xếp vào nhóm bệnh lý liên quan đến "huyết ứ", "can uất", "tỳ hư", do khí huyết không lưu thông và chức năng gan bị suy yếu. Đông y tập trung vào điều hòa khí huyết, tăng cường chức năng gan, hỗ trợ tiêu hóa, từ đó gián tiếp giúp làm giảm nguy cơ tiến triển của bệnh.
Giãn tĩnh mạch thực quản là biến chứng của xơ gan – một bệnh lý mạn tính và không thể phục hồi hoàn toàn
Một số bài thuốc Đông y được sử dụng như:
- Bổ trung ích khí thang: giúp nâng cao sức đề kháng, hỗ trợ chức năng gan.
- Tiêu dao tán gia giảm: dùng cho người có biểu hiện can uất, tỳ hư.
- Các vị thuốc như đan sâm, ích mẫu, ngưu tất, hạ khô thảo cũng được dùng để hoạt huyết, tiêu ứ.
Tuy nhiên, hiện nay chưa có bằng chứng khoa học rõ ràng chứng minh rằng Đông y có thể chữa khỏi hay cầm máu được khi tĩnh mạch đã giãn hoặc bị vỡ. Do đó, Đông y chỉ nên được xem là phương pháp hỗ trợ bên cạnh điều trị nội khoa và can thiệp chuyên sâu của y học hiện đại.
2. Xử trí bệnh giãn tĩnh mạch thực quản như thế nào?
Việc xử trí bệnh phụ thuộc vào giai đoạn phát hiện và tình trạng người bệnh. Có hai tình huống thường gặp:
Khi chưa xuất huyết:
- Nội soi dạ dày – thực quản định kỳ để phát hiện giãn tĩnh mạch.
- Dùng thuốc chẹn beta không chọn lọc (như propranolol hoặc carvedilol) để giảm áp lực tĩnh mạch cửa.
- Thắt tĩnh mạch bằng vòng cao su qua nội soi nếu giãn ở mức độ trung bình – nặng.
Khi đã xuất huyết:
Cấp cứu ngay với:
- Nội soi cầm máu khẩn cấp (thắt vòng hoặc chích xơ).
- Truyền máu, dịch, dùng thuốc co mạch như terlipressin hoặc somatostatin.
- Đặt sonde bóng chèn tĩnh mạch trong trường hợp chảy máu không kiểm soát tạm thời.
- Nếu thất bại với nội soi, có thể phải can thiệp TIPS (đặt shunt trong gan qua tĩnh mạch cảnh).
- Việc phối hợp đa ngành giữa nội khoa, tiêu hóa, và can thiệp gan mật là rất cần thiết để nâng cao hiệu quả điều trị.
3. Chăm sóc người bị bệnh giãn tĩnh mạch thực quản tại nhà
Sau khi đã điều trị ổn định, người bệnh cần được chăm sóc cẩn thận để giảm nguy cơ tái phát:
Chế độ ăn uống:
- Tránh ăn thức ăn cứng, khô, dễ gây tổn thương thực quản như bánh mì giòn, xương cá, đồ chiên giòn.
- Ăn lỏng, mềm, dễ tiêu, chia nhỏ bữa trong ngày.
- Hạn chế muối và thực phẩm mặn nếu có cổ trướng.
- Tuyệt đối không uống rượu – đây là yếu tố gây xơ gan và tăng áp lực tĩnh mạch cửa mạnh mẽ nhất.
Theo dõi tại nhà:
- Quan sát các dấu hiệu cảnh báo như: nôn ra máu, phân đen, chóng mặt, tụt huyết áp – cần đưa đi cấp cứu ngay.
- Tái khám đúng hẹn, thực hiện nội soi định kỳ theo hướng dẫn của bác sĩ.
- Duy trì thuốc theo toa – không tự ý ngưng hoặc thay đổi liều.
4. Bệnh giãn tĩnh mạch thực quản có thể chữa khỏi không?
Thực tế, giãn tĩnh mạch thực quản là biến chứng của xơ gan – một bệnh lý mạn tính và không thể phục hồi hoàn toàn. Do đó, không thể "chữa khỏi" hoàn toàn tình trạng này.
Tuy nhiên, nếu được:
- Tầm soát sớm
- Dùng thuốc đều
- Thắt tĩnh mạch định kỳ khi cần
- Kiêng rượu tuyệt đối
- Điều trị nguyên nhân nền (ví dụ: kiểm soát viêm gan, ngưng uống rượu, kiểm soát gan nhiễm mỡ) thì người bệnh hoàn toàn có thể sống ổn định lâu dài, giảm hẳn nguy cơ xuất huyết và kéo dài tuổi thọ.
Giãn tĩnh mạch thực quản là một biến chứng nguy hiểm nhưng có thể kiểm soát hiệu quả nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách.
5. Chi phí chữa bệnh giãn tĩnh mạch thực quản?
Chi phí điều trị phụ thuộc vào nhiều yếu tố như mức độ bệnh, hình thức điều trị, loại bảo hiểm người bệnh có và cơ sở y tế lựa chọn.
Ước tính chi phí
- Nội soi thắt tĩnh mạch thực quản: 1–3 triệu đồng/lần (có BHYT hỗ trợ).
- Thuốc chẹn beta: khoảng 100.000–300.000 đồng/tháng.
- TIPS (đặt shunt trong gan): 40–80 triệu đồng/lần, một số BHYT có thể chi trả một phần.
- Điều trị cấp cứu xuất huyết (bao gồm nội soi, truyền máu, hồi sức): có thể lên đến 10–30 triệu đồng tùy tình trạng.
Nếu người bệnh có Bảo hiểm Y tế đúng tuyến, phần lớn chi phí sẽ được hỗ trợ, đặc biệt tại các bệnh viện công lập tuyến tỉnh và trung ương.
Việt Nam lần đầu thực hiện thành công ca thay van động mạch phổi qua đường tĩnh mạch ở cổ | SKĐS
