Catalonia : Giải “bài toán” khủng hoảng

Cuộc bỏ phiếu ở Catalonia được xem như một cuộc trưng cầu dân ý về độc lập khác

Ngày 21/12 sẽ là ngày mà người dân Catalonia sẽ luôn nhớ đến bởi đây là ngày cử tri sẽ đưa ra quyết định trao quyền cho các lãnh đạo ly khai hay cho những người có xu hướng thống nhất với Tây Ban Nha. Các cử tri sẽ đi bầu 135 ghế của Hội đồng lập pháp vùng, trong đó đáng chú ý có 12/13 thành viên của chính quyền bị phế truất tham gia tranh cử.

Cuộc đối đầu khó đoán

Cuộc khủng hoảng chính trị ở Catalonia – vùng đất hình tam giác bên bờ Địa Trung Hải, nằm giữa Pháp và Tây Ban Nha, với dân số chỉ vẻn vẹn 7,5 triệu người, gây sự chú ý không chỉ với châu Âu mà cả thế giới. Mặc dù thuộc Tây Ban Nha nhưng vùng đất này có truyền thống văn hóa độc đáo, nền kinh tế vững mạnh, hơn hết Catalonia được hưởng quy chế tự trị và tự chủ tài chính. Khủng hoảng chính trị nổ ra khi cựu Thủ hiến vùng Carles Puigdemont tổ chức trưng cầu dân ý tuyên bố độc lập, buộc Chính phủ Tây Ban Nha đình chỉ quy chế tự trị của vùng, giải tán nghị viện cũ, tuyên bố tổ chức bầu cử địa phương vào ngày 21/12. Trong cuộc bầu cử này, cử tri Catalonia sẽ đi bỏ phiếu bầu lại nghị viện vùng.

Có 7 đảng tham gia cuộc bầu cử trước hạn lần này, trong đó một nửa theo xu hướng ly khai. Theo các cuộc thăm dò, các đảng có khả năng giành chiến thắng nhất là đảng Cộng hòa cánh tả Catalonia (ERC) hay đảng Tất cả vì Catalonia theo xu hướng ly khai và  đảng Ciudadanos theo đường lối phản đối ly khai .

Đây là một cuộc đối đầu thực sự bởi theo các thăm dò trước bầu cử, số cử tri đi bầu chắc chắn sẽ cao hơn nhiều so với cuộc trưng cầu dân ý vi hiến cách đây 2 tháng.  Thêm vào đó, trong suốt 2 tháng khủng hoảng vừa qua, ngay bản thân các đảng cũng xuất hiện nhiều bất đồng về việc có nên hay không tách Catalonia trở thành một quốc gia độc lập. Chính vì thế kết quả của cuộc bầu cử sẽ rất khó đoán.  Dù kết quả cuộc bầu cử lần này thế nào thì đây vẫn là tiếng nói,  nguyện vọng, mong muốn của 7,5 triệu người dân Catalonia về tương lai của Catalonia.

Tương lai nào chờ Catalonia?

Cuộc đối đầu trở nên gay cấn khi ngay cả Thủ tướng Tây Ban Nha Mariano Rajoy cũng đã lên tiếng vận động tranh cử cho đảng Nhân dân (PP) cầm quyền, hướng cử tri đến sự thống nhất. Bên cạnh PP mong muốn ủng hộ Chính quyền thống nhất còn có đảng Ciudadanos cũng phản đối ly khai. Nếu không bên nào giành được đa số quá bán, tối thiểu là 68 ghế trên tổng số 135 ghế sẽ không thể lên nắm quyền, điều này không chỉ gây thêm rắc rối cho Catalonia mà còn khiến Chính phủ Tây Ban Nha thêm “đau đầu nhức óc”.

Thủ tướng Tây Ban Nha Mariano Rajoy mong muốn sự thống nhất quốc gia

Ở một kịch bản khác, nếu phe độc lập chiếm ưu thế như các cuộc khảo sát trước bầu cử đưa ra, có khả năng đảng ERC sẽ giành thắng lợi. Tuy nhiên lãnh đạo đảng này là cựu Phó Thủ hiến Catalonia ông Oriol Junqueras đang bị giam trong tù.

Trong khi đó, cũng là đảng ủng hộ ly khai, nhưng đảng PDeCAT của cựu Thủ hiến bị phế truất Carles Puigdemont – người đang sống lưu vong tại Bỉ-  lại ở thế đối đầu với ERC. Điều này cho thấy ngay trong nội bộ những người có mong muốn ly khai cũng xuất hiện sự chia rẽ. Vì thế, nếu phe ly khai chiến thắng cũng chưa chắc việc thành lập liên minh sẽ dễ dàng.

Các cuộc thăm dò và dự đoán liên tiếp được đưa ra nhưng kết quả còn phải chờ sau ngày 21/12, dự kiến cuộc tranh chấp giữa phe ủng hộ Catalonia ly khai và phản đối ly khai rất sít sao, chỉ hơn nhau vài ghế.

Hiện  do không có bên nào giành ưu thế, dự báo Catalonia sẽ không thể sớm kết thúc khủng hoảng, cho dù là bầu cử thành công, các cuộc thương lượng thành lập chính quyền liên minh sẽ rất khó khăn. Và nếu thất bại thêm một lần nữa, nhiều khả năng Catalonia sẽ tiếp tục chìm trong khủng hoảng,  Catalonia sẽ phải chờ đợi một cuộc bầu cử mới.